Met nog vijf weken te gaan tot de verkiezingen stonden president Donald Trump en vicepresident Joe Biden dinsdagavond voor het eerst tegenover elkaar in een televisiedebat voor de Amerikaanse verkiezingen. De vraag is hoe zinvol het was: voor het grootste gedeelte werd er zoveel door elkaar gepraat, dat er geen touw aan vast te knopen was.
Het debat begon gelijk chaotisch. Trump interrumpeerde Biden zo vaak dat hij geen volledige zin uit zijn mond kreeg. Het segment had moeten gaan over de vervanging van de overleden Ruth Bader Ginsburg, maar binnen een paar minuten slingerden de verwijten heen en weer. Van Obamacare tot Trumps gezondheidsplan (en of dat wel of niet bestaat), tot Joe Biden die teveel toegegeven zou hebben aan de progressieve linkerzijde van de Democratische partij: moderator Chris Wallace kreeg er geen woord tussen. Het leek alsof Trump van zijn campagneteam de opdracht had gekregen zo vaak te interrumperen dat Joe Biden, die bekend staat als stotteraar, uit z’n ritme te halen. Dat leek te lukken, maar Trump sloeg door en begon Wallace te interrumperen. Bij het afsluiten van het segment dat over de Hooggerechtshof had moeten gaan, merkte Biden sarcastisch op, ‘nou dat was nuttig, he?’
Coronacrisis
Toen het segment over covid-19 werd aangesneden, kalmeerde Trump ietwat. Maar de verwijten bleven heen en weer gaan. Biden kreeg twee minuten het woord en herhaalde een uitspraak van Trump, toen hij recent zei over de 200.000 doden die er reeds zijn gevallen in de VS: ‘It is what it is.’ ‘It is what it is because you are who you are’, zei Biden. Daarna refereerde Biden aan de onthullingen uit het nieuwe boek van Bob Woodward, waaruit bleek dat Trump in februari al wist hoe dodelijk het virus zou zijn. ‘Hij wist dat het een dodelijke ziekte was. … Hij wilde geen paniek zaaien, zegt hij. Maar hij panikeerde zelf.’ Biden sloot nog af met: ‘Kom uit je bunker en van de zandbak op je golfbaan en stap het Witte Huis in om te leiden.’
Het is allemaal China’s schuld.
Dat viel niet goed bij Trump. Hij verdedigde zijn beleid op het gebied van Covid: ‘Het is allemaal China’s schuld. Als we naar jou geluisterd hadden, hadden we de grenzen nooit gesloten. Door dat te doen heb ik voorkomen dat er 2 miljoen doden zijn gevallen. En jij wilde dat niet. Fauci (de bekende viroloog die Trump met advies bijstaat, nvdr.) vind dat ik het fantastisch gedaan heb, heel veel Democratrische gouverneurs ook. En nu zijn we weken verwijderd van een vaccin. En we hebben de juiste therapieën gevonden, er gaan minder mensen dood als ze nu ziek worden.’
Schoolmeester
De enigszins normale debatvorm duurde niet lang. Al snel werd het interrumperen weer zo erg, dat er geen touw meer vast te knopen was aan het debat. In zo’n erge mate, dat moderator Chris Wallace (nieuwslezer bij Fox News) het woord tot Trump richtte: ‘We hebben zes segmenten vanavond en we gaan zo aan het derde beginnen. Aan het begin van het segment krijgen jullie elk twee minuten om je zegje te doen. Ik ga een vraag over ras stellen, maar u mag het overal over hebben wat u wilt. (minuten eerder begon Trump Biden tijdens zijn spreekbeurt te vragen naar diens zoons Hunter Bidens relaties in Oekraïne, nvdr.). Maar ik denk dat iedereen er beter bij gebaat is, als we het debat overzichtelijk houden.’ Trump vroeg zich af: ‘Waarom zeg je dat alleen tegen mij, zeg het tegen hem!’ Wallace: ‘U lijkt het erger te doen dan hij.’
En zo verwerd het debat tussen twee mannen van boven de 70 die allebei de president van de Verenigde Staten willen zijn, een schoolplein waar de schoolmeester moest ingrijpen omdat de twee mannen zich niet aan de regels konden houden.
