‘De twijfel over groene investeringen is catastrofaal voor Europa’

Het gebrek aan leiderschap in Europa zal ertoe leiden dat we het initiatief in de ontwikkeling van duurzame initiatieven almaar vaker kwijtspelen aan Amerika en China.

Vorige week nam ik deel aan een vergadering met enkele grote Europese investeringsfondsen. Ze wilden weten hoe ze zich het best konden aanpassen aan de veranderende wereld. Wat me opviel, was hun achterdocht tegenover groene projecten. De fondsen leken ervan overtuigd dat het groene momentum van Europa al voorbij is. Greenlash was de term die daarbij viel.

Greenlash betekent dat bedrijven terugdeinzen voor groene investeringen, bijvoorbeeld in windparken in de Noordzee. Deelnemers aan de vergadering opperden dat die projecten onder de huidige voorwaarden ‘oninvesteerbaar’ waren. Hetzelfde hoorde ik over waterstof, waarbij de consensus eveneens leek dat grootschalige investeringen in Europa nu te risicovol zijn.

De greenlash blijkt te wijten aan drie factoren, te beginnen bij het gebrek aan standvastigheid van de overheid. De voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, liet zich een paar keer ontvallen dat een aantal regels te streng zijn en dat de consensus tussen de lidstaten over het onderwerp zoek is. Wat velen doet vermoeden dat de volgende Commissie, na 2024, sommige maatregelen zal terugschroeven, waardoor hernieuwbare energie minder aantrekkelijk wordt.

Een tweede factor is de vrees dat een groen beleid een negatief effect zal hebben op het consumentengedrag. Veel beleidsmakers zijn doordrongen van de noodzaak om de vervuiling te beperken en zelfredzamer te worden op het vlak van grondstoffen, maar ze vrezen ook dat het moeilijk zal zijn die doelstellingen na te streven als ze op korte termijn een aanslag vormen op de koopkracht.

(Lees verder onder de preview.)

Een derde factor is de vraag of het wel haalbaar is om Europa op een duurzame manier concurrentieel te maken. Je hoort dan dat we te veel tijd hebben verloren, dat een groot deel van de productie van elektrische voertuigen nu al in Oost-Azië zit en dat Amerikaanse investeerders door een gebrek aan organisatie in onze eigen kapitaalmarkt beloftevolle Europese bedrijfjes opkopen.

Die greenlash is catastrofaal voor Europa. Het gebrek aan leiderschap zal ertoe leiden dat we het initiatief in de ontwikkeling van duurzame initiatieven almaar vaker kwijtspelen aan Amerika en China. Tezelfdertijd is het een illusie ervan uit te gaan dat we met een lakser beleid onze concurrentiekracht zullen redden. Europa heeft amper fossiele brandstoffen, die bij de concurrenten altijd goedkoper zullen zijn.

Politici gaan moeilijke beslissingen uit de weg omwille van de koopkracht, maar daardoor brengen ze die koopkracht op lange termijn nog veel grotere schade toe.

Jonathan Holslag is politoloog en publicist.