‘Een comeback van Liz Truss belooft enkel meer van hetzelfde te worden’

Lia van Bekhoven staat stil bij een mogelijke terugkeer van Liz Truss in de hoogste regionen van de Britse politiek.

Is Liz Truss doende aan een comeback in de politieke eredivisie? De oud-premier die records brak als de kortstzittende regeringsleider in de Britse geschiedenis en voor altijd vergeleken zal worden met de krop sla wiens levenscyclus, getuige een livestream, van langere duur was dan de 49 dagen waarin zij zich huurder mocht noemen van Downing Street 10? Geen terugkeer overigens in de meest gebruikelijke zin, maar in de betekenis van Cher, die steeds comebacks aankondigt voordat iemand merkt dat ze überhaupt verdwenen is.

Dat een vernederde Truss in oktober 2022 moest afdruipen naar de backbenches, betekent niet dat ze haar libertijnse evangelie voor zich houdt. Ze lanceerde begin deze maand de Pop Cons. Zonder r. En zonder ironie. Pop Cons staat voor ‘Populaire Conservatieven’. Volgens een van de minst populaire Conservatieven in het land (in de populariteitsliga staat haar teller op minus 54) zou het VK barsten van heimelijke Tories die niet voor hun politieke geaardheid uit durven komen omdat ze de tijdgeest tegen hebben.

Dezelfde Truss die de Britten opzadelde met een schuld van 50 miljard euro toen ze de economie richting de afgrond duwde totdat de Engelse bank ervoor ging liggen, schrijft in Ten Years To Save The West dat ze haar premierschap verloor omdat linkse organisaties als bureaucraten, de BBC, milieuorganisaties, de Engelse Bank en ‘mensen die veilige plaatsen willen voor kwetsbaren’ haar wipten. De ambtenarij ‘zit vol transactivisten die mijn leiderschap saboteerden’, vertelde ze een bijeenkomst van Amerikaanse Republikeinen in Maryland waar ze het podium deelde met Nigel (‘Mr Brexit‘) Farage, de vroegere Trump-medewerker Steve Bannon en andere complotdenkers. ‘Ze zijn onze Deep State’.

Het premierschap van Liz Truss was de meest chaotische politieke gebeurtenis in het chaotische 2022. In dat jaar telde het Verenigd Koninkrijk drie premiers, drie ministers van Binnenlandse Zaken, vier van Financiën en vijf van Onderwijs. De Conservatieve regering was een draaideur van gewezen politici en nieuwe benoemingen, vaak dezelfde mensen op net weer andere posten. Het was een jaar waarin de crisis van de ene dag, voordat hij verwerkt was, was ingehaald door de ramp van de volgende.

Het fenomeen Truss was niet uit de lucht komen vallen. In interviews praatte ze over haar enthousiasme ‘haast te maken en dingen te breken’. Ze had een afkeer van politiek bedrijven ‘op de orthodoxe manier’. ‘Ik ben een grote ontwrichter. Ik omarm de chaos. Ik hou van de spanning’.

Truss werd het leiderschap van de Conservatieven ingetild door de partijleden en conservatieve media die haar visie deelden. Truss was de nieuwe Margaret Thatcher. Iemand die de noodzaak voor radicale verandering erkende, die lak had aan instituten en voor wie ideologie zwaarder woog dan ervaring en competentie. ’In Liz We Trust’, schreef The Daily Mail.

Een niet-begrote belastingverlaging voor de rijksten, het speerpunt van haar desastreuze minibegroting, werd omhelsd met: ‘Eindelijk een echte Conservatieve begroting’, (Daily Mail), ‘De beste begroting die ik ooit heb gehoord’ (voorpagina Daily Telegraph). Rechtse denktanks spraken van ‘precies waar we op hoopten’ (Centre for Policy Studies). Totdat haar creatieve vernietigingsdrang de openbare financiën dreigde weg blazen en daarmee haar politieke leiderschap.

Haar fout was, zou ze later zeggen, dat ze ‘te ver en te snel’ gegaan was. Ze had ook de ‘economische orthodoxie’ onderschat. Niemand had haar verteld dat Britse pensioenfondsen gevaar liepen in het soort volatiele markt waarop zij bezig was een bom te gooien. ‘We begrepen niet goed hoe die fondsen werkten’, vertelde ze vorig jaar aan het weekblad The Spectator. ‘En dat is een lastige positie om in te zitten als premier’.

Het is vooral lastig als je eerst de hoogste regeringsambtenaar wegens zijn ‘economische orthodoxie’ ontslagen hebt, en om dezelfde reden het ministerie van Financiën een kopje kleiner gemaakt; allebei organisaties die tot de nok toe vol ervaren bestuurders zitten die de consequenties van een onbegrote budget van tientallen miljarden op de internationale markt hadden kunnen uitleggen.

Maar iedereen die tegen Truss is, is onderdeel van het probleem. Liz heeft gelijk. Altijd en in alles. Ze deed niks fout en daarom komt ze terug. Mogelijk in een toekomstige Conservatieve regering met Nigel Farage om de ‘vijandige omgeving’, gecreeerd door The Deep State, met ‘een grotere bazooka’ kort en klein te maaien.

Toen de populaire popband Take That weer van zich liet horen, was die tien jaar weggeweest, en was er nieuwe muziek te horen. De comeback van Liz Truss belooft enkel meer van hetzelfde.