Democraten vechten een robbertje uit rond verlies: ‘Houd op met kakken op de Harris-campagne’

Was het beter gegaan met Joe Biden als kandidaat? Had Biden eerder moeten opstappen? Gooide de Harriscampagne 1 miljard dollar weg?

Bijna onmiddellijk na hun pandoering in de presidentsverkiezingen kwamen de messen boven, en werd naar een schuldige gezocht.

Kamala Harris deed het op ongeveer alle terreinen slechter dan Joe Biden in 2020, en ook slechter dan de verliezende Hillary Clinton in 2016. De Democraten zijn op weg om na het presidentschap en de Senaat ook de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden te verliezen.

Zeker, de kiezers hebben beslist. En bijna niemand kan voorbij aan de rol van racisme en seksisme. Maar heel snel gingen de beschuldigende vingers in andere richtingen.

Bidengetrouwen namen het, volgens Politico en andere media, op tegen Harrisgetrouwen en vooral tegen Barack Obama en gewezen speaker Nancy Pelosi, die als hoofdverantwoordelijken werden aangeduid voor de druk die president Biden noopte om zijn presidentskandidatuur op 21 juli op te geven. De negatieve publiciteit had de populariteit van de zetelende president nog ondergraven, vinden zijn aanhangers. Zijn barslechte populariteitscijfers wogen op de campagne van Harris.

Ondemocratische Democraten?

Zou Biden het beter gedaan hebben? De meeste Democraten denken van niet, en wel integendeel.

De andere strekking, verwoord door Nancy Pelosi, is dan weer dat Biden eerder baan had moeten ruimen voor een andere kandidaat.

Biden had dat in 2020 uitdrukkelijk beloofd, dat hij een overgangskandidaat zou worden voor een nieuwe generatie. Maar als puntje bij paaltje kwam, wou hij zijn post behouden, wat oppositie van prominente partijgenoten bemoeilijkte en in de praktijk onmogelijk maakte.

Toen hij dan opstapte als kandidaat kroonde hij meteen zijn vicepresident tot opvolger. Opnieuw was er geen mogelijkheid tot een open strijd tussen rivalen binnen de partij.

Als hij eerder was opgestapt, of als hij Harris niet had aangeduid als opvolger, dan was een open primary mogelijk tussen een plejade van jongere kandidaten.

Kamala Harris was er een van, en of ze in een strijd van velen als uitverkoren zou verschijnen, had moeten blijken.

Sportcommentator Stephen A. Smith, die als onafhankelijke op zijn podcast ook politiek commentaar geeft, zag de parallel met sportfiguren die hun carrière te lang rekken, en voortdoen alsof ze de eeuwige jeugd hebben. Biden was voor hem de bejaarde topatleet die denkt nog competitief te zijn tegen twintigjarigen.

Een tweede element dat Smith aan de Democraten verwijt: ze vertrouwen de democratie niet. In 2016 oefende Obama druk uit op Biden om voorrang te geven aan de kandidatuur van Hillary Clinton. In 2024 maakte Biden zo laat plaats dat er geen democratisch proces meer was om een kandidaat te vinden.

De Democratische leiders kiezen de kandidaat in plaats van hun kiezers, vond hij, waardoor je niet de beste kandidaat krijgt. De Democraten die echt succesrijk zijn – Bill Clinton en Barack Obama – zijn de genomineerde geworden nadat ze in een moeizame strijd hadden gewonnen tegen figuren die kansrijker startten dan zijzelf.

Onbeantwoorde aanvallen

Veel van de kritiek van partijgenoten was niet specifiek gericht op Harris maar wel op haar campagne.

De Trumpcampagne zette massaal in op twee late advertenties. De ene richtte zich tegen de steun van Harris voor door de overheid terugbetaalde geslachtsoperaties voor gevangenen (de Trumpcampagne besteedde volgens CNN 21 procent van haar advertentiebudget voor oktober aan deze clip). De andere ging over enkele Joodse vrouwen, van wie er een aangaf dat ze niet van Trump moest hebben, maar dat hij in tegenstelling tot Harris wel haar veiligheid zou verdedigen.

De ondertoon van de eerste advertentie was: ze heeft meer over voor gevangenen met speciale noden dan voor jullie. De tweede had als boodschap: ze is zo links en is zo verbonden met pro-Palestijnse Democraten dat ze de veiligheid van Joden zal veronachtzamen. De Harriscampagne liet deze advertenties onbeantwoord.

