‘Een oorlog met Taiwan? Ik denk niet dat China daar veel voor voelt’

‘Xi Jinping wil de betrekkingen met Europa en de VS niet nog verder verslechteren’, meent econoom en China-expert George Magnus.

De bevolking komt op straat, de coronacijfers stijgen en de economie verzwakt: het rommelt in China. Toch is de Chinese leider Xi Jinping de controle niet kwijt, zegt George Magnus, econoom, China-expert en auteur van Red Flags. Why Xi’s China Is in Jeopardy. ‘De protesten brengen Xi niet echt in gevaar. De regering heeft al laten zien dat ze bij twijfel nog drastischer tegen de protesten kan optreden.’ Maar de demonstranten hebben wel al iets bereikt.

George Magnus: Het test- en quarantainebeleid wordt op vele plaatsen versoepeld. Ik denk dat er langzaam maar zeker van het zero-covidbeleid zal worden afgestapt, afhankelijk van hoe de pandemie zich de komende maanden ontwikkelt.

Zo makkelijk? Versoepelingen waren voor de Communistische Partij toch onbespreekbaar?

Magnus: Er waren goede redenen voor een zero-covidstrategie in de beginfase van de pandemie. Maar de partij beseft stilaan dat de kosten te hoog oplopen. Behalve de zware economische schade, zijn de psychische en lichamelijke gevolgen voor de bevolking enorm. China zal de coronaregels wel moeten versoepelen.

Denkt u dat het protest zal gaan liggen?

Magnus: De protesten lijken veeleer een bliksemafleider van de frustratie die zich in de loop der jaren heeft opgebouwd, niet alleen vanwege het repressieve coronabeleid, maar ook vanwege de slechte economische omstandigheden en de sombere toekomstperspectieven, vooral bij de jeugd. De slechte toestand waarin de Chinese economie zich bevindt, brengt een cruciale belofte van de Communistische Partij aan het wankelen, namelijk het principe van de ‘gedeelde welvaart’, waardoor de partij meer macht en het volk meer rijkdom krijgt. Dat zet Xi Jinping onder druk.

Sommigen vrezen dat Xi Jinping een oorlog met Taiwan zal beginnen om de aandacht af te leiden van de economische gevolgen van het strenge coronabeleid.

Magnus: Zeg nooit nooit, maar ik denk niet dat Xi daar veel voor voelt.

Waarom niet? China dreigt al jaren met een hereniging door geweld.

Magnus: Het is niet omdat de partij iets zegt dat ze het ook doet. Er zijn inderdaad hardliners die om annexatie vragen, maar Xi weet dat de prijs enorm hoog zou zijn. Ik denk dat hij de acties van Rusland in Oekraïne goed in de gaten heeft gehouden.

‘China zal de coronaregels wel moeten versoepelen.’

Wat heeft hij daarvan geleerd?

Magnus: Ten eerste dat je de wil van mensen om zich te verzetten niet moet onderschatten. En ten tweede dat de rest van de wereld te hulp kan schieten als het erop aankomt. Ik denk niet dat hij de betrekkingen met Europa en de VS nog verder wil verslechteren.

Amerika probeert de opgang van China te stoppen door massale exportbeperkingen in te voeren, zoals voor de halfgeleiderindustrie. Wordt Peking daar hard door geraakt?

Magnus: Enorm hard. Het lijkt alsof veel mensen nog niet doorhebben dat China wel een sterke geostrategische speler is, maar in het defensief zit. Dat is niet alleen te wijten aan de slechte economie, maar ook aan de druk van Amerika en zijn bondgenoten.

De VS willen dat Europa zich aansluit bij het chip-embargo. Is dat een goed idee?

Magnus: Dat is een delicate vraag. De Amerikanen denken dat ze strategisch correct handelen. Ik heb goede redenen om te geloven dat de Chinezen het menen als ze zeggen dat ze zichzelf beschouwen als een economische en militaire grootmacht.

Wat betekent dat voor Europa?

Magnus: Dat betekent niet dat we alle handel met China moeten stopzetten, maar beter moeten kiezen op welke gebieden we van China afhankelijk willen worden. En welke knowhow we willen delen.

De Europese bedrijfsleiders zijn wel ongerust.

Magnus: Voor hen wordt het ook steeds ingewikkelder. In de toekomst zal het op veel vlakken mogelijk zijn om met China goede zaken te doen, maar als het gaat om technologie en andere zaken die de nationale veiligheid betreffen, loopt Europa snel het risico op kritiek van Amerika te stuiten.

Blijft China ook in de toekomst de wereldwijde groeimotor?

Magnus: Alles hangt ervan af of het Xi zal lukken de economie weer op de sporen te krijgen en de steun van de bevolking te herwinnen. We weten niet hoe de wereld eruit zal zien als Xi mislukt. Wat als hij wordt opgevolgd door een nog grotere hardliner die daadwerkelijk een oorlog in Taiwan wil riskeren? Slechts één ding is zeker: zijn lot hangt af van de economie.

Copyright Der Spiegel