De Saudische luchtmacht, met Vlaamse onderdelen

Sinds 26 maart 2015 is Jemen een humanitaire catastrofe buiten categorie. Op die dag begon een coalitie van Arabische landen onder leiding van Saudi-Arabië met een grootschalige bombardementencampagne. Op die manier hoopte ze de Houthi-rebellen, die de Saudisch-gezinde president Abd Rabbuh Mansur Al-Hadi in januari hadden afgezet, in het nauw te drijven.

Onder de ronkende naam Decisive Storm ontketende de coalitie, waarin Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) de voornaamste partners waren, ongezien hevige bombardementen boven Jemen. Drie weken en zes dagen lang bombardeerden onder andere Saudische en VAE-straaljagers doelwitten in Jemen. Daarbij keken de coalitielanden niet op een burgerslachtoffer meer of minder. In de eerste week alleen al kwamen volgens cijfers van de ngo Human Rights Watch maar liefst 643 burgers om bij de gevechten.

Na drie weken en zes dagen werd operatie Decisive Storm officieel beëindigd. Saudi-Arabië kondigde zelfs aan met bombardementen te zullen stoppen. Dat blijkt niet te kloppen. Ook tijdens de daaropvolgende operatie Restoring Hope blijven de bommen op Jemen neervallen. Die veroorzaken tot op vandaag enorme schade. De meeste burgerslachtoffers in Jemen vallen door luchtbombardementen.

Het kroonjuweel van de Koninklijke Saudische Luchtmacht is de Eurofighter Typhoon, een straaljager die in 2003 geïntroduceerd werd en gemaakt werd door een consortium van Britse, Spaanse, Duitse en Italiaanse bedrijven. Het toestel bevat ook Vlaamse radarapparatuur. Die werd aangeleverd door het Oostkampse bedrijf Cassidian. Uit parlementaire vragen in het Verenigd Koninkrijk en Duitsland blijkt dat de Eurofighter veelvuldig wordt ingezet door de door Saudi-Arabië geleide coalitie. Via satellietbeelden ontdekte #BelgianArms de aanwezigheid van Eurofighters op de tarmac van de Koning Fahd-luchtmachtbasis in Taif, enkele tientallen kilometers ten oosten van Mekka.

De VN noemen de burgeroorlog in Jemen de grootste humanitaire crisis van het moment.

Die basis is een van de drie vertrekbasissen vanwaaruit de Saudische luchtmacht bombardeert. Het is ook de basis waar de Saudische luchtmacht zijn piloten opleidt om met de Eurofighter Typhoon te vliegen. Dat blijkt na analyse van het socialemediaprofiel van Nigel Bates, die zich op LinkedIn ‘Hoofd van het Typhoon Training Centre (TTC)’ noemt op de Koning Fahd-luchtmachtbasis.

Het is niet het enige vliegtuig waarvoor Belgische onderdelen zijn geleverd. De A330 Multi Role Tanker Transport (MRTT), de militaire versie van de Airbus, bevat LCD-schermen voor de cockpit, die aangeleverd zijn door Esterline, de voormalige defensiepoot van technologiebedrijf Barco. De MRTT wordt vooral gebruikt als tankvliegtuig, zodat straaljagers in de lucht kunnen bijtanken en dus grotere afstanden kunnen afleggen met zwaardere bewapening. Het #BelgianArms-onderzoek toont aan dat die A330 MRTT’s gebruikt worden om Saudische en VAE-straaljagers bij te tanken in de lucht. Op beelden, afkomstig van een Saudisch-gezinde twitteraccount, is te zien hoe een Eurofighter Typhoon van het tiende eskader van de Saudische luchtmacht door een A330 MRTT wordt bijgetankt. De video, gepost op 11 november 2016, werd gelokaliseerd boven de grens tussen Saudi-Arabië en Jemen.

Sinds augustus 2016 heeft de Saudische coalitie een Joint Incidents Assessment Team (JIAT), dat onderzoekt of de coalitie tijdens de bombardementen fouten heeft gemaakt. In het gros van die onderzoeken kwam de coalitie tot de conclusie dat er geen fouten werden gemaakt, of dat eventuele missers te wijten waren aan ’technische fouten’. Het JIAT verleende tot op vandaag geen inzage in hun onderzoek of conclusies.

Kenneth Roth, de directeur van de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch, reageert verbolgen op de bevindingen van #BelgianArms. ‘De Saudische coalitie gebruikt ’s werelds meest geavanceerde precisiewapens om markten, scholen, ziekenhuizen en woonwijken te bombarderen. Bij zowat elke aanval maken ze burgerslachtoffers. Iedereen die nog wapens levert aan Saudi-Arabië of de Verenigde Arabische Emiraten, is medeplichtig aan de slachtingen die vandaag in Jemen plaatsvinden. Als België zich echt om mensenrechten bekommert, moet het onmiddellijk stoppen met het leveren van wapens aan de Saudische coalitie.’

Sinds het begin van de burgeroorlog vielen minstens 6872 dodelijke slachtoffers. De door de oorlog veroorzaakte hongersnood eiste al tienduizenden mensenlevens. Volgens de Verenigde Naties dreigt voor 8,6 miljoen Jemenieten de hongerdood, meer dan 400.000 kinderen zijn zwaar ondervoed. De VN noemen de burgeroorlog in Jemen de grootste humanitaire crisis van het moment.