De Ieren hebben achthonderd jaar onder Brits bewind geleefd. Het streven naar onafhankelijkheid was bij de Ieren dan ook sterk ontwikkeld en heeft een waaier aan bewegingen voortgebracht, de ene al extremer en gewelddadiger dan de andere.
De politieke moord is een fenomeen van alle tijden – van gisteren en vandaag, en helaas ook van morgen. Want macht doet iets met een mens: als gewone politieke middelen niet meer volstaan, wordt de strijd om de macht dan ook beslist met de loop van een geweer, of het lemmet van een mes. Deze zomer blikken we terug op de meest markante politieke moorden en aanslagen uit de geschiedenis.
Een oom van prins-gemaal Philip, Louis Mountbatten, bracht het in de Tweede Wereldoorlog tot geallieerd opperbevelhebber in Zuidoost-Azië. Na de oorlog werd hij achtereenvolgens de laatste onderkoning van Brits-Indië en de eerste gouverneur-generaal van het onafhankelijke India. Eenmaal op pensioen verbleef Mountbatten bij voorkeur in zijn buitenverblijf aan de Ierse noordkust in het graafschap Sligo. Op het eerste gezicht had de IRA geen enkele reden om Mountbatten een strobreed in de weg te leggen, de man had zich nooit beziggehouden met Ierse aangelegenheden. Het enige wat hem nog interesseerde was uitvaren met zijn tien meter lange jacht. Natuurlijk wist Mountbatten dat het plaatsje Mullaghmore, waar zijn boot meestal gemeerd lag, op niet meer dan twintig kilometer van de grens met Noord-Ierland lag, maar wist hij ook dat actieve IRA-leden geregeld een onderkomen zochten in de onmiddellijke omgeving ervan?
Op het eerste gezicht had de IRA geen enkele reden om Mountbatten een strobreed in de weg te leggen, de man had zich nooit beziggehouden met Ierse aangelegenheden.
Door zijn relaties met het Britse koningshuis was Mountbatten voor de IRA een ideaal doelwit waarmee ze in het nieuws zouden komen. Op 27 augustus 1979 smokkelde Thomas McMahon een bom van ruim twintig kilo, uitgerust met een tijdmechanisme, in het ruim van Mountbattens jacht. De volgende ochtend, toen de boot zich enkele honderden meter uit de kust bevond, ontplofte de bom. De gevolgen waren enorm. Mountbatten kwam om het leven, evenals een zestigjarige adellijke dame en twee jongens van vijftien, een kleinzoon van Mountbatten en een matroos. Enkele andere opvarenden raakten zwaargewond.
Inmiddels was McMahon bij een wegblokkade in de Ierse republiek aangehouden. Na onderzoek werd hij als de dader van de aanslag aangewezen. Hij kreeg levenslang, maar werd al vrijgelaten in 1998, na de ondertekening van de Goede Vrijdagovereenkomst die een einde maakte aan de strijd in Ierland. Mountbatten kreeg een staatsbegrafenis in Westminster Abbey.
Amper enkele uren na de aanslag op Mountbatten volgde de meest verwoestende actie die de IRA ooit heeft ondernomen. Het gebeurde in het plaatsje Warrenpoint aan de rivier de Newry, op de grens tussen Noord-Ierland en de Ierse republiek. Langs de rivier loopt een weg die de Britse militairen geregeld gebruikten om de grens te bewaken.
Die dag reden drie voertuigen van een Engels parachutistenregiment, een jeep en twee vrachtwagens in de late namiddag door Warrenpoint. De bomauto die de IRA naast de weg had geparkeerd, werd tot ontploffing gebracht net op het ogenblik dat de tweede vrachtwagen voorbijreed. Het voertuig werd uiteengereten, zes inzittenden kwamen om en twee raakten zwaargewond. Onmiddellijk na de ontploffing dachten de soldaten uit de eerste twee voertuigen dat ze onder vuur werden genomen en riposteerden in de richting van de overkant van de rivier. Daarbij raakten ze twee nietsvermoedende Engelsen die op een eiland in de rivier vogels aan het observeren waren. De kogels doodden een persoon, de andere raakte gewond.
Overtuigd dat de Engelsen versterkingen zouden sturen, had de IRA een zware bom verstopt in een torengebouw langs de weg die de Engelsen mogelijks als observatiepost zouden gebruiken. Toen de eerste soldaten zich in het gebouw hadden geïnstalleerd, bracht de IRA de bom tot ontploffing. Met twaalf doden was de balans nog zwaarder dan bij de eerste ontploffing.
Dit artikel verscheen eerder in Knack Historia: 150 politieke moorden en aanslagen. Hier te koop
De politieke moordzomer
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
