De open ruzie tussen president Donald Trump en zijn voormalige topadviseur Steve Bannon is het begin van een vechtscheiding. Er wordt gebikkeld over de achterban van Trump en over de richting van de Republikeinse partij. Maar er zijn ook andere motieven in het spel. En andere winnaars.
Ze lijken erg op mekaar, Donald Trump en Steve Bannon. Ze houden er allebei van de boel aan te stoken, chaos te stichten, tegen zere schenen te schoppen. Ze willen allebei in het centrum van de belangstelling staan, en beschouwen zich allebei als buitenstaanders, kiezels in het rijkgevulde bord linzen van het establishment. Ze zijn allebei vuilgebekt. Ze zien er anders uit. Trump houdt van decorum en gouden kranen. Zijn haar is een doordachte constructie. Bannon loopt het liefst ongeschoren rond, ongekamd en in shorts, met een slecht zittende legerjas aan als het weer dat noodzaakt. Sinds de ruzie is losgebarsten noemt Trump hem in tweets sloppy Steve (slonzige Steve).
In 2016 bundelden ze hun krachten in wat uiteindelijk leidde tot de uitverkiezing tot president van Trump.
Bannon, de baas van de invloedrijke rechts-populistische nieuwssite Breitbart, en een interviewer voor Radio Breitbart, had Trump in de campagne ondersteund, had hem geïnterviewd en telefonisch van raad voorzien, maar toen hij in 2016, op vraag van de miljardairsfamilie Mercer, tot leider werd gebombardeerd van Trumps campagne, kenden campagneleider en kandidaat mekaar niet heel goed. Maar het klikte. Trump apprecieerde dat Bannon hem niet probeerde af te remmen, hem eerder stimuleerde om uitzinnige dingen te zeggen. Bannon, zegden medestanders, en zei hij zelf, gaf ‘de populistische instincten’ van Trump samenhang, gaf Trump focus om avond na avond op dezelfde populistische nagels te kloppen. Trump, in de versie van Bannon, was een ruwe brok politiek talent, die gegidst moest worden. Bannon maakte dat Trump zijn hak-op-de-tak campagne versmalde tot vier punten: antimigratie, antihandelsakkoorden (of pro economisch nationalisme), anti-buitenlandse avonturen (oorlogen), en bovenal anti-Hillary.
https://twitter.com/zandywithaz/status/949190415630065664haunted sloppyhttps://twitter.com/zandywithaz
Obviously I wasn’t the only one thinking this, but as soon as Bannon appeared on the cover of Time Magazine, I had a feeling it would end up Bannon vs. Trump. pic.twitter.com/z3IplTZbmU
— haunted sloppy (@zandywithaz) January 5, 2018
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0
In januari 2017 werd Bannon hoofdstrateeg van de kersverse president. In augustus werd hij weer ontslagen (volgens Trump) of nam hij ontslag (volgens Bannon).
Dat ontslag was al in meer dan één opzicht traumatisch. Vanuit het standpunt van Trump: Bannon had naar de pers gelekt als een vergiet en zo enkele initiatieven van de president getorpedeerd. Bannon probeerde de eer op te strijken voor de kieszege, hij kwam op de voorpagina van Time te staan. Hij werd geportretteerd als ‘de grote manipulator’. Het satirische programma Saturday Night Live voerde Bannon op als de ware leider van het land, met Trump als zijn domme marionet, die aan een kindertafeltje moet zitten.
De vechtscheiding tussen Trump en Bannon: wie wordt er beter van?
De president, die de eer opeist van dingen waar hij niets mee te maken heeft, was niet opgezet met iemand die blijkbaar verwachtte dat hij ook de schijnwerpers verdiende.
Bannon, van zijn kant, vond dat Trump veel te gemakkelijk werd afgeleid van zijn hoofdpunten, en werd ingepalmd door figuren uit het establishment, waartegen ze zo fel campagne hadden gevoerd. ‘Het presidentschap van Trump is voorbij’, verklaarde hij in de uren na zijn ontslag.
