Professor Amerikanistiek Ruud Janssens (Universiteit van Amsterdam) plaatst enkele kanttekeningen bij de resultaten van de tussentijdse verkiezingen in de Verenigde Staten.
Hoewel de Republikeinen het Huis van Afgevaardigden verliezen aan de Democraten spreekt president Donald Trump van een ‘geweldig succes’. Waarop doelt hij?
Ruud Janssens: ‘Die uitspraken moeten uiteraard voor een stuk gekaderd worden in zijn persoonlijkheid. Trump spreekt graag in termen van persoonlijke successen, al is dat in dit geval des te opvallender aangezien hij zelf niet verkiesbaar was.
‘Dat gezegd zijnde, is het wel opmerkelijk dat de Republikeinen er in de Senaat zelfs nog op vooruit gaan. Het is een Amerikaanse traditie dat de partij van de zittende president bij de midterms verliezen incasseert in het Congres.
‘Bovendien weet Trump ook dat de Senaat een specifieke rol heeft wat betreft internationale verdragen en ook in het testen en bevestigen van kandidaten voor belangrijke posities, zoals rechters. Vanuit zijn perspectief is een versterking van de meerderheid in de Senaat dus een overwinning.’
Zijn macht wordt ontegensprekelijk ingeperkt. Verwacht u een politieke stilstand?
Ruud Janssens: ‘Het valt wel te verwachten dat het beleid stilvalt, ja. De Democraten zullen veel, zo niet alles blokkeren – ook al uit rancune tegen eerdere maneuvers van de Republikeinen – en onderzoeken starten.
‘Maar in feite verandert dat niet zo heel veel, want Trumps successen waren al beperkt. Zijn enige grote overwinningen zijn de belastingwet en de benoeming van Brett Kavanaugh en Neil Gorsuch bij het Hooggerechtshof. Twee ingediende budgetten zijn afgeschoten.
‘Voor Trump zelf is het verlies van het Huis eigenlijk ook niet zo belangrijk. Hij voert vooral campagne met het oog op zijn herverkiezing in 2020.’
Aan Democratische zijde valt vooral de diversiteit onder de verkozenen op. Sommige analisten noemen dat een hoopgevend signaal voor de partij naar de presidentsverkiezingen van 2020 toe. Bent u het daarmee eens?
Ruud Janssens: ‘Het is nogal optimistisch om daar nu al conclusies uit te trekken. Een van de discussies die op de achtergrond spelen, is dat tegen 2050 niet meer blanken maar wel latino’s de meerderheid van de bevolking in de VS zullen uitmaken. Dat verontrust nogal veel kiezers die op Trump stemmen. De Democraten zetten net in op diversiteit: vrouwen, etnische minderheden, mensen van alle seksuele geaardheid.’
‘Maar ik stel toch vast dat deze uitslag niet onverdeeld hoopgevend is voor de Democraten. Dit is toch niet de Blue Wave waarvan ze droomden. Het is ook teleurstellend dat enkele figuren van wie veel wordt verwacht – Beto O’Rourke in Texas, Andrew Gillum in Florida en Stacey Abrams in Georgia – de duimen leggen tegen hun Republikeinse tegenstanders.
‘Ook markant is dat Trump voor deze verkiezingen vooral inzette op het migratiethema. Zijn andere sterke punt, de economie, kreeg nauwelijks aandacht. De Democraten moeten daar met andere woorden een antwoord op vinden. Dat wordt de grote uitdaging.
‘Nu kwam het er vooral op aan meer mensen naar de stembus te krijgen, en dat is gelukt. Maar naar 2020 toe zal het er voor de Democraten op aankomen in het midden van het spectrum kiezers weg te plukken bij de Republikeinen. Wie gaat dat doen?’
