‘Een brexiteer, zo blijkt, is ondanks alles een hoopvol mens’

Lia van Bekhoven trok naar een rally van Nigel Farage, de leider van de Brexit Partij en sprak met de man: ‘Wij zijn voorbodes van grote veranderingen.’

‘Gele hesjes’, zucht de man aan de bar van de Lakeside Country Club in het Zuid-Engelse Frimley. ‘Gele hesjes is zo’n Frans fenomeen. Wij zijn evengoed boos, maar wij gaan de straat niet op. Wij mokken. In stilte. Als dat niet Engels is’.

De man, halverwege de zeventig schat ik, had met 2500 andere boze, maar beleefde Britten, £2.50 neergelegd om de leider van de Brexit Partij te horen spreken. De zaal was volledig uitverkocht. Na afloop zou het stille ongenoegen vervangen zijn door een uitgesproken positieve gemoedstoestand. De retorische gave van Engelands euroscepticus van het eerste uur, Nigel Farage, blijkt niet minder dan transformerend.

De Brexit Partij is krap zes weken oud, maar kan bogen op ruim 100.000 betalende supporters. De partij heeft geen leden. Er is geen manifest, geen beleid en er zijn geen partijreglementen. De strakke, autoritaire structuur is, evenals de demagogie van de leider, afgekeken van de Italiaanse Vijfsterrenbeweging. Van alle politieke Britse partijen heeft de Brexit Partij de meest heldere boodschap en de meest charismatische leider. Volgens sommige polls mag de Partij donderdag rekenen op een stemmenaandeel (34%) dat groter is dan dat van de Tories en Labour bij elkaar.

De Brexit Partij is een reactie op een niet uitgevoerde belofte. Maar wat de partijleden opwindt is veel breder dan de uittredingskwestie. ‘Wat betekent het als de wens van de meerderheid niet wordt uitgevoerd?’, vraagt een vrouw retorisch. ‘Het betekent dat dat onze democratie dood is.’ Wat dit land nodig heeft is ’totale politieke hervormingen. Alles moet op de wip.’ Op haar schoot ligt de vlag met het motto van de Brexit Partij: ‘Verander de politiek voorgoed.’

De meeste mensen die een half uur voor de avond begint al in de rij voor de ingang staan, behoren tot de demografie male, stale and pale. Maar er zijn ook jongeren, politieke nieuwkomers, aangestoken door de missie van Farage het systeem te ontdoen van ‘de elite, de leugenaars en verraders in onze politieke klasse’. Dat Nigel Farage zelf op een private school zat, miljonair is en in de city werkte deert niet. ‘Hij spreekt onze taal.’ En hoe.

NIGEL, NIGEL, NIGEL, scanderen ze als Farage, met de zelfverzekerdheid van iemand die gelooft dat hij onaantastbaar is, het podium opklimt. Zijn speech is een tour de force. Gedeeltelijk politieke standup (‘Zag u hoe Theresa May haar manifest publiceerde? Met het enthousiasme van een gegijzelde’), gedeeltelijk Trumpiaanse ophitserij. De ‘partijdigheid van de BBC’, de omroep die het waagde Farage een week eerder te ondervragen over zijn vroegere, extreme uitspraken, ‘is nu de vijand’. ‘Fake news’, beamen sommigen in de zaal. Een dag later zal de partijleider Channel 4 News, dat eerder de dubieuze financiering van de partij blootlegde, permanent toegang weigeren.

Hij richtte de Brexit Partij op, zegt Farage, om de brexit te redden. ‘Wat kon ik doen? Toekijken hoe brexit verraden werd?’ ‘Nee’, schreeuwt de menigte. ‘En toestaan hoe 25 jaar van mijn leven vertrapt wordt door onze oneerlijke en huichelachtige politieke klasse?’ Nee.’ ‘Of ga ik terugvechten?’ Wild gejoel, gezwaai met plakkaten en gestampvoet.

De vragen aan Farage uit het publiek zijn tevoren geselecteerd. De beste is bewaard voor het laatst. Wat is je favoriete bier? Ik drink niet meer, zegt Farage. Stille verbazing. ‘Tot donderdag!’ Gejuich.

Na een rookpauze (als hij een achterafkamertje binnenstapt gaat een sterke geur van tabak hem voor) vraag ik of hij geniet van zijn comeback. Farage was in Groot Brittannië in de vergetelheid geraakt. Jarenlang probeerde hij een referendum af te dwingen over Europees lidmaatschap en toen dat gebeurd was, was zijn levenswerk af. ‘Ik wilde niet terug de politiek in, ik had andere plannen, een loopbaan in de media, een paar jaar in Amerika wonen, maar nu ben ik terug and I’m loving it.’ Het tij is aan het keren, zegt hij. De Brexit Partij is een blijvertje. ‘Bij de volgende Britse parlementsverkiezingen, aangenomen dat we dan nog steeds in de EU zitten, kunnen we twee keer zoveel stemmen halen als voorheen. Dat is genoeg om door te breken in Westminster en het tweepartijensysteem, dat de Britse politiek een eeuw lang gedomineerd heeft, op te breken.’ ‘Wij zijn voorbodes van grote veranderingen’, zegt hij. ‘Ik weet dat het ambitieus klinkt, maar als er een ooit een tijd was waarin de politiek hervormd kon worden, dan is het nu.’

Buiten praten een paar mensen in de bar na over de populistische omwenteling die Groot-Brittannië te wachten staat. Ze zijn aangestoken door hoop en optimisme. Een brexiteer, zo blijkt, is ondanks alles een hoopvol mens. Hij gelooft in zijn land. Hij meent dat Farage de Groot weer in Groot-Brittannië kan stoppen. De gele hesjes zijn voor anderen.