Druk op België over inbeslagname Russische miljarden neemt toe

Onder druk van de Amerikaanse president Donald Trump is de EU dringend op zoek naar geld voor Oekraïne en defensie. Steeds nadrukkelijker komen de bevroren Russische miljarden in Brussel in het vizier.

Nu de Amerikaanse president Donald Trump almaar dichter tegen zijn Russische collega Vladimir Poetin aanschurkt en de militaire steun aan Oekraïne opschort, staat Europa er ten opzichte van Oekraïne haast alleen voor. Veel EU-lidstaten, zoals België, hebben niet de budgetten om de Amerikaanse steun zomaar op te vangen. Soepelere begrotingsregels en EU-leningen van 150 miljard euro, zoals Commissievoorzitter Ursula von der Leyen voorstelt, kunnen helpen, maar moeten wel worden terugbetaald.

Europa is met andere woorden dringend op zoek naar vers geld, en daarom richten velen steeds nadrukkelijker de blik op de tegoeden die de EU in de nasleep van de grootschalige Russische invasie in Oekraïne bevroor. Het gaat dan niet om de veelbesproken luxevilla’s en megajachten van een kransje Russische oligarchen rondom Poetin, maar om minder tastbare eigendommen van onder meer de Russische Centrale Bank die in het wereldwijde financiële systeem rondzwerven.

Overwinsten

Momenteel staat er in het Westen ongeveer 300 miljard euro aan Russische tegoeden en activa geblokkeerd, waarvan naar schatting 200 miljard op de rekeningen van de financiële dienstverlener Euroclear in Brussel. Het gaat vooral om aandelen en obligaties die worden omgezet in cash eenmaal hun looptijd eindigt. Euroclear belegt dat geld en verdiende daar in de begindagen van de oorlog een aardige stuiver aan. Intussen worden die overwinsten via de EU aan Oekraïne overgemaakt.

‘Volodymyr Zelensky zal nog diep moeten buigen voor Donald Trump’

Steeds nadrukkelijker wordt er nagedacht om het volledige bevroren bedrag gewoonweg in beslag te nemen. Vooral in Oekraïne en Oost-Europa gaat het om het principe: ‘Rusland is de agressor en moet betalen voor zijn vernielingen.’ Bovendien vreest de EU hoe langer hoe meer dat Hongaars premier Viktor Orbán, geruggesteund door het Witte Huis, de sancties tegen Rusland niet meer zal verlengen. Daardoor zou het gros van de bevroren miljarden in één pennentrek terug naar Moskou vloeien.

Schadeclaims

De confiscatie van de bevroren tegoeden, zoals sommigen bepleiten, is echter niet zo eenvoudig als het lijkt. Volgens het internationaal recht komen de middelen nog steeds Rusland toe en kan die eigendomstitel niet zomaar veranderd worden. Voor België vormt dat een groot risico, zo klinkt het in de Wetstraat. Daar leeft de vrees dat de schadeclaims bij zo’n inbeslagname allemaal op de schouders van de Belgische schatkist en belastingbetaler terechtkomen.

België wil op zijn minst dat onze bondgenoten mee voor zulke gevolgen instaan. Bovendien waarschuwt ons land dat zo’n stap niet alleen Euroclear, maar het wereldwijde financiële systeem op de helling kan plaatsen. Ook Italië, Frankrijk, Duitsland en de Europese Centrale Bank zijn die mening toegedaan en trapten de voorbije maanden op de rem.

Taboe

Toch is de marsrichting volgens de Britse zakenkrant Financial Times en de Europese nieuwswebsite Politico duidelijk: de EU is stilaan op weg om de bevroren tegoeden in beslag te nemen, zo schreven de twee eerder deze week. Volgens beide media zijn de geesten in zowel Parijs als Berlijn in sneltempo aan het rijpen. Belgische bronnen spreken die versie aan Knack echter tegen.

Op de Europese top die vandaag in Brussel plaatsvindt, staat de kwestie alvast niet formeel op de agenda, al is het niet uitgesloten dat een van de leiders de kwestie opwerpt. In crisistijd kan het in Europa nu eenmaal snel gaan. Het zou alvast niet het eerste Europese taboe zijn dat Trump doet sneuvelen, en waarschijnlijk ook niet het laatste.