‘Dit liefdesverhaal bracht de Iraanse machthebbers op hun knieën’

Arash Sadeghi kreeg het voor elkaar om met zijn hongerstaking de Iraanse oppositie te verenigen en de ayatollahs in Iran op de knieën te dwingen. Damon Golriz over ‘het grootste vreedzame protestsucces sinds de neergeslagen groene beweging in 2009.’

“Op de dag waarop ik mijn hongerstaking aanging, beloofde ik mijzelf dat ik hiermee de vrijheid voor mijn enige geliefde in mijn leven wil opeisen. Wat de afgelopen dagen voor mij draagbaar maakte, was mijn overtuiging dat haar onrecht is aangedaan,” schreef de sterk verzwakte Arash Sadeghi uit de gevangenis op de zestigste dag van zijn hongerstaking.

De masterstudent filosofie en dissident ging uit protest tegen de opsluiting van zijn echtgenote Golrokh eind oktober in hongerstaking.

Ze kreeg zes jaar gevangenisstraf voor een niet-gepubliceerd verhaal (het werd in beslag genomen na huiszoekingen) over het afschuwelijke proces van stenigen. Haar verhaal beschreef de emotionele reactie van een jonge vrouw die de film The Stoning of Soraya M. bekijkt.

Golrokh werd schuldig bevonden voor ‘belediging van islamitische heiligheden’ en op 24 oktober 2016 opgesloten. Nog dezelfde dag begon Arash in de gevangenis met zijn hongerstaking.

Hij had namelijk zelf een paar maanden daarvoor vijftien jaar gevangenisstraf gekregen en was in mei opgesloten in de beruchte Evingevangenis. Reden daarvoor was dat hij op Facebook de ontkenning van de holocaust en de steun van Teheran aan Assad veroordeelde.

De islamitische rechters hadden hem schuldig bevonden voor het ‘verspreiden van propaganda tegen het regime’, ‘samenzweren tegen de nationale veiligheid’ en het ‘beledigen van ayatollah Khomeini’ – de stichter van de Islamitische Republiek.

Politieke rivalen – die sinds de volksopstand van 2009 ver uit elkaar gedreven waren – verenigden zich achter de zaak van Arash Sadeghi en Golrokh. Op sociale media vonden mensen in binnen- en buitenland elkaar via de hashtag #SaveArash. Na meer dan zeventig dagen kon Arash de hongerstaking stopzetten, zijn echtgenote werd op borgtocht vrijgelaten.

Het internet en sociale media – in Iran vaak gebruikt om dissidenten te beschuldigen – bleken zo plots wapens te vormen tegen de tiranie.

Mythe

De Perzische mythologie kent vele poëtische liefdesverhalen. Een van de eerste, en misschien wel het oudste liefdesverhaal ter wereld, is dat van Vis en Ramin. Vis was de dochter van een koning uit het westen van Perzië – dat toen vele koninkrijken kende.

Ramin was de broer van een koning uit het oosten. Vis werd opgesloten opdat de twee niet konden samen zijn. De koning uit het oosten stuurde vervolgens zijn eigen broer, Ramin, op oorlogspad tegen de Romeinse invasie.

Maar Ramin, vol van liefde voor Vis, verliet het slagveld, riskeerde zijn leven, beklom de muren van het paleis en vervoegde Vis in de gevangenis.

Velen zagen in de beweegredenen van Arash Sadeghi – die met een hongerstaking zijn eigen leven op het spel zette voor zijn geliefde – een hedendaagse versie van de mythe.

Gewetensgevangenen

Waarom liet het regime Arash Sadeghi niet sterven? Omdat de machthebbers beducht zijn voor de politieke gevolgen die het martelaarschap van de man teweeg zouden kunnen brengen.

Het Iraanse regime is niet ongevoelig voor de internationale imagoschade die het zou kunnen oplopen door het laten sterven van vreedzame activisten in de gevangenis.

Deze gevoeligheid leent zich uitstekend om op een vreedzame manier gerechtigheid te krijgen voor andere Iraanse gewetensgevangenen.

Vandaag, wanneer het islamisme via religieuze terreur en met gordelbommen vele onschuldige levens eist, kan het verhaal van Arash Sadeghi en zijn echtgenote als inspiratie dienen.

Na hem volgde ondertussen al #SOSAli als protest tegen religieuze zuuraanvallen op vrouwen. En ook #FreeSaeed werd gelanceerd om een gevangene te bevrijden die zich inzette tegen kinderarbeid. Velen zullen volgen.

Silence is a crime against humanity. Be the voice of voiceless people. #SOSAli #SaveArash pic.twitter.com/FICv2hi9da

— KavehTaheri (@TaheriKaveh) January 4, 2017

Enkele maanden voor de presidentiële verkiezingen in Iran, kan een keten van protestacties een succesformule blijken om gewetensgevangenen te bevrijden.

Arash beëindigt zijn brief met eenzelfde hoop: “Ik sterf liever met eer dan toe te geven aan tirannie. Misschien wordt mijn dood het begin van het einde van de wetteloosheid en het geweld in mijn land.”