De vraag bij aanvang van de NAVO-top: maakt Donald Trump de kloof met Europa nog breder dan ze al is?
Weinig Europese leiders kijken uit naar de NAVO-top en de ontmoeting met de Amerikaanse president Donald Trump, in de tweede helft van deze week. Ze krijgen er vast toch weer flink de les gespeld omdat ze te weinig in defensie investeren. De voortdurende schimpscheuten van Trump aan het adres van de Europeanen hebben de sfeer vooraf goed vergiftigd. Bovendien trekt hij na de top en een bezoekje aan Londen naar Helsinki voor een tête-à-tête met de Russische president Vladimir Poetin. Veel Europeanen vrezen dat hij zich daar toegeeflijker zal opstellen dan tegen de oude bondgenoten. De Duitse bondskanselier Angela Merkel waarschuwde vorig weekend al dat de NAVO haar aandacht toch weer meer op Rusland moet richten.
Het zit Trump niet lekker dat de Europeanen niet zomaar meestappen in het verzet tegen het nucleaire akkoord met Iran.
Het is waar dat alle lidstaten van de NAVO op een vorige top in 2014 beloofden dat ze hun defensiebegroting snel naar 2 procent van hun bruto binnenlands product (bbp) zouden laten stijgen. België trekt, bijvoorbeeld, nog altijd minder dan 1 procent van zijn bbp voor defensie uit. In een gesprek met Knack zegt generaal Marc Compernol dat die 2 procent geen fetisj mag zijn. Directeur en defensiespecialist Sven Biscop van het Egmont Instituut pleitte er vorig weekend in De Standaard voor om defensie te geven wat nodig is – of dat nu 2 procent van het bbp is of niet. Ze zijn het er wel allebei over eens dat België meer moet doen dan nu het geval is. Al was het maar omdat Europa, dixit Biscop, een geloofwaardige strijdmacht nodig heeft om indien nodig in de eigen periferie op te treden.
Wellicht heeft de onvrede van Trump niet alleen met die fameuze 2 procent te maken. Het zit deze Amerikaanse regering ook niet lekker dat de Europeanen niet geneigd zijn om mee te stappen in het verzet tegen het nucleaire akkoord met Iran. Trump heeft het sowieso niet op de Europese Unie begrepen, en de VS morren ook altijd over de Europese aanzetten om militair meer te gaan samenwerken – terwijl zo’n samenwerking nooit tegen Amerika of de NAVO gericht is; ze kan worden gezien als een teken dat Europa bereid is om militair meer verantwoordelijkheid op te nemen.
‘Nous avons peur’, zei Paul-Henri Spaak bij het begin van de Koude Oorlog voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in 1948. Het IJzeren Gordijn is er vandaag niet meer, maar een nieuwe vorm van autoritair leiderschap maakt opgang. Met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan en de Hongaarse premier Viktor Orban is dat tot in de NAVO en in Europa het geval. De NAVO werd ooit opgericht om de Europese democratieën te beschermen. Dat kan ze nog altijd. Maar van de twijfel die Donald Trump voortdurend zaait over de goede zin van de alliantie wordt ze in ieder geval niet sterker.
