‘De Republikeinen stonden ook niet eensgezind achter hun kandidaat, maar ze hebben wel eensgezind gestemd’

‘Deze verkiezingen zullen zeker en vast niet te laatste zijn, waarbij de progressieve linkerzijde zichzelf diskwalificeert en uitrangeert’, vreest Mario Van Essche van de Humanistisch-Vrijzinnige Vereniging (HVV).

Zegezeker. Zo schatte ik de kansen van Clinton in. Compleet mis was ik.

Enige twijfel kreeg ik na de interventie van het FBI tien dagen voor de verkiezingsdag en ik ben er absoluut van overtuigd dat die een verschil heeft gemaakt. Hillary heeft meer stemmen behaald en de aanval heeft Trump vooral de mogelijkheid gegeven om zich de laatste week bedeesd te houden. Wellicht is ook dat een paar procenten waard.

Eigenlijk heeft ze nog best goed gescoord als men in rekening brengt hoe progressief en links haar door de mangel heeft gehaald.

Ze leunde te veel aan bij het establishment.

Ze leunde te veel aan bij het grootkapitaal.

Ze was niet progressief genoeg.

Ze was te veel havik.

Ze had niet genoeg voeling met de jongeren.

Ze was niet uitgesproken genoeg over climate change.

Alles werd afgekraakt.

Blijkbaar heeft het electoraat er zich niet zo veel van aangetrokken.

Trump is het establishment.

Trump is het grootkapitaal.

Trump hakt in op progressief.

Trump is een havik.

Trump won zonder steun van jongeren.

Trump gelooft niet in global warming.

Het is een wereldwijd fenomeen dat progressief en links de lat zo hoog leggen dat ze zichzelf isoleren tot een democratisch irrelevante minderheid. Deze verkiezingen zullen zeker en vast niet te laatste zijn, waarbij progressief zichzelf diskwalificeert en uitrangeert.

Niet zelden komt al die kritiek met een intellectualistisch, moraliserend vingertje of een ultranaïeve blindheid voor de eigen positie. Zodanig veeleisend is men dat men zich niet meer realiseert dat deze snoeverige intolerantie leidt tot een compleet isolement, want het is een totale illusie dat het gros van die bevolking bereid is te plooien voor het opgestoken vingertje. Integendeel, ze zetten zich er doorgaans nog tegen af door alle opgekropte vernedering van verwijten af te reageren met één enkele stem.

En ze geven niet op. Ook ik vond Bernie Sanders de meest ideale kandidaat om president te worden, maar denken dat die enige kans maakt in Amerika is wensdromen. Zelfs binnen de democratische partij behaalde hij slechts een derde van de stemmen en dat is echt niet te verklaren door de voorkeur van de partijtop. Alsof de aanhangers van Sanders zich hierdoor laten leiden.

Voor wie het niet gemerkt heeft: heel wat doorsnee Amerikanen (waarvan het gros nog steeds niet the liberals van de Westkust zijn) stemden tegen abortus, voor wapenbezit en tegen het homohuwelijk. Ze dwepen met creationisme, zijn racistisch of neigen naar racisme, zijn religieus onverdraagzaam voor andersdenkenden, economisch antisociaal en ultraconservatief.

Sanders had geen kans, hoe graag we dat ook zouden willen, maar een democratie ijkt zich niet op de progressieve rationalist.

Het ergerlijkste is nog dat progressief Amerika zich dan nog heeft laten meeslepen door de verwijten van Trump aan het adres van Clinton. Niet dat haar niets te verwijten viel. Ze was zeker niet zo working class poor als Joe Biden en had wel eens een paar keer een verkeerde visie op de oorlog in Irak.

Destructieve analyse

Tegelijk had zij een zeer progressief en inclusief sociaal programma (heeft één van de critici dat ooit gelezen en vergeleken met pakweg dat van Obama?). Ze had bakken ervaring (en we zullen de volgende vier jaar wel ervaren wat dat waard is), had reeds bewezen dat ze in staat was internationale relaties van de VS degelijk te onderhouden en als ze enigszins het economisch inzicht heeft van haar man Bill, is dat ook al niet slecht.

