‘Erdogans electorale vernuft in voorgaande jaren is geen eeuwige garantie op succes’

Een nieuwe kieswet, een vrouwenrechtenverdrag op de schop en een nieuwe directeur voor de Centrale Bank. President Recep Tayyip Erdogan is in campagnemodus.

Het valt niet mee om de Centrale Bank van Turkije te leiden. Nauwelijks vijf maanden stond Naci Agbal aan het hoofd van Turkijes voornaamste financiële instelling. In die tijd herstelde hij het wankele vertrouwen en stutte hij de neergang van de Turkse lira. Maar door de rentes te verhogen ging hij in tegen de onorthodoxe economische overtuigingen van Recep Tayyip Erdogan, en werd hij prompt bedankt voor bewezen diensten. Het is al de derde keer in drie jaar dat de president een nieuwe gouverneur benoemt.

Het wijst erop dat de zenuwen in Ankara strak gespannen staan. Aanvankelijk was Erdogan van plan om halverwege 2020 nieuwe verkiezingen uit te schrijven om een nieuwe grondwet te kunnen invoeren. Maar toen kwam de pandemie, crashte de economie en kelderde de Turkse munt. Turkije heeft ondertussen bonje met zowat al zijn buurlanden, is militair betrokken in Syrië, Libië en Nagorno-Karabach, en verloor met Donald Trump zijn voornaamste westerse bondgenoot. In de peilingen behaalt de coalitie van Erdogans AKP met de extreemrechtse MHP al enige tijd geen meerderheid meer.

En dus moet de Turkse president improviseren. Zo proberen AKP en MHP al enige tijd de kieswet te herschrijven in hun voordeel. Tegelijk probeert het Turkse gerecht de Koerdischgezinde HDP, de op twee na grootste partij van het land, financieel droog te leggen vanwege zijn vermeende banden met de terreurorganisatie PKK. Toen het parlement afgelopen weekend stemde om een HDP-parlementslid zijn immuniteit te ontnemen, werd die onmiddellijk gearresteerd.

Tegelijk zoekt Erdogan nieuwe partners. Zo lonkt hij uitdrukkelijk naar Saadet, een kleine islamistische partij die momenteel deel uitmaakt van de electorale alliantie van de kemalistische CHP. Met zijn beslissing om uit het Europees vrouwenrechtenverdrag te stappen zoekt Erdogan duidelijk toenadering tot de islamistische partijen, die in het verdrag een symbool van westerse inmenging en anticonservatief activisme zagen. Erdogans electorale vernuft in voorgaande jaren is evenwel geen eeuwige garantie op succes.

Al meer dan tien jaar roept Erdogan 2023 uit tot een scharniermoment van zijn politieke carrière. Bij de honderdste verjaardag van de Turkse republiek moest Turkije een van de tien grootste economieën ter wereld zijn met een stabiele munt, lage werkloosheidscijfers, EU-lidmaatschap, en met Erdogan als onbetwiste leider. De eerste vier ambities lijken nu al onhaalbaar. En zelfs over de laatste bestaan tegenwoordig twijfels.