De Trumpvideo versus de gelekte toespraken van Hillary: hoe seks het altijd wint van andere schandalen

Een video uit 2005 met gore taal en gesuggereerde handtastelijkheden van Donald Trump. Lekken uit de toespraken van Hillary Clinton. Zorgen over de Russen die hacken en de verkiezingen dreigen te verstoren. Buiten woedt een orkaan. En morgen volgt een debat. Het zijn krankjorum dagen in de VS.

De inhoud van de video uit 2005 was choquant voor een deel van de eigen, vaak christelijke aanhang van Trump, want in tijdens de voorverkiezingen haalde hij steevast meer evangelische stemmen dan de evangelische kandidaten zoals Ben Carson of Ted Cruz. Je kunt je natuurlijk afvragen wie die gechoqueerden zijn, en waar ze al die tijd hun informatie gehaald hebben. Donald Trump was een man die tot voor kort Miss-verkiezingen organiseerde, die vrouwen met een cijfer aanduidde, die ooit zei dat een vrouw met kleine boezem nooit een tien kan zij. Hij maakt tot vandaag van het gewicht bij vrouwen een halszaak (maar niet bij mannen). Hij gaf in de radioshow van Howard Stern toe dat hij vrouwen niet altijd aardig of fair heeft behandeld. In zijn beroemde boek The Art of the Deal legde hij uit wat een plezier het hem bezorgde als hij een vrouw wist ‘af te snoepen’ van een andere rijkaard. Zoals hijzelf in zijn verontschuldiging aangaf: “Ik heb nooit beweerd dat ik perfect ben.” (hij zei terloops wel, en nog maar enkele dagen geleden: “Niemand heeft meer respect voor vrouwen dan ik”)

Sauve qui peut

Vallen Amerikanen dan echt uit de lucht over het taalgebruik van hun presidentskandidaat? Zijn ze echt verbaasd dat hij in een sfeer van macht, geld en geweld over vrouwen praat?

Dit gezegd zijnde: er is wat je hoort te weten en wat je echt weet. Wat je echt weet, omdat het op video is vastgelegd – een video die eindeloze keren op tv wordt uitgezonden -, doet er meer toe dan wat je hoort te weten of dan wat je leest. In de uren nadat de video opdook, was wel duidelijk dat dit een politieke aardverschuiving kon teweegbrengen. Geldschieters suggereerden dat ze Trump beu waren. Evangelische christenen maakten zich zorgen over wat hun kinderen zouden overhouden aan het taalgebruik van The Donald.

Republikeinen vielen Trump af, of kwamen zo dicht ze konden bij afvalligheid. Het verstandshuwelijk met Trump, want meer is het voor de partijtop nooit geweest, stond op springen. Speaker Paul Ryan, de hoogste verkozen Republikein, liet weten dat zijn presidentskandidaat vandaag niet welkom is op een meeting in Wisconsin. Trump zal er klaarblijkelijk vervangen worden door Mike Pence, de kandidaat vicepresident. Pence, die in zijn eigen staat Indiana zo christelijk is dat hij begrafenissen voor geaborteerde foetussen laat organiseren, zette de pers uit een zaal zodat hij niet naar commentaar kon worden gevraagd over zijn naar geslachtsdelen grijpende running mate.

Vooralsnog blijft Ryan Trump wel ondersteunen – of beter – zegt hij zijn steun niet op. En zo waren er meer. De politici die omwille van de video Trump de rug toekeerden, waren niet talrijk, maar de impliciete boodschap van Ryan was misschien: nodig Trump niet langer uit, laat hem los, doe je eigen ding, zorg voor je eigen financiering. Sauve qui peut.

Sinds het eerste debat zwalpt de kandidatuur van Trump. Niet alleen omdat hij tijdens dat debat niet uit de verf kwam, maar vooral omdat hij zich naderhand op één thema fixeerde: het overgewicht van Miss Universe Alicia Machado. De bredere vrees is dat de zwalpende kandidatuur van Trump vele zetels zal kosten aan de Republikeinen en misschien wel hun nationale meerderheid in de Senaat. Kopstukken van de partij hadden eerder, anoniem, laten weten dat ze Trump nog tot het debat van zondag de kans gaven om zich te herpakken.

