‘Met de Nigerese president Bazoum verliest het Westen zijn laatste bondgenoot in de Sahel’

Of Rusland de hand had in de putsch in Niger is niet zeker. Dat het de Russen goed uitkomt, is dat wel.

Toen er na de staatsgreep in Niger op straat Russische vlaggen opdoken, floepten in Europa en Amerika alle rode lichten aan. Die vlaggen kunnen erop wijzen dat Rusland de hand heeft in de coup waarbij de democratisch verkozen president Mohamed Bazoum aan de kant werd geschoven door de chef van zijn presidentiële garde, generaal Abdourahmane ‘Omar’ Tchiani. Op een top met Afrikaanse leiders in Sint-Petersburg liet Jevgeni Prigozjin van de beruchte Wagnergroep dat alvast uitschijnen.

Afgezien van de droogte en alle economische ellende lijdt de regio al jaren onder een reeks militaire staatsgrepen, de terreur van jihadisten en de brutale aanwezigheid van Russische huurlingen. Vorige week nog werden honderden Wagnersoldaten naar de Centraal-Afrikaanse Republiek overgevlogen. Met Bazoum verliest het Westen zijn laatste bondgenoot in de Sahel. In Mali werden de Fransen na een coup aan de deur gezet en vervangen door Wagnerhuurlingen. De vrees is dat in Niger straks hetzelfde gebeurt. Er zijn in Niger goed vijftienhonderd Franse en een duizendtal Amerikaanse militairen actief.

Tchiani zegt dat de machtswissel nodig was omdat de veiligheidssituatie in het land slechter werd. Dat klopt niet. Bazoum onderhandelde met jihadisten en etnische leiders en die aanpak werkte wel degelijk. Er vielen in de hele regio vorig jaar nog tienduizend slachtoffers als gevolg van jihadistisch geweld, maar dat waren er in Niger relatief veel minder dan in de landen die de Wagnergroep haar gang laten gaan. De Europese Unie en de VS zetten de samenwerking met Niger on hold en de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten dreigt met sancties.

Op zijn Afrikatop in Sint-Petersburg probeerde Vladimir Poetin de Afrikanen ervan te overtuigen dat Rusland en Afrika een gemeenschappelijke vijand hebben. De voormalige Europese kolonisatoren, en bij uitbreiding het hele Westen, hebben volgens hem schuld aan alles, van de oorlog in Oekraïne tot de mislukte nieuwe graandeal met Oekraïne – waar hij overigens zelf niet van wil weten. In de plaats daarvan krijgen zes Afrikaanse landen wel gratis Russisch graan. Of Poetins charmeoffensief overtuigend genoeg was, is niet zeker. Veel Afrikaanse leiders gaven forfait voor zijn top. Er is in Afrika ook een groeiend zelfbewustzijn. Als het continent zoveel aandacht krijgt van de grootmachten, moet het wel belangrijk zijn. Ondertussen is de putsch in Niger een slechte zaak voor dat land en voor de westerse invloed in de Sahel.

Lees ook: Niger: West-Afrikaanse leiders stellen putschisten ultimatum en sluiten geweld niet uit