‘De poort voor Iraanse kernwapens staat nu wagenwijd open’

Volgens Tom Sauer, professor Internationale Politiek aan de Universiteit Antwerpen, zal de Iraanse beslissing om zich niet meer te houden aan de nucleaire deal zware gevolgen hebben.

De VS heeft gegokt, en misschien nu al verloren.

De aanslag op Suleimani heeft geleid tot de beslissing in Teheran om zich niet meer te houden aan de nucleaire deal van 2015. Dat betekent zoveel dat Iran ongelimiteerd uranium kan verrijken, waardoor het vrij snel – we spreken van enkele maanden in plaats van een jaar – aan de hoeveelheid splijtbaar materiaal zal geraken die nodig is voor de aanmaak van één of meerdere atoomwapens.

Voor alle duidelijkheid: de beslissing om over te gaan tot de productie van atoomwapens is vandaag nog niet genomen. Maar het spreekt voor zich dat die poort nu wagenwijd openstaat, tenzij de VS of Israël dit met een preventieve militaire aanval zouden voorkomen.

Trump heeft er zelf voor gezorgd dat hij in een positie terecht is gekomen waarbij hij zal moeten kiezen tussen opnieuw oorlog voeren, iets waarvan hij altijd gezegd heeft dat hij dat niet zou doen, en lijdzaam toekijken hoe Iran dichterbij de Bom kruipt. Als er één ding is waarover het foreign policy establishment in Washington DC het eens is, dan is dat dat ten allen prijzen moet voorkomen worden dat Iran over kernwapens beschikt. Voormalig senator McCain parafraseerde The Beach Boys ooit met het zingen van ‘Bomb, bomb, bomb’.

De spanning zal dus verder oplopen, zoals te verwachten was. Iran laat niet met zich sollen. En van Trump weten we dat hij zich ook niet zal laten doen. Als Iran zegt 30 targets in het vizier te hebben, doet Trump er een nog een schep bovenop door te stellen 50 Iraanse targets in het oog te hebben. Het zal moeilijk zijn om dit conflict op korte termijn te de-escaleren.

Weer helemaal naar af

Het spreekt voor zich dat met deze Iraanse beslissing we terug helemaal naar af zijn, en de nucleaire onderhandelingen met Iran sinds 2003 – opgestart door de grote drie in Europa – een maat voor niets zijn.

Bijgevolg kan verwacht worden dat een land zoals Saudi-Arabië nog nerveuzer zal worden, en ook verdere stappen zal ondernemen om een atoomwapen te verkrijgen, mogelijks via Pakistan. Eerder had ook President Erdogan al laten verstaan dat de huidige nucleaire wereldorde voor hem de prullenmand in mag. Waarom zouden enkel de VS, Rusland, Frankrijk, het VK en China over kernwapens mogen beschikken?

Het Verdrag dat dat stipuleert – het fameuze Nucleaire Non-proliferatie Verdrag (NPV) – is ook bijna aan euthanasie toe. De discriminatie tussen de vijf ‘haves’ en de vele ‘have nots’ wordt al lang niet meer gepikt door de rest van de wereld, temeer daar de vijf in het Verdrag beloofd hadden om hun kernwapens te ontmantelen, wat helemaal niet gebeurt. Integendeel, anno 2020 zijn er nog steeds 14.000 kernwapens, die elk vele malen krachtiger zijn dan de Hiroshimabom. En alle kernwapenmachten zijn volop hun arsenalen aan het moderniseren.

De kans is groot dat Iran na de uitstap uit de nucleaire deal van 2015 ook uit het NPV zal stappen, iets wat Noord-Korea al eerder gedaan heeft. De vijfjaarlijkse Herzieningsconferentie van het NPV – gepland voor binnen enkele maanden – zal opnieuw een maat voor niets worden. Dan zal hopelijk voor eenieder – voor wie het nu nog altijd niet duidelijk is – duidelijk worden dat het huidig non-proliferatie en ontwapeningsregime zijn beste tijd gehad heeft, en er aan een nieuwe constellatie moet worden gedacht.

Iedereen gelijk voor de wet

De enige stabiele oplossing op termijn is een niet-discriminatoir regime, waarbij ofwel alle landen die kernwapens willen aanmaken kernwapens aanmaken, ofwel geen één. Iedereen gelijk voor de wet. 122 landen hebben in 2017 door middel van het Nucleair Verbodsverdrag al gezegd dat het die tweede oplossing moet zijn. Dat is een meerderheid van alle landen in de wereld. Een land als België hoort daar jammer genoeg niet bij. Begrijpen wie het begrijpen kan. Onze politici liggen allesbehalve wakker van deze problematiek, ook al omdat onze bevolking er niet van wakker ligt, en volgen blindelings de Amerikaanse-Russische-Chinese-Frans-Britse lijn. Nog iets om als Belg (of Vlaming) fier op te zijn.

Mogelijks komt daar op korte termijn verandering in aangezien in het parlement een resolutie wordt voorbereid dat de Belgische regering oproept om alsnog het Verbodsverdrag te tekenen. De relevantie van de resolutie staat vandaag meer dan ooit buiten kijf.

Dat de partijhoofdkwartieren hun oude partijlijnen op dit vlak maar eens serieus herbekijken in functie van de beslissing in Teheran. Eigen Bom eerst of een oplossing die duurzaam, klimaatneutraal, goedkoper en veel veiliger is?