Volgens hem hadden Wall Street en de globalisten te veel invloed in het Witte Huis gekregen. Wat het nog moeilijker maakte: die globalisten werden in zijn hoofd belichaamd door de dochter en schoonzoon van de president, Ivanka Trump en Jared Kushner. Hij had niet alleen ideologische geschillen met Ivanka en Jared (‘Javanka’, noemt Bannon hen), hij vond hen ook lichtgewichten die geen plaats hoorden te hebben aan de top van het land.
Jared en Ivanka waren degenen die pa Trump ervan overtuigden om FBI-directeur James Comey te ontslaan, iets wat Bannon later ‘de grootste fout in de moderne politieke geschiedenis’ zou noemen. Bannon was ook achterdochtig tegenover Jared omdat die via zijn vastgoedactiviteiten diep in de schulden zat, en door de Russen (via Deutsche Bank) van witgewassen zwart geld zou zijn voorzien. Hij voorspelde in de buurt van zijn ontslag dat de kans dat Trump zijn termijn zou uitdoen niet hoger was dan 30 procent. Hij vermoedde dat onder meer schandalen rond Jared president Trump onderuit zouden halen.
‘Hij gedraagt zich soms als een elfjarig kind’
Op de dag van zijn ontslag keerde Bannon terug naar Breitbart, en werd hij naar eigen zeggen iemand die ‘van buitenaf’ de agenda van de president zou ondersteunen. Hij maakte het ook tot zijn taak om de traditionele Republikeinse leiding aan te pakken, en in verlegenheid te brengen door populistische anti-establishment kandidaten te ondersteunen. Hij verklaarde de Republikeinse leiders Paul Ryan en Mitch McConnell tot zijn vijanden. Een van die kandidaten die hij uitdrukkelijk ondersteunde, was Roy Moore, die een vacante Senaatszetel in de staat Alabama op het oog had. Met Bannon aan zijn zijde versloeg Moore in de voorverkiezingen de kandidaat die door McConnell van vele miljoenen aan campagnegeld was voorzien, Luther Strange. Trump had ook campagne gevoerd voor Strange. Moore, geplaagd door beschuldigingen van seksuele handelingen met minderjarigen, ging echter ten onder tegen de Democraat Doug Jones. Zo ging een staat die Trump met overgrote meerderheid had verkozen, en die sinds mensenheugenis niet meer op een Democraat had gestemd, ineens overstag. McConnell legde de schuld bij Bannon. Trump, die op aangeven van Bannon de campagne van Moore nog had ondersteund, was niet blij. De man die had beloofd dat Amerikanen onder hem zo vaak zouden winnen dat ze het winnen beu zouden worden, had in Alabama twee keer de verkeerde kaart getrokken, zowel in de voorverkiezingen als in de het echte verkiezingen.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Bannon was evenmin blij. Hij liet via zijn site Breitbart steeds vaker kritische bemerkingen over het beleid van Trump passeren. Hij gruwde van de manier waarop Trump China het hof maakte. Tijdens de presidentscampagne was China voor Trump de baarlijke duivel. Bannon beschouwt China als het volgende nazi-Duitsland. Hij vreest dat China de crisis in Noord-Korea manipuleert om Trump af te leiden van geplande handelssancties.
Breitbart gruwde van het idee dat Trump bereid is de legalisatie van ‘Dreamers’ (sans-papiers die als minderjarigen in het land arriveerden) uit te spelen als een element in onderhandelingen, waarbij de president meerdere keren heeft herhaald dat hijzelf wel een legaal statuut voor de groep zou willen toekennen.
Breitbart en Bannon gruwden nog meer toen Trump besliste het aantal soldaten in Afghanistan weer op te voeren. De neocons uit de regering van George W. Bush daarentegen applaudisseerden en prezen de president.