Klimaatverandering
Voor het segment over klimaatverandering moest Wallace nog eens ingrijpen. Maar toen hij eenmaal zijn vragen ging stellen, en ontstond er zowaar min of meer een debat. Wallace vroeg Trump op de man af of hij gelooft in klimaatverandering. En hoewel Trump verschillende keren refereerde aan de bosbranden aan de Amerikaanse westkust, die intenser en frequenter zijn geworden onder andere door klimaatverandering, en dat die veroorzaakt worden door slecht bosbeheer door met name de staat Californië, bleef Wallace aandringen: gelooft u in de wetenschap rond klimaatverandering? ‘Tot op zekere hoogte’, moest Trump toegeven.
Biden op zijn beurt beloofde onder andere de VS opnieuw bij het klimaatakkoord van Parijs te voegen, 500.000 nieuwe laadpalen voor elektrische auto’s te installeren, de gehele vloot van de federale overheid te electrificeren, vier miljoen gebouwen te isoleren zodat ze minder warmte vrijgeven, en het ‘Biden-klimaatplan’ volledig uit te voeren. Trump teisterde hem nog met de Green New Deal, een idee van progressievere Democraten om miljarden in schone energie te steken, maar Biden gaf resoluut aan daar niet achter te staan.
Stemmen per post
De grote vraag die Amerika bezig houdt, voornamelijk de Democraten, is of Trump wel z’n zetel af wil staan mocht hij verliezen. Wallace vroeg ernaar in het laatste segment. Trump begon zijn theorieën over kiesfraude te spuien, maar het was moeilijk te volgen. Hij suggereerde onder andere dat mensen in Democratische staten tot 10 november, een week na de verkiezingen, mogen stemmen. Mogelijk doelde Trump daarmee op het feit dat je op sommige dagen nog op verkiezingsdag een stembiljet op de post kunt doen, en dat die nog een week lang geteld moeten worden. Die worden echter niet geteld als er geen stempel van verkiezingsdag op staat. Vervolgens suggereerde Trump dat postbodes in Georgia stembiljetten verkopen of in de rivier storten. Daar zijn geen bewijzen van.
Ik denk dat iedereen er beter bij gebaat is, als we het debat overzichtelijk houden.
Wallace wees erop dat het grootste probleem met stemmen per post niet is dat er op grote schaal fraude plaatsvindt, maar dat miljoenen biljetten moeten worden weggegooid omdat mensen het biljet verkeerd invullen. Is Biden bang dat dit jaar gaat gebeuren? Biden nam het moment om aan de kiezers thuis uit te leggen hoe de biljetten moeten worden ingevuld, en dat ze om hulp mogen vragen.
Beloftes
Het probleem is natuurlijk, zoals Wallace in zijn laatste vraag uitlegde, dat het misschien dagen of weken na de verkiezingsdag niet duidelijk zal zijn wie er gewonnen heeft. Wallace vroege beide kandidaten hun supporters op te roepen kalm te blijven terwijl de stemmen geteld worden, en om geen overwinning af te kondigen tot de uitslag bekend is.
Trump herhaalde zijn probleem met stemmen per post, riep zijn supporters op tijdens verkiezingsdag op de stembureaus te gaan kijken of er gefraudeerd wordt. Alleen als zijn supporters unaniem zeggen dat er geen fraude is geweest, zal hij de uitslag accepteren. Biden gaf toe een eventuele overwinning van Trump te zullen accepteren.
Er vinden de komende weken nog twee debatten plaats tussen Trump en Biden. Als die net zo chaotisch zijn en op de man gespeeld worden – er was weinig ruimte voor beleidsdiscussies – is het nog maar de vraag hoe zinvol die zullen zijn. Het is twijfelachtig of er ook maar een kiezer overtuigd is geraakt door goede argumenten van een van beide kandidaten. Misschien dat het debat tussen de vicepresidentskandidaten, huidige vice-president Mike Pence en senator Kamala Harris, volgende week meer helderheid verschaft.
Alles over de Amerikaanse verkiezingen 2020
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