Kettingreactie

Er was ook speculatie over de timing van de video. Wist de Clintoncampagne dat WikiLeaks vrijdag belastend materiaal over Hillary Clinton zou vrijgeven? En zat die Clintoncampagne er voor een ietsepietsie tussen dat een uur of zo voor WikiLeaks 2.000 mails over de wereld uitstortte een video van Trump het grote nieuws werd?

Brian Stelter, mediacorrespondent van CNN, beweert dat er een andere reden is waarom de video van Trump vroeger dan gepland in de publiciteit kwam.

Zijn chronologie start maandag. Associated Press bracht die dag een verslag van 20 of zo deelnemers en werknemers van het tv-programma The Apprentice, die zich allen beklaagden over schunnige commentaren of acties van Trump. Trump, de draaischijf van dat programma, vergeleek bijvoorbeeld het achterwerk van een van hen met dat van zijn dochter Ivanka (dat was als compliment bedoeld). Hij plaatste sommige vrouwen in de categorie ’te neuken’ en liet aan anderen blijken dat ze niet in die categorie zouden belanden.

De Trumpcampagne had bij monde van woordvoerder Hope Hicks het artikel bekritiseerd. “Deze uitzinnige en volledig foute beweringen werd verzonnen door naar publiciteit hongerende, opportunistische, ontevreden voormalige werknemers en hebben generlei waarde.” Ze ging verder: “The Apprentice was een van de meest succesvolle tv-shows aller tijden, en heeft over de jaren honderden mensen in dienst gehad, van wie velen de kandidatuur van meneer Trump ondersteunen”.

Die repliek was volgens Brian Stelter van CNN niet alleen van aard om de geïnterviewden van het AP-artikel op stang te jagen. Het bracht ook NBC op een idee. De zender besloot het materiaal van The Apprentice, vooral het vele nooit gebruikte materiaal in het beeld- en klankarchief, aan een onderzoek te onderwerpen. Daarnaast ging men ook de banden onderzoeken van Access Hollywood, een variétéprogramma waarin Trump talloze keren was geïnterviewd, en dat destijds in de NBC-studio’s werd opgenomen.

Access Hollywood vond een schat aan materiaal, en besloot daar de komende week werk van te maken. Maar dat was blijkbaar niet naar de zin van iemand, die vond dat een deel van het materiaal voor het debat van zondag wereldkundig moest worden gemaakt.

Zo belandde de opname bij The Washington Post, volgens Stelter.

Er vielen meteen grote woorden. De presidentsverkiezingen zijn voorbij, hadden alweer anonieme top-Republikeinen aan CNN gemeld. Het is niet voor het eerst dat ze de hoop opgeven. Een Trumpaanhangster werd boos toen een nooit-Trump-Republikein bij CNN het woord ‘kut’ (of ‘poes’) herhaalde dat Trump in zijn video had gebruikt. ‘Zeg dat niet, mijn kinderen kijken’.

this was also amazing pic.twitter.com/yW5EnraLSR

— Sam Stein (@samsteinhp) October 8, 2016

Terwijl alle nieuwszenders met ploegen in Florida, Georgia en South Carolina zaten om orkaan Matthew te verslaan, kwamen de journalisten die regen en wind trotseerden niet eens meer aan het woord. Af en toe kregen hun cameramensen nog een klein hoekje, linksboven of rechtsonder in beeld,waaruit je kon afleiden dat de bomen in het rond vlogen. Alles draaide om de Trump-tape – jammer voor de honderdduizenden Floridianen die zonder elektriciteit zaten en die ongetwijfeld klaarzaten om hun verhaal te doen. Zij die in het weer geïnteresseerd waren konden nog best bij Fox News terecht – MSNBC, BBC en CNN gingen voltijds Trump.

En toen dan WikiLeaks ruim 2.000 mails dumpte van John Podesta, campagneleider van Hillary Clinton, waarin delen van haar toespraken zouden zijn weergegeven, hadden de media geen handen meer vrij om die mails systematisch door te nemen – ze konden ook geen bevestiging krijgen van wat in de maildump geconfirmeerd werd, en wat niet. De Hillarycampagne ontkende noch bevestigde. Tot dusver heeft WikiLeaks nooit valse informatie gelekt.

