‘Een democratie moet weerbaar zijn en mag niet alleen zalven’

De democratie is het zichzelf verplicht om het gewelddadig jihadisme te stoppen om fundamentele rechten en waarden te beschermen, schrijft Kamerlid Hendrik Vuye (N-VA).

De democratie kan zichzelf vernietigen, was een van de stellingen van Jean-Luc Dehaene. Maar een democratie kan zichzelf ook laten vernietigen, vooral als ze onvoldoende weerbaar is. Onze democratische verworvenheden zijn niet voor eeuwig en altijd in marmer gebeiteld. Dat werd gisteren nog maar eens duidelijk. Uitgerekend in Frankrijk, een land dat de principes van rede en kritiek hoog in het vaandel voert, vond een barbaarse aanval plaats op de vrije meningsuiting, een van de fundamenten van onze democratie.

Op deze aardbol is democratie eerder een voorrecht dan een recht. Men staat er zelden bij stil, maar vrijheid van meningsuiting, vrijheid van religie, recht op privacy, recht op eerbiediging van het gezinsleven, zijn waarden en rechten waar velen van verstoken blijven. Om dan nog te zwijgen over de gelijkheid tussen man en vrouw. Voor ons een grondrecht. In vele landen is van gendergelijkheid zelfs geen sprake.

Het gewelddadige Jihadisme miskent al deze fundamentele rechten op de meest flagrante manier. Zelfs het recht op leven, dat uiteindelijk de sokkel is waar alle andere mensenrechten op rusten, heeft geen enkele waarde voor groeperingen als IS. De video van de onthoofding van James Foley, en later van andere slachtoffers, staat voor altijd op ons netvlies gebrand. Vrouwen worden op de slavenmarkten verkocht als seksslavinnen. De aanslag op Charlie Hebdo is een aanslag op ons samenlevingsmodel. Het is een manier van oorlogsvoering tegen de democratie. Een democratie moet weerbaar zijn en zich verzetten tegen soortgelijke fundamentele schendingen van mensenrechten.

Dit verzet is niet alleen een recht, maar tevens een plicht. De grote kamer van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft in het arrest Refah Partisi tegen Turkije van 13 februari 2003 in alle duidelijkheid gesteld dat sharia en jihadisme onverenigbaar zijn met het Europees Verdrag voor de rechten van de Mens. Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk hebben al maatregelen genomen. Ook België volgt.

Preventie

Een belangrijke taak is hier weggelegd voor het lokale niveau en de Gemeenschappen. Burgemeesters als Bart De Wever, Bart Somers en Hans Bonte nemen hierbij het voortrouw. De gemeenschappen werken aan een preventief kader dat jongeren ervan moet weerhouden te vertrekken naar Syrië. Tevens moeten ze zorgen voor opvangstructuren voor Syriëstrijders die naar België terugkomen. Dit is bijzonder belangrijk, omdat net Belgische jongeren bijzonder kwetsbaar blijken. Proportioneel is België immers het land van waaruit de meeste jongeren naar Syrië vertrekken. En wat men ook van hen moge denken, men kan moeilijk ontkennen dat de Belgische Syriëstrijders ook ‘onze’ jongeren zijn. Een moderne sociale democratie verstoot deze jongeren niet zomaar.

Update Huurlingenwet

Toch is ook een update van ons strafrecht nodig. De democratie is het zichzelf verplicht om het gewelddadig jihadisme een halt toe te roepen. Een weerbare democratie kan niet alleen zalven. Sommigen hebben gruwelijke misdrijven gepleegd. Ze hebben gebroken met de democratie en haar fundamentele rechten. In deze extreme gevallen is een strafrechtelijk antwoord nog het enige mogelijke antwoord.

De Staat heeft de verplichting haar burgers te beschermen. Daarom hebben we in november al een wetsvoorstel ingediend ter bestrijding van het jihadisme. Er komt een update van de Huurlingenwet en de anti-terrorismewetgeving. De strafmaat voor ronselaars en huurlingen wordt opgetrokken. De Belgische nationaliteit van strijders met een dubbele nationaliteit kan worden ingetrokken, en in extreme gevallen kan de rechter ook een verbod opleggen om het grondgebied te betreden.

Uitgangspunt voor dit wetgevende initiatief was daarbij niet repressie, maar de bescherming van onze democratische waarden en het waarborgen van onze fundamentele rechten.

Een efficiënte aanpak van het gewelddadig jihadisme is multidisciplinair. Het preventieluik is hierbij ongetwijfeld belangrijker dan het louter repressieve. Toch moet een moderne democratie zich weerbaar opstellen en haar fundamentele waarden beschermen. Democratie moet telkens weer afgedwongen worden. De daadwerkelijke bestraffing van het gewelddadig jihadisme is een middel om een fundamenteler doel te bereiken, namelijk de bescherming van de democratische waarden en de fundamentele rechten van de burgers.