Het enige dat ze zelf niet in de hand had, was dat ze geen man is.

Ook onze opiniemakers gingen jolig mee in die destructieve analyse, zonder enigszins in rekening te brengen dat 40% van de Amerikanen nog altijd niet gelooft in darwinisme en de VS in de globale gender gap ranking allen enkele Afrikaanse landen moet laten voorgaan.

Moraliserende naïviteit dreigt ook hier roet in het verkiezingseten te strooien. Progressieve opiniemakers jagen een groot stuk van hun electoraat naar de conservatieve zijde omdat ze bv. niet dulden dat er al eens kritiek wordt geuit op de ongelijkheid van de vrouw in religieuze omgevingen of omdat men een pleidooi tegen een boerkiniverbod niet gelijkschakelt met een pleidooi voor de boerkini. De nuance is compleet weg en niet alleen langs conservatieve zijde.

Politieke strekkingen in pakketten

Als progressief Vlaanderen zich niet verder wil decimeren, dan zal men zelf enige verdraagzaamheid moeten hebben voor die progressieven die voor een secularistisch overheidsmodel pleiten, voor een beetje law & order zijn, en aan alle regeltjes die links verzint soms een beetje lak hebben, maar tegelijk nog steeds een sociaaleconomische herverdeling voorstaan, zich laten leiden door medemenselijkheid en humanisme en een open samenleving voorstaan, zij het onder enkele voorwaarden.

Politieke strekkingen komen meer en meer in pakketten. In het conservatieve pakket zit niet alleen een bepaalde economische visie, maar ook conservatieve standpunten over abortus, euthanasie, global warming, enz. Hoe kleiner men de inhoud van het eigen pakket maakt, hoe minder electorale impact men zal hebben.

Clinton verdiende niet dat ze de lat voor haar zo hoog hebben gelegd. Deze mislukking heeft de progressieve zijde collectief aan zichzelf te danken (zij het met een laatste beslissende zet van het FBI).

Trump is gewoon om die lat heen gestapt. Hij heeft niet eens de moeite gedaan om zich te bukken.

Dat is zijn verdienste en terwijl we ons uitsloven om bij alles en iedereen de oorzaak van dit verkiezingsresultaat te zoeken, zou de beste conclusie misschien moeten zijn dat het zijn verdienste is dat hij heeft gewonnen. Zowel de Republikeinen als de Democraten stonden niet eensgezind achter hun presidentskandidaat, maar uiteindelijk zijn de Republikeinen wel nagenoeg allemaal opgedaagd om eensgezind te stemmen en de Democraten niet.

Vingertje opheffen

Het resultaat zal een historisch overwicht van republikeinen zijn en een zeer conservatieve herdefiniëring van de Verenigde Staten. Die zal nog decennia nazinderen, ook omdat de senaat en het parlement volledig in handen zijn van de Republikeinen en er in de Federal Reserve en het Supreme Court heel wat benoemingen zullen moeten plaatsvinden en de conservatieve meerderheid daar in zicht is. Het zal de wereld er niet beter op maken.

Als alle tegenstanders van die komende ellende als reactie daarop nog meer het vingertje naar mekaar zullen opheffen en, zoals vele aanhangers van Sanders nu, opnieuw weigeren op te dagen om te stemmen, zal de situatie over vier jaar nog veel erger worden.

Er is een vers uit de bijbel dat mij dezer dagen erg in het hoofd spookt, Openbaringen 6:8 (en ik geef het u voor de gelegenheid in het Engels mee):

‘And I looked, and behold a pale horse! And it’s rider’s name was Death, and Hades followed him.’

Iets zegt mij dat we nog niet in Hades zijn aanbeland, maar er stilaan wel naar aan het afglijden zijn … En dat hebben we niet te danken aan de kunde van de tegenstanders, maar aan de onkunde van onszelf.

Mario Van Essche

Voorzitter Humanistisch-Vrijzinnige Vereniging