In interviews of in achtergrondgesprekken uitte Bannon zijn twijfels over Trump. Hij liet gesprekspartners weten dat Trump minder scherp was geworden, tekende Vanity Fair in december op: he lost a step. En ook: ‘Hij gedraagt zich soms als een elfjarig kind’.
In Alabama had Bannon tijdens een meeting ook al de draak gestoken met Ivanka.
Medestanders hadden hem gewaarschuwd om ‘Javanka’ met rust te laten. De president, die hypergevoelig is voor kritiek op hemzelf, wordt nog meer kregelig als de kritiek zijn kinderen en met name zijn oudste dochter treft.
‘Zo dom als een baksteen’
Misschien liet Bannon zich niets aan die waarschuwingen gelegen liggen. Misschien waren de interviews des aanstoots op het moment van de waarschuwingen al gegeven.
Feit is dat Bannon zijn onbehagen met Trump en de familie Trump nog vele malen sterker heeft weergegeven in het controversiële boek Fire and Fury van Michael Wolff. ‘Hij is de pedalen kwijt’, zegt Bannon over president Trump. Ivanka noemt hij dumb as a brick (letterlijk, zo dom als een baksteen). Donald Trump jr. verwijt hij landverraad omdat hij in juni 2016 een ontmoeting met een Russische advocate organiseerde die ‘vuiligheid’ over Hillary Clinton had beloofd.
De passage leest als volgt: ‘De kans dat Don jr. deze jumo’s niet begeleidde naar het kantoor van zijn vader op de 26ste verdieping is nul’. Met jumo’s bedoelt Bannon de Russen, het is een term die hijzelf heeft uitgevonden. Bannon gaat verder: ‘De drie hoofdfiguren in de campagne (Junior, Jared Kushner en toenmalig campagneleider Paul Manafort, red.) dachten dat het een goed idee was om in Trump Tower op de 25ste verdieping in de vergaderzaal een buitenlandse regering te ontmoeten – zonder advocaten. Ze hadden geen advocaten. Zelfs als je dacht dat dit geen landverraad was, of niet onpatriottisch, of geen bad shit, en ik denk dat het dat wel is, dan had je nog onmiddellijk de FBI moeten bellen’.
Bannon blijkt ineens eventjes links van de Democraten uit te komen. Ondanks alle partijdigheid is de term ‘landverraad’ in het onderzoek naar Russische inmenging in de Amerikaanse politiek nog maar zelden door politici in de mond genomen. Trump jr. heeft altijd ontkend dat de Russen tijdens de ontmoeting de Russische regering vertegenwoordigden of dat zijn vader op de hoogte was van de vergadering.
Of de uitspraken door Bannon bedoeld waren voor publicatie of als achtergrond is een open vraag, maar tot dusver heeft hij geen van de quotes betwist.
Breitbart, dat de harde, populistische achterban van Trump vertegenwoordigt, meldde de uitspraken van de eigen baas Bannon zonder commentaar. Uit lezersreacties bleek dat de achterban zich vooral verslikte in Bannons aanval op Trump Junior. ‘Javanka’ is sowieso onpopulair bij de harde fans van de president (antisemitisme is daarbij een factor). Maar de oudste zoon, die in satirische programma’s en in boeken als dat van Wolff doorgaans als een dommekloot wordt voorgesteld, is daarentegen heel populair bij die achterban: hij jaagt, hij daagt op voor meetings, hij toont zich altijd loyaal tegenover zijn vader.
‘Nu hij op eigen benen staat, leert Steve dat winnen niet zo gemakkelijk is als ik het deed lijken’, dicteerde Trump in een mededeling
Nadat forse passages uit het boek woensdag in The Guardian gelekt waren, probeerden medestanders Bannon ervan te overtuigen zijn uitspraken wat terug te draaien, schrijven onder meer Vanity Fair en The Hill. Er werd gewerkt aan een mededeling waarin Bannon zijn uitspraken relativeerde, waarin hij zou stellen dat hij ‘uit de context’ geciteerd was en dat hij Donald Junior wel als een patriot beschouwt, die niet beseft had dat zijn Russische advocate connecties had met de Russische regering. Hij zou ook stellen dat hij het onderzoek naar connecties tussen Rusland en de Trumpcampagne altijd al een ‘heksenjacht’ heeft genoemd. ‘Heksenjacht’ is de favoriete omschrijving van de president als het over het Ruslandonderzoek gaat.
