‘De mislukte gooi naar de macht van Sigrid Kaag doet denken aan de opkomst en ondergang van Hillary Clinton’

‘Sigrid Kaags periode in Nederland is een weinig geslaagd intermezzo in een verder glansrijke internationale carrière’, schrijft Robbert de Witt.

Deze week begint Sigrid Kaag (de Nederlandse vicepremier en minister van Financiën) aan haar nieuwe baan: coördinator voor de wederopbouw van Gaza namens de Verenigde Naties (VN). Vermoedelijk zijn weinig plekken op aarde momenteel onveiliger dan dit Palestijnse strookje land. Maar dat geldt natuurlijk niet voor een hoge pief van de VN. Die wordt rondgereden in een zwaarbeveiligde kolonne witte jeeps, met wapperende blauwe VN-vlaggen. Tenminste, áls Kaag al ter plaatse zal zijn om de humanitaire hulp voor de Gazanen te coördineren.

Echt op haar gemak in de Nederlandse politiek leek Kaag nooit. Dat bleek duidelijk uit de documentaire ­Sigrid Kaag: van Beiroet tot Binnenhof die de publieke omroep uitzond kort voor de verkiezingen van 2021. Om haar te helpen het Torentje te veroveren, beweerden kwade tongen.

Maar de documentaire (die naar later bleek als werktitel Minister van Hoop had) maakte vooral duidelijk dat Sigrid Kaag meer thuis was in de wereld van de internationale diplomatie dan in de Nederlandse winkelstraat, waar zij ongemakkelijk op zoek ging naar kiezers om een D66-flyer te geven. Te zien is hoe ze met haar spindoctor in de dienstauto terugrijdt naar Den Haag, en over Nederlanders die op Forum voor Democratie stemmen de vraag stelt: ‘Wie zijn toch die mensen?’

(Lees verder onder de preview.)

De documentaire bevestigde op die manier het beeld van een topdiplomate die zich al decennia bewoog in de hogere kringen en niet meer in staat was om zich in te leven in de gewone man en vrouw.

Precies zoals Hillary Clinton in de Verenigde Staten de mist in ging. Als presidentskandidaat namens de Democraten noemde zij aanhangers van haar Republikeinse uitdager Donald Trump ‘a basket of deplorables’ – mensen met wie je medelijden moet hebben. Neerkijken op kiezers pakt nooit goed uit.

Overigens wilde nieuwszender CNN in 2016, kort voor de finale van haar presidentsrace met Trump, een politiek portret van Clinton uitzenden. Ook toen regende het rechtse kritiek. Want de invloedrijke nieuwszender, die net als de publieke omroep in Nederland eerder als links dan als rechts wordt gezien, was niet van plan evenveel aandacht te geven aan haar tegenstander.

Er zijn meer overeenkomsten. Ook Clinton had een schat aan ervaring voordat zij een gooi deed naar de hoogste functie. Zij was een uitstekende minister van Buitenlandse Zaken onder Barack Obama, vonden ook veel Republikeinse tegenstanders. Veelzeggend zijn haar statistieken: in slechts vier jaar tijd bezocht zij 112 landen en legde ze volgens maandblad The Atlantic 956.733 mijl af, ruim anderhalf miljoen kilometer.

Kaag overkwam iets vergelijkbaars rond de opmars van de taliban

Eén ernstig incident bleef haar achtervolgen: de aanslag op het Amerikaanse consulaat in Benghazi, Libië, in 2012. Daarbij kwamen vier Amerikanen om, onder wie de ambassadeur. Volgens de Republikeinen en sommige nabestaanden had Clinton als verantwoordelijk minister signalen genegeerd en te weinig gedaan om de diplomaten beschermen.

Kaag was maar kort minister van Buitenlandse Zaken, de post die gezien haar ruime ervaring het beste bij haar paste. Maar waar Clinton wellicht de dreiging in Libië onderschatte, overkwam Kaag iets vergelijkbaars rond de opmars van de Taliban in Afghanistan in augustus 2021. Nederland reageerde erg traag op berichten dat Kaboel op vallen stond, trager dan andere westerse landen, waardoor niet alle medewerkers tijdig in veiligheid konden worden gebracht. Kaag trad af.

Kaag had een verder glansrijke internationale carrière

Haar periode in Nederland is daarmee een weinig geslaagd intermezzo in een verder glansrijke internationale carrière – ze is niet voor niets gevraagd door VN-baas António Guterres zelf.

Dat doet Sigrid Kaag alvast beter dan Hillary Clinton. Sinds haar smadelijke nederlaag tegen Trump verblijft Clinton in een halfschaduw. Soms flirtte ze met een comeback, soms gaf ze venijnig commentaar op de politiek. Ze schreef boeken, nam enkele erefuncties aan en gaf lezingen. Maar na het missen van het hoogste doel bleef het toch allemaal wat richtingloos. Voor Hillary Clinton was er geen Gaza dat een nieuwe kans bood.