‘Een Russisch najaarsoffensief is een scenario waar we rekening mee moeten houden’

Voor elke overwinning betaalt Rusland een hoge prijs. Terwijl Russische troepen de afgelopen week de stad Sjevjerodonetsk veroverden, verloren zij elders terrein: nabij de stad Cherson aan de kust en rondom Charkiv in het noorden. Elke opmars kost Rusland ongeziene hoeveelheden mensen, munitie en materieel. De helft van de zware artillerie zou nu kampen met mechanische gebreken. Het doet opnieuw de vraag rijzen hoe het Kremlin verder wil.

Een scenario waar de afgelopen week in internationale kringen over gesproken werd, is dat Moskou het offensief vertraagt, de oorlog over de zomer wil tillen, om dan in het najaar toe te slaan. Het doel zou dan vooral zijn de Oekraïners uit te putten. Want niet alleen Rusland zit op het tandvlees. Oekraïne kampt evenzeer met zware verliezen. Een bijkomend doel is om West-Europa oorlogsmoe te maken en zo alsnog verdeeldheid te zaaien in het Westen.

De gemiddelde West-Europeaan, redeneert Moskou, wil niets met het conflict te maken hebben, denkt vooral aan zijn festivals deze zomer en voelt zijn koopkracht als sneeuw voor de zon wegsmelten. Rusland zou daarvan kunnen profiteren. Hoewel Europa tegen dit najaar de gasreserves voor minstens 80 procent aangevuld wil hebben, zit het vandaag aan amper 40 procent. De zomer is traditioneel de periode waarin ook vele Aziatische landen hun reserves van gas en olie aanvullen. De prijzen kunnen dus fors klimmen en dat effect zou versterkt kunnen worden door de verdere verstoring van de graanhandel.

Het blijft natuurlijk gissen en het is lang niet zeker of de Russische president Vladimir Poetin wel zo’n strak plan heeft. Wat wel blijkt, is dat Rusland nog steeds niet overtuigd is van de westerse eendracht, laat staan de offerbereidheid in West-Europa. Jazeker, de sancties waren hard en Europa zal langzaam van het Russische gas afgaan. Maar als de gemiddelde West-Europeaan moet kiezen tussen Oekraïne en zijn huishoudbudget, valt het nog te bezien hoe dat zal uitpakken. Het is dus een scenario waarmee we rekening moeten houden: een najaarsoffensief in de context van Europese oorlogsmoeheid.

Rusland zou nog net in staat moeten zijn om zo’n najaarsoffensief te lanceren. De tip van de Russische speer is afgebroken. Van de pakweg 180 gevechtsbataljons die Rusland beschikbaar heeft, zijn er ruim 40 uitgeschakeld. Van de ongeveer 3000 moderne tanks zijn er zo’n 1000 stukgeschoten. Rusland beschikt evenwel over meer dan een miljoen soldaten en over een reserve van duizenden tanks. De gevechtsbataljons werden ontwikkeld als goed uitgeruste kern van grotere brigades. Die kern is er nu heel slecht aan toe, maar als het aankomt op massa, heeft Rusland nog een hoop primitieve capaciteit die het zou kunnen inzetten.

Het is relevant om daar ernstig rekening mee te houden omdat uitputting en massa een grote rol spelen in het Russische militaire denken. Rusland heeft nooit aanvaard dat oorlogen enkel met precisieaanvallen en spitstechnologie gewonnen worden en meent dat brute kracht en uithoudingsvermogen even belangrijk zijn. In zo’n scenario zou het Kremlin een groot incident kunnen uitlokken, misschien met het Westen, om alsnog over te gaan tot een totale mobilisatie.

Ik herhaal dat we niets zeker weten en dat er in de zomer veel kan gebeuren: op het slagveld én in Moskou. Maar laten we alert blijven en niet denken dat we Rusland definitief in de touwen slaan door Oekraïne te overladen met steeds zwaardere wapens. Rusland heeft geblunderd en is militair verzwakt. Maar we mogen geen victorie kraaien omdat we dat in West-Europa zo graag willen en onbezorgd de zomervakantie willen induiken. Poetin zou alsnog gelijk kunnen krijgen in zijn harde oordeel dat Europa zichzelf murw aan het potverteren is. En dat plezier mogen we hem niet gunnen.