Een ode aan Simone Veil van Assita Kanko: ‘We zijn gedoemd altijd waakzaam te zijn’

De voormalige Franse politica en strijdster voor vrouwenrechten Simone Veil is vorige week op 89-jarige leeftijd overleden. Assita Kanko (MR): ‘Het grootste eerbetoon dat we haar kunnen schenken is een wereld waarin haar strijd niet langer nodig is.’

Vandaag zijn er in sommige delen van de wereld, zelfs in sommige Westerse wijken, nog steeds vrouwen die worden veroordeeld omwille van een ongewenste zwangerschap. Ze zijn ertoe veroordeeld van hun levensproject af te zien omdat ze onverwacht bepaalde verantwoordelijkheden moeten opnemen. Of ze zijn tot de dood veroordeeld door een broer of een neef, die in opdracht van de clan de ‘familiale eer’ moet hooghouden. Hun lichaam behoort hen niet toe.

Nog niet zo lang geleden hadden vrouwen in Frankrijk niet het recht te kiezen of ze moeder werden of niet. Hun lichaam behoorde toe aan conservatieven die deze keuze in hun plaats wilden maken. Anticonceptiemiddelen werden pas legaal verklaard in 1967 met de wet Neuwirth.

Terwijl mannen van hun seksuele vrijheid konden genieten, moesten vrouwen er de gevolgen van dragen. Los van de vraag of de relatie met wederzijdse instemming plaatsvond of niet.

Vrouwen hebben geleidelijk deze taboes doorbroken en hebben gestreden om hun rechten te verkrijgen. In 1971 verscheen het ‘manifest van de 343’ in Le Nouvel Observateur. In dit manifest hebben 343 vrouwen, waaronder Simone de Beauvoir en Nadine Trintignant zich openlijk beschuldigd van abortus, om het recht op vrije keuze om moeder te zijn te promoten. Zo ontstond een groot maatschappelijk debat.

Maar om vooruit te komen, waren er wetten nodig. Alleen waren het ook op dat vlak niet de vrouwen die beslisten… Ze hadden een luide stem nodig precies op die plek waar over hun leven werd beslist: het hart van de politieke macht.

In 1974, zeven jaar na de legalisering van anticonceptiemiddelen, sprak Simone Veil volgende beslissende woorden in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Jammer genoeg zijn deze woorden nog steeds even actueel als noodzakelijk aangezien sommigen vandaag opnieuw proberen vrouwen voor altijd opzij te zetten als een minderheid.

‘Ik spreek u vandaag toe op deze tribune, minister van Gezondheid, als vrouw en niet-parlementair, om de verkozenen van dit land een grondige hervorming voor te stellen van de wetgeving op abortus. Indien dokters, indien maatschappelijk werkers, indien zelfs een aantal burgers deelnemen aan deze illegale praktijken is het omdat ze zich ertoe gedwongen voelen. Vaak handelen ze in tegenspraak met hun persoonlijke overtuigingen, omdat ze op het terrein situaties tegenkomen die ze niet kunnen ontkennen. Omdat ze, tegenover een vrouw die besloten heeft om haar zwangerschap te onderbreken, weten dat ze haar in de eenzaamheid en de angst storten door een daad die in de ergste omstandigheden wordt uitgevoerd, en die haar levenslang dreigt te verminken, wanneer ze deze vrouw hun advies en steun ontzeggen. Het is aan deze verwarring dat we een einde moeten maken. Het is deze onrechtvaardigheid die we moeten stoppen.’

Vrouwen hebben deze strijd samen met mannen gewonnen. Simone Veil kreeg de steun van president Valéry Giscard d’Estaing en van Jacques Chirac. Op 17 januari 1975 werd het recht op vrijwillige zwangerschapsonderbreking goedgekeurd na drie maanden heftige parlementaire discussies. Deze nieuwe wet maakte een einde aan het lijden dat gepaard ging met ongewenste zwangerschap. Tot dan konden rijke vrouwen in het buitenland relatief veilig abortus plegen, maar werden de minder gegoede vrouwen gedwongen tot clandestiene ingrepen, met alle risico’s van dien.