Het opstellen van die mededeling nam enige tijd, en kort voor de mededeling zou verschijnen, publiceerde president Trump een frontale aanval van vier paragrafen op zijn vroegere topmedewerker.
Die begon zo: ‘Steve Bannon heeft niets te maken met mij of met mijn presidentschap. Toen hij ontslagen werd, verloor hij niet alleen zijn baan maar ook zijn verstand. Hij was een personeelslid, dat voor mij werkte nadat ik al de nominatie voor het presidentschap had gewonnen door zeventien kandidaten te verslaan, vaak omschreven als het meest getalenteerde veld aan kandidaten dat ooit verzameld werd’.
https://twitter.com/nytpolitics/status/948924242585845760NYT Politicshttps://twitter.com/nytpolitics
“Steve Bannon has nothing to do with me or my presidency,” President Trump said in a statement. “When he was fired, he not only lost his job, he lost his mind.” https://t.co/ZYf500H5XU
— NYT Politics (@nytpolitics) January 4, 2018
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0
De president, die de mededeling volgens CNN in woede dicteerde, ging verder met zijn aanval:
‘Nu hij op eigen benen staat, leert Steve dat winnen niet zo gemakkelijk is als ik het deed lijken. Steve had heel weinig te maken met onze historische overwinning, die werd bedongen door de vergeten mannen en vrouwen van dit land. Steve had daarentegen alles te maken met het verlies van een Senaatszetel in Alabama, die de Republikeinen meer dan dertig jaar in handen hadden. Steve vertegenwoordigt mijn basis niet – hij is alleen met zichzelf begaan’. Etcetera.
Eens die tirade publiek werd, besliste Bannon, die zich in zijn politieke bestaan nog nooit heeft verontschuldigd, dat hij de storm zou uitzitten. Hij probeerde wel wat te sussen. Hij noemde Trump in zijn radio-uitzending ‘een groot man’, en zei dat hij dag in en dag uit de president en diens agenda (lees: Bannons agenda) zal verdedigen. Op vraag van een luisteraar weigerde hij echter de aan hem toegedichte citaten te ontkennen. ‘Laten we afwachten tot het boek er is’, zei hij.
De storm maakte brokken. Ook na enkele dagen bleef de achterban van Breitbart veeleer de kant kiezen van Trump. Wat geen verwondering hoeft te wekken. Bannon blijft een relatief onbekende mediafiguur, die een bij die achterban devoot beminde president in een slecht daglicht heeft gesteld.
Rebekah Mercer, de miljardairsdochter die jarenlang Breitbart en Bannon heeft gefinancierd, distantieerde zich in een mededeling van haar poulain. ‘Ik ondersteun president Trump en het programma waarmee hij verkozen werd’, schrijft ze. ‘Mijn familie en ik hebben al vele maanden geen communicatie meer met Steve Bannon en hebben geen financiële ondersteuning meer geboden voor zijn politieke agenda. We ondersteunen evenmin zijn recente acties en verklaringen’.
https://twitter.com/washingtonpost/status/949260977039642626Washington Posthttps://twitter.com/washingtonpost
Rebekah Mercer: The billionaire backer of Bannon and Trump chooses sides https://t.co/9t6ZHSutBJ
— Washington Post (@washingtonpost) January 5, 2018
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0
Mercer blijft aandeelhouder van Breitbart, en volgens The Washington Post wordt nu in de Raad van Bestuur van het mediabedrijf het ontslag van Bannon overwogen.
