‘De Duitsers zullen de eurozone versterken’, zegt Hanco Jürgens, onderzoeker bij het Duitsland Instituut Amsterdam.
5 DECEMBER 2017
In Duitsland besluit de sociaaldemocratische SPD om mee te onderhandelen over een regeringsvorming met de CDU. Na haar zware verkiezingsnederlaag had de SPD dat eerst geweigerd.
Bij de parlementsverkiezingen van 24 september verloor de CDU van bondskanselier Angela Merkel 8,5 procentpunt; haar coalitiepartner SPD zakte met 5,2 procentpunt. Waarom hebben de twee regerende partijen het zo slecht gedaan?
Hanco Jürgens: Het was een opmerkelijk resultaat,want het gaat góéd met Duitsland. De regering heeft een aantal goede beslissingen genomen, zoals het invoeren van een minimumloon. Maar binnen de zogenoemde Grote Coalitie konden de beide partijen zich onvoldoende manifesteren. De SPD kreeg geen krediet voor een aantal sociale maatregelen, die iedereen aan Merkel toeschreef.
De CDU is opgeschoven naar het centrum, en daarvan heeft de rechts-populistische AfD kunnen profiteren. Vreemd genoeg was de vluchtelingencrisis aanvankelijk geen thema in de campagne, maar de AfD wist zichzelf met enkele straffe uitspraken alsnog in de markt te zetten – hun voorman Alexander Gauland zei bijvoorbeeld dat de Duitsers trots konden zijn op de prestaties van hun soldaten tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Ondertussen voerden de CDU en de SPD geen bijster sterke campagne.
Jürgens: Inderdaad. Tijdens hun enige televisiedebat leek er nauwelijks een verschil te bestaan tussen SPD-voorzitter Martin Schulz en Angela Merkel, en dat terwijl de SPD had kunnen scoren: ondanks het grote overschot dat Duitsland heeft op zijn handelsbalans, wordt er te weinig geïnvesteerd in de wegen en het onderwijs, en ook de pensioenen zijn vaak te laag.
De verkiezingsuitslag was opmerkelijk, want het gaat góéd met Duitsland
De afgelopen jaren leek Merkel ongenaakbaar. Is ze nu sterk verzwakt?
Jürgens: De SPD zal tijdens de regeringsonderhandelingen een tijdje dwarsliggen om beter uit de verf te kunnen komen. Daardoor zullen de gesprekken een rommeltje lijken. Bovendien wordt het waarschijnlijk Merkels laatste ambtstermijn, waardoor ook een aantal van haar eigen partijgenoten zich scherper zullen willen profileren. Van de weeromstuit zullen commentatoren en analisten zich inderdaad afvragen of de macht van Merkel tanende is.
Maar goed, uiteindelijk is een nieuwe Grote Coalitie onvermijdelijk. De SPD heeft geen alternatief: nieuwe verkiezingen houden zou bijzonder riskant zijn. En zo zal Merkels aura van onaantastbaarheid terugkeren.
Aanvankelijk probeerde Merkel met de Groenen en de liberale FDP een zogenoemde Jamaica-coalitie op de been te krijgen, tot de FDP van Christian Lindner plots de handdoek in de ring gooide.
Jürgens: Die partij was fel gekant tegen de voorstellen van de Franse president Emmanuel Macron, die een veel sterkere Europese Unie wil. Martin Schulz is dat allesbehalve: hij zei onlangs dat hij tegen 2025 een federaal Europa en een nieuwe Europese grondwet wil. Dat zijn compleet onrealistische voorstellen, natuurlijk, en je moet ze ook niet serieus nemen: het is een manier voor de SPD om in de onderhandelingen meer binnen te kunnen halen.
En toch zal de eurozone de komende jaren met de steun van de Duitsers versterkt worden. Ook in Europa zal Angela Merkel daardoor weer veel invloed krijgen.
Knacks jaaroverzicht 2017
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
