‘Dit is Johnsons kans: hij zal zoveel voordeel uit de brexit halen als hij kan’

Het lijdt geen twijfel dat Boris Johnson de volgende premier van het Verenigd Koninkrijk wordt, zegt politicologe Eunice Goes van The London School of Economics. Maar of dat goed nieuws is? ‘Zijn competentie zal serieus in vraag gesteld worden.’

David Cameron heeft aangekondigd dat hij aftreedt en er in oktober een nieuwe premier komt. Wat is zijn nalatenschap?

Eunice Goes: ‘David Cameron zal herinnerd worden als de premier die Europa verloren heeft en misschien het Verenigd Koninkrijk brak. We weten namelijk nog niet of Schotland in de toekomst opnieuw over haar onafhankelijkheid gaat stemmen in een referendum.

Op economisch vlak betekent de onzekerheid, zeker tijdens de onderhandelingen met de EU, dat veel buitenlandse investeerders niet naar het Verenigd Koninkrijk zullen komen. Het is opvallend dat de regio’s waarin het felst tegen de EU is gestemd, net het hardst zullen getroffen worden. Want net zij zijn het meest afhankelijk van Europese investeerders, bijvoorbeeld in de auto-industrie. Ook Morgan Stanley heeft al bekendgemaakt dat ze 2.000 jobs van Londen naar Dublin en Frankfurt verhuist. Ook al blijft het moeilijk de economische gevolgen te berekenen van dit unieke gebeuren, je ziet dat we de gevolgen nu al voelen.’

Zal hij ook niet de boeken in gaan als de man die een referendum organiseerde om egoïstische redenen, namelijk om terug rust te brengen in zijn partij?

Goes: ‘Het hangt ervan af wat de gevolgen van deze brexit zullen zijn. Het is zeer waarschijnlijk dat mensen zich de economische schade zullen beklagen. In plaats van kwaad te zijn op David Cameron, zullen de Britten zeer kwaad zijn op Boris Johnson, Nigel Farage en al die politici die ‘brood en vrijheid’ beloofd hebben zodra het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie zou zijn. De mensen zullen zien dat dat niet op een nacht tijd gebeurt, dus hun woede zal gericht zijn tegen de politici die campagne voerden voor een brexit – een campagne die trouwens op leugens gebaseerd was. Fargae werd vanochtend al betrapt op een leugen.’

WATCH: @Nigel_Farage tells @susannareid100 it was a ‘mistake’ for Leave to claim there’d be £350M a week for NHShttps://t.co/JNkl5k8IlK

— Good Morning Britain (@GMB) June 24, 2016

Het referendum kwam er op Camerons initiatief, maar kost hem uiteindelijk zijn politieke carrière. Heeft hij een inschattingsfout gemaakt?

Goes: ‘De beslissing was misschien onvermijdelijk. Als premier en partijleider verkeerde Cameron niet in een sterke positie. Hij heeft zijn best gedaan – maar misschien niet hard genoeg – om de rechtervleugel van zijn partij, die geobsedeerd was door Europa, onder controle te houden. Het referendum was een manier om om te gaan met de dissidentie in zijn partij, maar zoiets gaat ten koste van het Britse volk. Dit is een ernstige kwestie: micro- en persoonlijkheidspolitiek hebben een impact op de nationale politiek en zullen nog vele generaties lang het lot van dit land beïnvloeden.’

In oktober wordt Cameron opgevolgd, hoe waarschijnlijk is premier Boris Johnson?

Goes: ‘Zeer waarschijnlijk. Geloof het of niet, hij is de populairste politicus in het Verenigd Koninkrijk en de populairste politicus van de conservatieve partij. De conservatieve partij verkiest altijd een leider die verkiezingen wint, dus gaan ze voor Boris Johnson stemmen. Ik twijfel er absoluut niet aan dat hij de volgende premier wordt.’

Geen twijfel, ondanks de woede waar u het zonet over had?

Goes: ‘Die woede zal er niet onmiddellijk komen. In oktober is het stof nog niet gaan liggen.’

Iets anders dan: in zijn toespraak klonk Boris Johnson minder enthousiast en gepassioneerd dan verwacht. Hij klonk bijna bescheiden. Hoe denkt u dat hij zich de komende maanden zal gedragen?

Goes: ‘Johnson was misschien verbijsterd over het resultaat. Hij had deze massale overwinning wellicht niet verwacht omdat men gisterenavond nog de hoop koesterde dat het Remain-kamp zou winnen. Johnson is allesbehalve bescheiden. Dit gaat helemaal over hem, hij is nog nooit consequent geweest. Niet over de Europese Unie, niet over Turkije, niet over iets anders. Het enige wat voor hem belangrijk is, is zijn carrière en hij aast al een zeer lange tijd op het premierschap. Dit is zijn kans en hij gaat er al het voordeel uithalen dat hij kan.’

Hoe verschilt David Cameron als politicus van Boris Johnson?

Goes: ‘Ze hebben gelijkaardige profielen: dezelfde sociale achtergrond, ze zaten op dezelfde school, ze waren zelfs vrienden. Maar ze hanteren een verschillende stijl. David Cameron is eerder een traditionele politicus, terwijl Boris Johnson zichzelf graag profileert als een ongewoon iemand, wat zijn publiciteitsstunts verklaart.

Er is één belangrijk verschil: David Cameron heeft aandacht voor de kleinste details en is op de hoogte van alle beleidsontwikkelingen. Ik vrees dat Johnson die aandacht voor detail niet zal hebben, hij is vrij nonchalant. Toen hij zich voor de eerste keer verkiesbaar stelde als burgemeester van Londen, kende hij zelfs het transportbudget van de hoofdstad niet. Stel je hem eens voor in de functie van premier, waar je alles onder controle moet hebben. Zijn competentie zal serieus in vraag gesteld worden.’

Zal dat hem het premierschap niet kosten?

Goes: ‘Het scenario is: Boris Johnson wordt aangeduid als premier en zal de verkiezingen van 2017 winnen. Hij is heel populair en bij Labour heerst er chaos: partijvoorzitter Jeremy Corbyn krijgt daar binnenkort wellicht een motie van wantrouwen. Dus ze maken geen schijn van kans om de verkiezingen te winnen. Johnson zal zich met een nieuw mandaat en een verkiezingsoverwinning in een comfortabele positie bevinden en nog minstens 5 jaar regeren.’