Wie dan toch wat tijd vond voor de speechfragmenten van Hillary vond niet veel dat appetijtelijk was voor aanhangers van Bernie Sanders. Hillary wierp zich tijdens haar toespraken op als een gematigd politicus, iemand van het centrum, voor vrijhandel en open grenzen, voor de zelfregulering van Wall Street. Ze pleitte vooral voor iets wat haar toch al niet populair maakt: dubbelzinnigheid. Je moet niet tonen wat in achterkamertjes aan besluitvorming gebeurt, zei ze, en ze vergeleek het met worst, waarvan je ook niet wilt weten hoe ze tot stand komt. Je moet zowel een publiek standpunt als een privéstandpunt hebben, verklaarde ze.

Gematigd, pro vrijhandel, pro Wall Street en niet altijd rechtuit – het leek in haar eigen woorden een verklaring te bieden waarom Clinton er maar niet in slaagt de jongerenstemmen binnen te halen. Die jongeren zijn trouwens nog minder geneigd om op Trump te stemmen – want diens kijk op vrouwen is ten minste een jaar of zestig over datum. De jongeren zullen volgens peilingen wellicht thuisblijven, of anders even vaak hun stem geven aan een van de kleine kandidaten als aan Hillary.

‘Het zijn de Russen geweest’

Met Trump, de orkaan en WikiLeaks was de nieuwsdag nog niet rond.

Eerder vrijdag had de regering Obama voor het eerst formeel Rusland beschuldigd van betrokkenheid bij het hacken van de Democratische partij (en dus wellicht nu ook van John Podesta).

In juli bracht WikiLeaks mails uit van de Democratische partijleiding waaruit bleek dat sommige toonaangevende figuren binnen de partij Hillary’s rivaal Bernie Sanders probeerden te dwarsbomen. Na het lekken van die gehackte mails werd Debbie Wasserman Schultz, de partijvoorzitter, tot ontslag gedwongen.

In een mededeling die vrijdag werd verspreid, stelt James Clapper, hoofd van de nationale inlichtingendiensten, dat deze hackoperaties “bedoeld zijn om tussen te komen in het Amerikaans verkiezingsproces”.

“We geloven, gebaseerd op de omvang en de gevoeligheid van die inspanningen, dat alleen de hoogste Russische regeringsleden de toestemming voor deze activiteiten konden geven”.

De naam van president Vladimir Poetin komt niet in de mededeling voor, maar de goede en niet zo beste verstaander wist dat Clapper hem op het oog had.

De Russische hackers beperken zich niet tot mails van politieke figuren. Ze hacken ook in enkele staten de computers die de kiesverrichtingen regelen. Amerikaanse experts geloven niet dat het echt mogelijk is nationaal de verkiezingen te manipuleren – daarvoor zijn er te veel plaatsen in het land waar nog manueel wordt gestemd. Maar de hackers kunnen twijfel zaaien over het resultaat – twijfels die Donald Trump al enkele keren uitsprak.

En zo maakt het land zich op voor het debat van zondag (maandag 3 uur in de Belgische nacht, live te volgen bij Knack.be). De twee kandidaten zullen geconfronteerd worden met vragen van de twee moderatoren, Anderson Cooper van CNN en Martha Raddatz van ABC, en met de vragen van onbesliste kiezers. Aanvankelijk werden minder kijkers verwacht dan voor het eerste debat, dat er minstens 84 miljoen had. Op zondag worden ook sportwedstrijden uitgezonden. Maar met het dubbele schandaal – de video en WikiLeaks – wordt dat misschien weer anders.

De oude regel van de politiek – seks overtroeft andere schandalen – maakt dat de aandacht van Hillary’s toespraken wordt afgeleid. Maar of een seksschandaal ook stemmen kost? Niet in het geval van Bill Clinton indertijd. In een jaar dat de brexit werd gestemd en dat in Colombia een akkoord dat een einde kon maken aan tientallen jaren burgeroorlog door de kiezer van tafel werd geveegd, kun je je maar beter aan het onverwachte verwachten. Over een maand weten we wie dit wint, en wie er verliest.