‘Durft de Britse regering Rusland te raken daar waar het het meeste zeer doet?’

Wie probeerde de Russische oud-spion Sergei Skipral en zijn dochter Yulia in het Engelse kathedraalstadje Salisbury te vergiftigen? En als het antwoord in Moskou ligt, zal de Britse regering tegen Poetin optreden, vraagt Lia van Bekhoven vanuit Londen.

Bijna een week sinds de vergiftigingen gaan Britse politici er vanuit dat de regie voor de aanslagen op naam staat van Vladimir Poetin. Een Britse parlementarier sprak van ‘een oorlogsverklaring’. Minister Boris Johnson waarschuwde president Poetin dat zijn pogingen tot moord niet ongestraft zouden blijven. Premier Theresa May dreigde het ‘volledige spectrum aan vergeldingsmaatregelen’ uit de kast te trekken. Het is onwaarschijnlijk dat de Russische leider daarvan geschrokken is. Londens verontwaardiging is altijd bij verbaal geweld gebleven.

Ennismore Gardens is een van die steegjes in Knightsbridge, die zoals de uitdrukking wil, door God geschapen kon zijn had Hij meer geld gehad. Aan de ene kant witte herenhuizen met trapjes en pilaren. Daartegenover de steegjes waar vroeger de koetsier zijn paard en wagen stalde en die nu vernuftigd verbouwd zijn tot optrekken van ettelijke miljoenen. Tot voor kort waren er vier kroegen in de buurt, twee groentewinkels en een stomerij.

Niet meer. De afwezigheid van de omwonenden heeft de plaatselijke economie de nek omgedraaid. Eigenaren van deze superdure huizen laten zich zelden zien. Of helemaal nooit. De percelen die ze in west Londen kochten zijn ‘investeringen’. Een aantal van hen is Russisch. Sommigen tellen Vladimir Poetin onder hun kennissen.

Russen komen graag naar Londongrad. Nergens kan corrupt verkregen kapitaal zo makkelijk witgewassen worden. In Engeland worden geen vragen gesteld. Inkomstenbronnen worden niet nagetrokken en bedrijfsanonimiteit is heilig. De National Crime Agency (de Britse FBI) schat dat oligarchen jaarlijks miljarden euro’s vuil geld in de Londense huizenmarkt pompen. Londen is ‘de corruptie hoofdstad van de wereld’, zegt Russische activist Roman Borisovich.

Britten hebben niet alleen met internationale corruptie leren leven. Winkels, restaurants en galeries zijn ervan afhankelijk geworden. In 2012 hadden commerciële advocaten in Groot Brittannie 60% van hun werk te danken aan Russen en andere burgers uit de vroegere Sovjet-Unie. De kranten Evening Standard en Independent worden gestut met het kapitaal van de oud KGB-spion en mediabaron Alexander Lebedev. Zonder de een miljard euro waarmee Roman Abramovitch transfers verzilvert, zou Chelsea FC moeite hebben bekers te winnen. Onroerendgoedbureau Knight Frank schatte dat 21% van alle verhandelde bezittingen in het topje van de Londense huizenmarkt in 2013, de super-prime, overgemaakt was aan individuen die in Rusland woonden. Genoeg om makelaars in hun champagneglazen te doen huilen bij de suggestie de Russen met sancties te blokkeren.

Toen Alexander Litvinenko in 2006 in een Londens hotel met polonium werd vergiftigd, was de Britse regering verlamd. De Russische oud KGB-er, die na drie weken overleed, was een menselijke kernbom geworden. Hij werd begraven in een verzegelde metalen kist. Op 21 plaatsen in de Britse hoofdstad werd polonium, dat alleen schadelijk is bij inhalering, gevonden. De aanslag op Litvinenko was ‘een nucleaire terreurdaad van het Kremlim’.

Maar Londen wilde geen confrontatie met Poetin. Rusland was decennia lang een lucratieve mark gebleken. De Russen te raken waar het het meest zeer doet, zou Londen ook pijn doen.

Een onderzoek naar de moord werd voortdurend uitgesteld. Britse ministers waren bang de verhouding Londen-Moskou, die sinds Litvinenko’s ziekenhuisopname afgekoeld was naar een Koude Oorlog-achtige temperatuur, kapot te vriezen. Het duurde tien jaar voordat een Britse rechter kon concluderen dat de Russische dissident ‘waarschijnlijk in opdracht van het Kremlin’ gedood was. De politieke reactie was gematigd. Samenwerking met Russische autoriteiten werd opgeschort en vier Russische diplomaten werden het land gewezen. Einde verhaal.

De Britse veiligheidsraad heeft Rusland bestempeld als een vijandige staat. Londen zou er goed aan doen de politieke koers bij te stellen, is het advies. Premier May zou richting Moskou minder diplomatie en meer anti-terreurmaatregelen in acht moeten nemen. Ze zou kunnen beginnen de stroom van Russisch vuil geld uit het Britse systeem te weren. Niets, technisch niets tenminste, dat haar daarvan weerhoudt.

Of het ooit zal gebeuren? De keizer van het Kremlin heeft het eerder gehoord. Je kunt het Poetin vergeven mocht hij schouderophalend denken: honden die blaffen, ook in Londen, zijn niet geneigd te bijten.