De parlementskandidaten die Bannon had ondersteund in hun campagnes om tijdens verkiezingen van 2018 het Republikeins establishment in verlegenheid te brengen, distantiëren zich zo snel ze kunnen van hun pleitbezorger.
De campagnetwitteraccount van Mitch McConnell, boegbeeld van het Republikeins establishment in de Senaat, stuurde onmiddellijk na de mededeling van Trump beelden uit van een glimlachende Senaatsleider. McConnell staat erom bekend dat hij stuurs overkomt en zelden lacht.
Andere establishment-Republikeinen stuurden de mededeling van Trump door na wie het wilde en niet wilde lezen, met duidelijk leedvermaak en vermaak tout court.
https://twitter.com/Team_Mitch/status/948627440913604609Team Mitchhttps://twitter.com/Team_Mitch
— Team Mitch (@Team_Mitch) January 3, 2018
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0
Zo te zien is er in het dispuut tussen de vroegere medestanders een derde die meer lol heeft dan de kemphanen.
Trump wordt niet beter van een boek waarin hij als ongeschikt voor het ambt en half dementerend wordt afgeschilderd, met de grillen en de aandacht van een pre-puber, en waarin vele medestanders zich zorgen maken over zijn desinteresse. Bannon dreigt zijn zelfverklaarde positie als leider van een opstand binnen de partij en als ‘kingmaker’ van een populistische beweging kwijt te spelen. Hij wordt op zijn eigen website uitgespuwd door lezers. Hij verliest zijn hoofdsponsor. ‘Bannon, alleen’, kopte The Atlantic.
Het establishment lacht in zijn vuistje, of lacht openlijk, zoals McConnell.
Maar misschien liggen de zaken niet zo eenvoudig.
Bannon, zeggen zijn medestanders, is een gedreven lezer van geschiedenisboeken, en hij probeert in alles de langere termijn te zien. Als hij echt gelooft dat het Ruslandonderzoek Trump nog tijdens zijn ambtstermijn zal kelderen (al dan niet via zwartgeldoperaties van zijn schoonfamilie), kan Bannon maar beter tijdig duidelijk maken dat hijzelf nooit connecties met Rusland heeft gehad, en die connecties als nationalist ook maar vies vindt.
Of misschien rekent hij erop dat de achterban in toenemende mate zal gefrustreerd geraken over het gebrek aan populistische activiteit bij Trump. Het establishment heeft zijn belastingvermindering eind 2017 binnengehaald, heeft de donoren –the swamp– daarmee tevreden gesteld, en voelt nu weinig aandrang om andere programmapunten van Trump te realiseren. In die belastinghervorming was trouwens geen sprake meer van de populistische Trumpbeloftes om Wall Street te laten dokken. Mazen in de belastingwetgeving die het makkelijker maken om Wall Street-winsten laag te belasten, bleven onaangeroerd, hoewel Trump ze tijdens de campagne in elke meeting heeft gehekeld.
De Breitbart-lezers – hoe kwaad ze ook op hem zijn – zijn het doorgaans eens met dat deel van Bannons boodschap: dat ze Trump niet verkozen hebben om de belastingen voor superrijken te verminderen. De lach-tweet van de McConnell-campagne maakt hen nog bozer dan ze al waren – dat blijkt ook uit reacties op de nieuwssite.
Als Trump voortijdig van het toneel verdwijnt, zal de achterban zeker het establishment de schuld geven.
Bannon wordt de ambitie toegedicht om zelf ooit mee te dingen naar het presidentschap, als de ‘echte’ vertegenwoordiger van de agenda waarmee Trump campagne voerde. Een periode in de wildernis kan soms deugd doen voor een politicus met ambitie.
Het kan natuurlijk ook dat Bannon, zoals zijn biograaf Joshua Green op tv-zender PBS beweerde, gewoon het slachtoffer werd van zijn frustraties over Trump, en zijn al te grote bereidheid om die frustraties te ventileren.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
