‘Een sterk leger is niet de enige voorwaarde om veilig te zijn, maar het blijft wel een belangrijke voorwaarde’

Hoe kun je nu denken aan avonturen in Azië als er zo veel onveiligheid in en rondom Europa bestaat?

Volgende week viert de NAVO haar vijfenzeventigste verjaardag tijdens een top in Washington. De belangrijkste zege blijft die op de Sovjet-Unie na een lange Koude Oorlog. Sindsdien is er weinig reden tot feeststemming. Tijdens de oorlog in Joegoslavië kon de NAVO nog enigszins wegen, en later ook bijdragen aan stabiliteit in bijvoorbeeld Kosovo, maar voor zowat alle operaties die daarop volgden was het palmares teleurstellend. De inzet in Afghanistan, Irak en Libië kostte de lidstaten honderden miljarden dollars en deed meer kwaad dan goed.

De hoogmoed die vaak gepaard ging bij die operaties heeft het bondgenootschap verzwakt en, om het zacht uit te drukken, weinig geliefd gemaakt in de wereld. Bovendien heeft ze twintig jaar lang de aandacht afgewend van haar kerntaak, namelijk het handhaven van de stabiliteit en de veiligheid in het verdragsgebied, met name in Europa. De interventies van de NAVO droegen bij tot achterdocht in Rusland maar leidden anderzijds ook de aandacht weg van Rusland. De combinatie van die twee factoren maakten dat we onvoldoende hebben gereageerd op het geopolitieke revanchisme van Vladimir Poetin.

Het bondgenootschap moet lessen trekken uit die strategische blunder en, bovenal, dezelfde fout geen tweede keer maken. Als gevolg van de opkomst van China wil een aantal landen dat de NAVO een grotere rol speelt in Oost-Azië. Die verschuiving dreigt opnieuw te leiden tot een verwatering van de aandacht. De NAVO kan pas geloofwaardig zijn als ze doet waarvoor ze werd opgericht: de veiligheid en de kernwaarden beschermen binnen het mandaatgebied. Hoe kun je nu denken aan avonturen in Azië als er zo veel onveiligheid in en rondom Europa bestaat?

Of de NAVO zich zal kunnen herpakken hangt niet af van wie er volgend jaar de Amerikaanse president wordt, maar van de daadkracht in Europa. De Europese lidstaten vertegenwoordigen nog steeds maar 31 procent van de totale defensie-uitgaven van het bondgenootschap. Zelfs na twee jaar oorlog in Oekraïne zijn de inspanningen om de militaire afhankelijkheid van de Amerikanen af te bouwen zorgwekkend klein.

Nee, die tweeprocentnorm, die moeten we niet nastreven omdat de Amerikanen het ons vragen, maar omdat onze eigen veiligheid het vereist. En, nee, een sterk leger is niet de enige voorwaarde om veilig te zijn, maar het blijft wel een belangrijke voorwaarde. Europa moet binnen de NAVO aandringen op een beheerst gebruik van militaire macht, maar er zelf veel meer toe bijdragen. Een bondgenootschap blijft enkel bestaan als het evenwichtig is.