‘De triomf van Trump is een ongekende politieke prestatie’

Professor Herman Matthijs (VUB, UGent) analyseert de overwinning van Donald Trump en de Republikeinen bij de Amerikaanse verkiezingen.

Voor de zoveelste maal hebben de dure opiniepeilers zich vergist bij een verkiezing. Deze nacht ging het om de machtigste politieke functie ter wereld: president van de Verenigde Staten van Amerika. Op enige uitzonderingen na werd Hillary Clinton al weken op voorhand uitgeroepen tot winnares. Maar het kiezersvolk verwijst al die waardeloze peilingen naar de prullenbak.

Deze triomf van Trump is een ongekende politieke prestatie. Zowat een jaar geleden werd hij weggelachen als kandidaat voor de Republikeinse nominatie. Ondanks alle tegenkantingen en commentaren gaat Trump vlot over de 300 kiesmannen . Wat zijn de redenen voor deze overwinning?

De troeven van Trump

Donald Trump weet maar al te goed hoe hij in de media moet raken en dat doet hij met confronterende uitspraken waarover veel oppositie bestaat, maar ook instemming. Bovendien weet de man blijkbaar goed waar de gewone Amerikaan mee bezig is en hoe dat men in het echte leven denkt over allerlei problemen.

Hillary Clinton was te zegezeker en heeft, vanuit haar ivoren toren, weinig aandacht besteed aan de echte noden van de gewone Amerikaan. Trump wist als geen ander de gevoelige snaren te raken bij gewone Amerikanen, wat je normaal verwacht zou hebben van een Democrate. Trump staat ook voor de changement de decor en heeft de onvrede onder de bevolking het beste ingeschat.

Ook de keuze voor Mike Pence, gouverneur van de staat Indiana, als running mate was een gouden zet. Een man die Washington D.C. zeer goed kent, als gewezen lid van het Huis van Afgevaardigden. Daarnaast woont hij in de oude ‘industriële belt’ waar Trump deze nacht een enorme electorale slag heeft geslagen.

Ruzie

Bij de Republikeinen is er al aardig wat ruzie gemaakt gedurende de laatste maanden. Gouverneur John Kasich van Ohio was vorige week te Washington D.C. nog aan het speechen om de Republikeinse partij anders te gaan leiden na de nederlaag van Trump. Deze nacht heeft Trump Ohio ruimschoots afgenomen van de Democraten. Senator Ted Cruz uit Texas heeft zich ook volledig misrekend in Trump, net als de familie Bush. Zij mogen hun koffers pakken bij de Republikeinse partij. Maar voorzitter Reince Priebus heeft in alle stilte toch de eenheid kunnen behouden in zijn partij.

Aangezien de Republikeinen niet alleen de president leveren , maar ook de meerderheid wisten te behouden in de beide kamers van het Congres én in het college van de 50 statelijke gouverneurs kan de partij alles alleen beslissen. Bovendien zijn er duizenden functies in de federale administratie te verdelen. Geen enkele republikein zal nu nog ruzie gaan maken.

Voor de Republikeinen is dit een uitgelezen kans om hun zin door te drijven. Op korte termijn is het vooral uitkijken naar Chris Christie, de gouverneur New Jersey, die het transitiecomité gaat leiden. Christie kent de Washington D.C.-politiek maar al te goed en hij moet nu de kandidaten gaan zoeken voor al die functies.

Florida

Opnieuw speelde de Sunshine State een belangrijke rol in deze verkiezing. Trump won hier met een verschil van 1,4 procent, wat naar Floridaanse maatstaven veel is te noemen. Ondanks alle voorafgaande verklaringen over de impact van de vrouwen en de Hispanics ten aanzien van Trump heeft hij deze staat vlot binnengehaald. En Trump kan zijn overwinning in Florida alleen behaald hebben met veel vrouwelijke- en Hispanics-stemmen. Trouwens, senator Marco Rubio heeft zijn zetel met veel succes verdedigd in Florida.

Democratische schoonmaak

De Democratische partij mag aan een grootschalige schoonmaak beginnen. Deze partij is al enige tijd gekaapt door de Clintons en heeft alles op Hillary gezet. Alleen senator Bernie Sanders was het daar niet met eens. Gezien het succes van Sanders tijdens de voorverkiezingen zag men reeds toen de problemen met de politieke populariteit van Hillary. De partij belandt nu ook volledig in de federale oppositie en dient zich snel te herbouwen, want de volgende verkiezingen vinden al plaats in november 2018, wanneer het volledige Huis en één derde van de Senaat opnieuw moet worden verkozen. Overigens hebben niet alleen de Clintons verloren, ook president Obama en vicepresident Biden moeten tot de verliezende groep worden gerekend. Hun inzet tijdens deze campagne is zwaar afgestraft door de kiezers.

De Europese media en de zelfverklaarde Amerikakenners hebben de politieke Amerikaanse situatie volledig verkeerd ingeschat. De Amerikaanse populariteit van Hillary wordt in Europa al jaren overschat.

Brexit

De Europese winnaar van deze Trump-Pence zege is, zonder enige twijfel, de Britse conservatieve regering onder leiding van Theresa May. Zij krijgt een niet onbelangrijke steun in de rug bij de brexitonderhandelingen. Schrik niet op het Europees vasteland als de regering-Trump in een ongekende snelheid een vrijhandelsakkoord maakt met het VK.

Europa

Er zijn veel nationale verkiezingen op komst in Europa, waar een gelijkaardige onvrede leeft bij de bevolking als in de VS. Veel politici die nu nog de touwtjes in handen hebben, zullen met een bang hartje uitkijken naar die stembusgang en vrezen dat wat nu in de VS is gebeurd, ook in hun eigen Europees land kan gebeuren.