‘De toenemende wankelmoedigheid van Elon Musk stemt tot nadenken’

Elon Musk verijdelde in september vorig jaar een Oekraïense aanval op de door Rusland bezette Krim.

Plots was hij de held van de natie. Toen Elon Musk op 26 februari 2022 via Twitter – toen nog niet in zijn bezit – aankondigde dat hij Starlink naar Oekraïne zou brengen, werd hij net niet heilig verklaard. Dankzij het satellietsysteem bleef het Oekraïense leger overeind in de zware beginweken van de Russische invasie.

Maar na enkele maanden kreeg Musk spijt, zo is te lezen in een pas verschenen biografie. Volgens auteur Walter Isaacson weigerde Musk in september 2022 om Starlink boven de Krim aan te schakelen. Zo verijdelde hij een grootschalige Oekraïense droneaanval op de Russische vloot. Volgens Isaacson raakte Musk in paniek door het Oekraïense verzoek. ‘Hoe ben ik in deze oorlog terechtgekomen?’ citeert Isaacson de techmiljardair. Volgens Musk was Starlink vooral bedoeld om mensen ‘Netflix te laten kijken en te chillen’.

Die paniek is opmerkelijk. Ook voor het begin van de invasie waren er al gesprekken tussen SpaceX en Oekraïne om Starlink naar Oekraïne te brengen. Het was toen al duidelijk dat het Oekraïense leger niet aan Netflix-avondjes deed. Bovendien werkte Starlink in de jaren voor de invasie al samen met het Amerikaanse leger.

Musks ‘paniek’ is niet los te zien van zijn kennelijke radicalisering. De techmiljardair flirt geregeld met extreemrechtse, antisemitische samenzweringstheorieën. Musk toont ook steeds meer sympathie voor Rusland. Op 3 oktober 2022 lanceerde hij een vredesvoorstel waarbij hij min of meer voorstelde om alle Russische eisen in te willigen. Volgens Isaacsons biografie is Musk, die aangeeft geregeld met Russische diplomaten te spreken, ervan overtuigd dat een aanval op de Krim tot een derde wereldoorlog zou leiden. Het is een stelling die op weinig gebaseerd is – Oekraïne heeft de door Rusland bezette Krim al vaak aangevallen – maar graag door Russische diplomaten wordt verspreid.

Het was in zekere zin maar een kwestie van tijd. Van het begin af aan bestond de vrees dat Musk als een Romeinse keizer kon beslissen in welke mate Oekraïne het recht heeft zichzelf te verdedigen. Oekraïne had niet de luxe om kieskeurig te zijn over wie hulp bood. Musk had bovendien een goed begrepen eigenbelang: Oekraïne is een wereldwijde showroom voor Starlink.

Musks toenemende wankelmoedigheid stemt tot nadenken. Het is een enorm probleem dat een bijzonder beïnvloedbare techmiljardair met een superheldencomplex zo veel invloed heeft. Zolang het muntje de goede kant opbotst, valt ermee te leven. Maar wat als het dat plots niet meer doet?