Dood Kim Jong-il: ‘Knipperlichten in Oost-Azië staan op oranje’

Welke impact zal de dood van de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-il hebben? Breekt nu een Noord-Koreaanse lente aan? En wat met de opvolging, Jong-ils zoon Kim Jong-un? Drie vragen aan Knack-redacteur Hubert Van Humbeeck.

Welke gevolgen zal de dood van Kim Jong-il hebben op de stabiliteit in de regio?

Hubert van Humbeeck: Welke de gevolgen van de dood van Kim Jong-il zijn, weet alsnog niemand. Op dit moment staan alle knipperlichten in Oost-Azië op oranje. Dat is ook terecht: niet langer dan vorig jaar viel Noord-Korea doelwitten aan in Zuid-Korea, waarbij enkele tientallen mensen om het leven kwamen. Experts vermoeden dat Noord-Korea over voldoende nucleaire brandstof beschikt om acht atoombommen te maken. In de handen van onbekende, onberekenbare mensen is dat zeer gevaarlijk.

Is de dood van Kim Jong-il voor de inwoners van Noord-Korea een bevrijding of breken nu nog hardere tijden aan?

Hubert van Humbeeck: Kim Jong-il bezorgde zijn land een atoombom, maar afgezien daarvan waren zijn jaren aan de macht voor zijn land niet bijster gelukkig. Noord-Korea kampt met een gigantisch tekort aan voedsel, terwijl er volgens de Verenigde Naties zeker 200.000 mensen in strafkampen verblijven. Het voedseltekort is voor de Verenigde Staten, Japan, Zuid-Korea, China en Rusland een breekijzer om Noord-Korea tot onderhandelen over zijn nucleaire capaciteit te dwingen.

Vooral China heeft alle belang bij stabiliteit in de regio. Het beschouwt Noord-Korea aan de ene kant als een bondgenoot. Aan de andere kant is het bang dat het door een stroom hongervluchtelingen wordt overspoeld als het regime in Pyongyang instort.

Wat weten we over zijn zoon Kim Jong-un die hem opvolgt? Wat mogen we van hem verwachten?

Hubert van Humbeeck: Over Kim Jong-un weten we eigenlijk alleen dat hij de derde zoon is van zijn vader, dat hij eind twintig is en enige tijd aan een privéschool in Zwitserland heeft gestudeerd. Het probleem is dat hij pas goed een jaar geleden als opvolger werd aangeduid. De tijd was misschien te kort om een eigen machtsbasis uit te bouwen. Waarnemers sluiten daarom een machtsstrijd in Pyongyang niet uit. Hoe Kim Jong-un daarop zou reageren, weet niemand.

De kans bestaat dat hij kiest voor de vlucht vooruit en Zuid-Korea aanvalt. Maar het kan niet zo goed dat de nieuwe leiding in Noord-Korea van de machtswissel gebruik maakt om toch weer met de buitenwereld te gaan praten.