Dinsdagavond stemmen de Britse parlementsleden over een hele resem voorstellen waarmee ze de brexit naar hun hand willen zetten. Maar van een uitweg uit de brexitcrisis is nog lang geen sprake.
Dinsdagavond komen de Britse parlementsleden opnieuw samen in Westminster om zich over de brexit te buigen. Begin januari werd het terugtrekkingsakkoord tussen Brits premier Theresa May en de Europese Unie nog door een overweldigende meerderheid in het Britse parlement weggestemd. May kon geen kant meer op en besloot daarom met alle parlementaire fracties te overleggen om klaarheid in de duisternis te schapen.
Het Britse parlement heeft de afgelopen week een reeks amendementen kunnen indienen die het akkoord van Theresa May al dan niet grondig willen aanpassen. Deze voorstellen kunnen het hele proces in een stroomversnelling brengen of – nog meer dan vandaag – blokkeren. Momenteel zijn er drie amendementen die onze aandacht verdienen.
Backstop in de tijd beperken
Het eerste amendement komt van de hand van het conservatieve parlementslid Graham Brady. Aan de hand van een interpretatieve verklaring wil hij de omstreden backstop in tijd beperken. De backstop is de noodoplossing die een harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland moet voorkomen indien er na de overgangsperiode van twee jaar geen akkoord over de toekomstige relatie wordt gevonden. Wanneer dit amendement wordt goedgekeurd, zou een aanzienlijk aantal van de conservatieve brexiteers alsnog bereid zijn om het terugtrekkingsakkoord van May goed te keuren.
Het Verenigd Koninkrijk is nog steeds op zoek naar een intern compromis terwijl het zich moet buigen over haar toekomstige rol op het internationale toneel. Een existentiële crisis van formaat.
Brady is ervan overtuigd dat zijn amendement May een sterke hefboom zal geven om Brussel alsnog tot toegevingen te dwingen. Maar dat lijkt wars van enige realiteit. De 27 lidstaten van de Europese Unie hebben de afgelopen maanden meermaals beklemtoond dat de inhoud van het akkoord niet meer gewijzigd kan worden. Brussel wil enkel onderhandelen over de politieke verklaring die het raamwerk van de toekomstige handelsrelatie bepaalt.
Sabine Weyand, de rechterhand van Europees hoofdonderhandelaar Michel Barnier, benadrukte maandag dat het terugtrekkingsakkoord na achttien maanden onderhandelen ook door de Britse regering werd goedgekeurd. De oplossing ligt voornamelijk in Londen, niet in Brussel. Daarom is het op zijn zachtst gezegd verrassend dat Theresa May heeft aangekondigd dat ze dit voorstel ondersteunt.
Macht naar het parlement
Een tweede amendement komt van de conservatieve Nick Boles en de sociaaldemocratische Yvette Cooper. Hun voorstel wil Theresa May ertoe verplichten om uitstel te vragen indien ze voor 26 februari nog steeds geen meerderheid heeft gevonden in het Britse parlement. Daarmee trachten Boles en Cooper een harde brexit op 29 maart te voorkomen en willen ze de macht nog meer dan vandaag bij het parlement leggen.
Wordt dit amendement goedgekeurd, dan heeft het twee mogelijke implicaties voor May. De Britse premier heeft de afgelopen maanden de tijdsdruk in haar voordeel proberen te gebruiken. Hoe dichter 29 maart nadert, hoe meer het Remain-kamp geneigd zal zijn om de relatief zachte deal van May met de Unie toch goed te keuren. Maar door dit amendement zou de uitstapdatum tot eind december worden uitgesteld. De eerste minister dreigt daarmee dus een aanzienlijke hefboom kwijt te spelen. Anderzijds kan de verlengde periode gebruikt worden om een tweede referendum te organiseren. De brexiteers huiveren van dat idee, zeker nu de peilingen aangeven dat de meerderheid van de Britten in de Unie wil blijven.
Alle onzekerheidsfactoren demonstreren voor de zoveelste keer dat de Britse politiek tot op het bot verdeeld is over zowel de inhoud als het raamwerk van de brexit.
Voorlopig is het nog onduidelijk op hoeveel steun het amendement kan rekenen. Labour lijkt het voorstel alvast goed te keuren, op voorwaarde dat het uitstel niet langer dan drie maanden duurt. De Conservatives blijven op hun beurt tot op het bot verdeeld over het voorstel. Bovendien is het niet zeker of de Europese Unie zomaar akkoord zal gaan met het uitstel van de brexitdatum. Alle lidstaten van de Unie moeten unaniem hun goedkeuring geven, maar zijn dat niet van plan indien het onduidelijk blijft wat er tijdens deze tijdsspanne te gebeuren staat. Brussel wil niet nog meer aanmodderen zonder enige kans op een doorbraak.
Transitieperiode zonder deal?
Ten slotte hebben enkele brexiteers en pro-Europese parlementsleden samen een voorstel ingediend dat bestaat uit een plan A en een plan B. In eerste instantie wil het zogenaamde Malthouse-compromis de transitieperiode (die er enkel komt indien er een terugtrekkingsakkoord wordt gevonden; nvdr.) van twee naar drie jaar verlengen. In die periode kunnen de Unie en het Verenigd Koninkrijk zich voorbereiden op een eventuele handelsovereenkomst of op een samenwerking die de regels van de Wereldhandelsorganisatie als uitgangspunt neemt. Maar net als het voorstel van Brady, vraagt ook dit deel van het Malthouse-voorstel om de backstop te heronderhandelen. De kans op succes in Brussel is bijgevolg bijzonder klein.
Wanneer dit plan zoals verwacht faalt, dan treedt plan B in werking. Theresa May moet dan aan Brussel vragen om een transitieperiode te laten ingaan ondanks het feit dat er geen deal gevonden wordt. Tijdens deze periode blijven alle rechten van de Europese burgers op Brits grondgebied gewaarborgd. Bovendien zou het Verenigd Koninkrijk haar bijdragen aan de Europese Unie gewoon blijven doorbetalen. Maar het is hoogst onzeker of het Remain-kamp en de regering hier wel van wil weten. Daarnaast kan het voorstel ook binnen de Conservatieve partij op weinig steun rekenen en zal ook de Unie het plan meteen naar de prullenmand verwijzen.
Een maat voor niets?
Daarom is het maar de vraag of er dinsdagavond wel schot in de zaak zal komen. Zullen de initiatiefnemers wel een meerderheid voor hun voorstellen bij de 650 parlementsleden? En stuiten de amendementen – indien aan de twee bovenstaande voorwaarden is voldaan – niet gewoonweg op een solide ‘nee’ in Brussel?
Deze onzekerheidsfactoren demonstreren voor de zoveelste keer dat de Britse politiek tot op het bot verdeeld is over zowel de inhoud als het raamwerk van de brexit. Een kleine drie jaar na het onafhankelijkheidsreferendum weet het Verenigd Koninkrijk nog steeds niet wat het met de brexit moet aanvangen. Het land is nog steeds op zoek naar een intern compromis terwijl het zich tegelijkertijd moet buigen over haar toekomstige rol op het internationale toneel. Een existentiële crisis van formaat, waarbij het eigen- en partijbelang vaak primeert op de toekomst van het land. Intussen nadert 29 maart met rasse schreden en wordt de kans op een harde brexit zonder akkoord met de dag groter.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