Sommigen vonden dat de campagne te veel mikte op anti-Trump-Republikeinen, in plaats van op niet-overtuigde Democraten.

Andere kritiek slaat op drie belangrijke thema’s van de verkiezingen: inflatie, migratie en criminaliteit. In de drie gevallen was de teneur van de campagne: de statistieken worden beter.

En dat was niet gelogen. Maar prijzen waren niet verlaagd, het veiligheidsgevoel was niet terug, en inzake migratie verdedigde Harris een eerder rechts compromis waar ze zelf in het verleden niet zou achtergestaan hebben.

De Harriscampagne beweerde dat ze beter in de wijken vertegenwoordigd was om aan deuren te kloppen en mensen naar de stembureaus te krijgen.

Men lachte, zei Van Jones, CNN-commentator en gewezen medewerker van Obama, met de Trumpcampagne die dit soort dingen onder meer aan de onervaren Elon Musk had uitbesteed.

Maar via sociale media was Musks operatie veel efficiënter aanwezig dan al die heel actieve Democratische vrijwilligers.

Jones eiste aansprakelijkheid van de verantwoordelijken van de campagne, die deden alsof ze het beter wisten, en die een miljard dollar hadden besteed om uiteindelijk zwaar te verliezen.

Ook: terwijl Trump een interview van drie uur gaf aan Joe Rogan, vond Harris de tijd niet om een gesprek aan te gaan met de meest bekeken/beluisterde podcaster, die haar een open uitnodiging had gestuurd.

De campagneleiding reageerde op de kritiek door in een collectief telefoongesprek te vragen dat partijgenoten zouden ophouden met ‘kakken op de Harriscampagne’ (het citaat werd opgetekend door CNN).

Als er al kritiek kwam op Harris zelf, was het dat ze niet voldoende het verschil met de hogelijk onpopulaire Biden had geschetst. Haar antwoord op de vraag wat ze anders zou gedaan hebben dan Biden was: ‘Er schiet me niet meteen iets te binnen.’

Ook dat werd voortdurend in Trump-advertenties naar kiezers gestuurd. Een heel onpopulaire president met kiezers die verandering wilden, en haar schoot niets te binnen?

Niet links of niet direct genoeg?

Zwaardere kritiek was er te horen over het partijprogramma.

Veteraan-senator Bernie Sanders (links en onafhankelijk, maar opgenomen in een fractie met de Democraten) noemde de campagne ‘desastreus’.

‘Het zou geen grote verrassing mogen zijn’, zei Sanders, ‘dat een Democratische Partij die de arbeidersklasse in de steek gelaten heeft, nu moet vaststellen dat ze door de arbeidersklasse in de steek gelaten wordt. Eerst was het de witte arbeidersklasse, en nu zijn het ook latino en zwarte arbeiders. Terwijl de Democratische leiding de status quo verdedigt, zijn Amerikanen kwaad en uit op verandering. En ze hebben gelijk.’

Een andere lijn van kritiek kwam van Julie Roginsky, een Democratische consultante, die het onvermogen hekelde van de partij om nog te communiceren met kiezers.

De niet-communicatie rond Israël-Gaza was één voorbeeld, de niet-communicatie rond transpersonen een ander.

We praten over latino’s als Latinx, zei ze, ‘wat latino’s doet denken dat we zelfs niet op dezelfde planeet leven als zij.’

De verkiezingsnederlaag, aldus Roginksy, ‘is niet de fout van Joe Biden. Het is niet de fout van Kamala Harris. Het is niet de fout van Barack Obama – de fout ligt bij de Democratische Partij die niet weet hoe effectief te communiceren met kiezers. We zijn niet de partij van het gezond verstand.’

De gefragmenteerde, voorzichtige conversatie om doelgroepen niet te bruuskeren, had als resultaat dat die doelgroepen nu deels of zelfs in meerderheid de partij de rug toekeren.

Voor Roginsky had de partij hardnekkig de verwezenlijkingen van Biden-Harris moeten bejubelen, zoals: ‘Dit gat in de weg, waar jullie jarenlang problemen mee hadden, is dank zij het infrastructuurplan van Biden eindelijk gedicht.’ Dat had volgens haar in alle huishoudens duizenden keren moeten weerklinken. Nu weerklonken boodschappen over statistieken die beter waren geworden.