‘Er zal niet snel een Aziatische NAVO komen’

Amerika bouwt in Azië aan een netwerk van militaire allianties tegen China. Azië zelf wapent zich zo tegen Donald Trump.

Net zoals in Europa kijken ook de bondgenoten van de Verenigde Staten in Azië niet uit naar een terugkeer van Donald Trump in het Witte Huis. Ze hebben van zijn vorige passage daar geleerd dat ze met hem niet noodzakelijk op Amerika kunnen rekenen. Met de toenemende dreiging van China zoeken ze meer zekerheid en een betere bescherming. Zo was de Japanse premier Fumio Kishida vorige week in Washington voor gesprekken over defensie en veiligheid. De Filipijnse president Ferdinand ‘Bongbong’ Marcos Jr. sloot zich bij Joe Biden en Kishida aan voor een eerste top van de drie landen over de militaire situatie in de Oost- en Zuid-Chinese Zeeën.

De Aziatische bondgenoten van de Verenigde Staten zijn niet op dezelfde manier met elkaar en met Washington verbonden als de Europese. De NAVO verbindt nu 32 landen met een wederzijdse belofte van bijstand. In Azië sloot Amerika meer discrete bilaterale verdragen en kleine samenwerkingsverbanden, zoals die nu met Japan en de Filipijnen. De VS hebben net zo’n akkoord over militaire samenwerking met Japan en Zuid-Korea en er is natuurlijk Aukus, het pact waarin Amerika samenwerkt met Australië en het Verenigd Koninkrijk. De Quad betrekt dan weer India bij de VS, Japan en Australië.

Toch zal dat netwerk van allianties niet snel in een Aziatische NAVO opgaan. Een volledige herbewapening van Japan botst, bijvoorbeeld, zowel in het land zelf als in de buurlanden op historische en legale bezwaren. Al die landen begrijpen wel dat de agressie van China moet worden gecounterd, maar ze drijven tegelijk ook allemaal handel met de Volksrepubliek en zeker Japan wil Peking niet te veel provoceren. China zelf moet trouwens ook aan zijn economische belang denken. Het kan weinig meer dan toekijken hoe zijn expansie in de Indo-Pacific door alle allianties rond zijn grenzen als het ware wordt ingesnoerd.

Tegelijk blijft Amerika zelf een onzekere factor. Joe Biden bouwt wel aan een veiligheidsstructuur, maar hij zette de protectionistische handelspolitiek van zijn voorganger voort. Een terugkeer van Trump en het vertrek van de VS uit Europa zou zich onvermijdelijk ook in Azië laten voelen. Met dat verschil dat Europa dan nog op de nucleaire capaciteit van Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk kan rekenen. Aziatische landen kunnen veel moeilijker zonder de Amerikaanse nucleaire paraplu. Zoals Fumio Kishida voor zijn bezoek aan Washington zei: het is een complexe wereld en daarvoor moeten we ons wapenen.