‘Didier Reynders moet vermijden legitimiteit te geven aan Joseph Kabila’

Binnen enkele dagen reist ministers Reynders af naar Kinshasa voor de opening van een spiksplinternieuwe Belgische ambassade. Intussen regeert president Kabila al meer dan een jaar zonder democratisch mandaat. Ons land kan zich niet veroorloven een beleid uit te stippelen met Kabila, zegt N-VA-Kamerlid Peter Luyckx.

Al bijna een jaar regeert president Joseph Kabila in Congo zonder democratisch mandaat. Volgens de grondwet moest het Congolese volk eind 2016 een opvolger voor Kabila kiezen, maar die verkiezingen werden verhinderd door het Congolese regime. Om de politieke crisis te bezweren kwamen meerderheid en oppositie een overgangsregeling overeen van één jaar, met Kabila aan het roer en onder strikte voorwaarden. Kabila trad het akkoord echter compleet met de voeten en de gemaakte afspraken bleven dode letter.

Intussen heeft de nationale kiescommissie van Congo dan toch een datum vastgelegd voor de presidentiële, parlementaire en provinciale verkiezingen: 23 december 2018. Maar de kans is klein dat op die dag de democratie in het land hersteld wordt. Belangrijke burgerbewegingen en de belangrijkste oppositiepartijen hebben de kieskalender al verworpen. De ondervoorzitter van de nationale kieskommissie CENI werd bovendien gesignaleerd bij een bijeenkomst van Kabila en zijn Majorité présidentielle (MP), waardoor twijfels rijzen over de onafhankelijkheid van de kiescommissie en de geloofwaardigheid van het verkiezingsproces. Er zijn duidelijke signalen nodig om het vertrouwen in het kiesproces te herstellen, met een geloofwaardige politieke wil van de Congolese regering om betrouwbare verkiezingen te organiseren. Die signalen blijven voorlopig uit.

Naast de verontrustende politiek impasse is Congo – waar politieke gevangenen, bedreigingen van journalisten, seksueel geweld, en manifestatieverboden schering en inslag zijn – ook nog steeds het toneel van een schrijnende mensenrechtensituatie.

Naar de stembus trekken in zulke repressieve omstandigheden heeft geen enkele zin. Dat beseft ook het Congolese volk, dat zich sterk verzet tegen het aanblijven van Kabila. De bevolking is de voortschrijdende sfeer van malaise grondig beu en het risico op groot gewelddadig protest wordt met de dag groter. Congolese burgerbewegingen roepen met de steun van de oppositie op tot demonstraties voor het aftreden van de president. Kritische stemmen zullen echter zo goed als zeker manu militari de mond gesnoerd worden. Het pad van de confrontatie lijkt in de aanloop naar de verkiezingen haast onvermijdelijk.

De internationale gemeenschap kan de ogen niet sluiten voor de ondemocratische puinhoop die Kabila achterlaat. Het is dan ook erg cynisch dat Congo vanaf 1 januari deel zal uitmaken van de VN Mensenrechtenraad, en vanuit die positie mee moet waken over de wereldwijde naleving van de mensenrechtenverdragen. Dat lidmaatschap is een compleet fout signaal van de internationale gemeenschap.

Ook ons land kan maar beter twee keer nadenken over hoe we met Kabila omgaan. In ieder geval moet de financiële steun van België aan Congo in de toekomst aan duidelijke voorwaarden gebonden worden. Bovendien moet minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders vermijden legitimiteit te geven aan Kabila’s positie.

Binnen enkele dagen reist minister Reynders af naar Kinshasa voor de opening van een gloednieuwe, state-of-the-art Belgische ambassade – een gebouw dat overigens veel te groot en prestigieus is om gerechtvaardigd te zijn op basis van de huidige bilaterale relaties. Het is belangrijk dat Reynders bij zijn bezoek geen concrete beleidsafspraken maakt met president Kabila, maar het houdt op een zuiver diplomatieke ontmoeting. Met een mandaat dat ruim na datum loopt en de verkiezingen in het verschiet, is president Kabila een staatshoofd ad interim. Pas na de volgende democratische verkiezingen, kan ons land samen met de nieuwe legitieme leider aan een gemeenschappelijke toekomst werken.