Het was een nominatie die, dixit een Democraat, in het Congres werd onthaald ‘op het geluid van openvallende monden’. Donald Trump nomineerde Matt Gaetz (42) als minister van Justitie. Tegen de man liep tot de bekendmaking van de nominatie een ethisch onderzoek rond vermeende seks met een minderjarige.
In een mededeling noemt Trump zijn voorgestelde minister van Justitie (Attorney General) ‘een heel begaafde en hardnekkige advocaat’, die ‘zich in het Congres onderscheiden heeft door zijn focus op het realiseren van de broodnodige hervorming van het departement van Justitie.’ ‘Matt zal de systematische corruptie in Justitie uitroeien.’ ‘Onder Matts leiding zullen alle Amerikanen weer trots zijn op hun ministerie van Justitie.’
Wat Trump al lang zegt, maar niet in zijn mededeling vermeldde: hij wil een minister van Justitie die zijn ‘Roy Cohn’ zou zijn, en hem met alle middelen zou beschermen en helpen. Het was een van de frustraties van zijn eerste ambtstermijn dat zijn justitieministers hem niet boven de wet plaatsten, en weigerden het ministerie ten volle als wapen te gebruiken.
‘Gechoqueerd’
De vlammende aanprijzing maar vooral de onverwachte aankondiging van Gaetz’ nominatie deed schokgolven door het Congres gaan.
Republikeins senator Susan Collins verklaarde dat ze ‘gechoqueerd was door de nominatie’. Haar collega Lisa Murkowski reageerde dat een nominatie van Gaetz ‘niet op mijn bingokaart’ stond. ‘We hebben een serieuze minister van Justitie nodig. Ik kijk uit naar de mogelijkheid om iemand in overweging te nemen die ernstig is.’
Een Democratische senator noemde hem ‘gevaarlijk ongeschikt’.
De vele negatieve reacties hadden te maken met de onpopulariteit van Gaetz.
Gaetz, die in 2017 – op het moment dat Trump voor zijn eerste termijn verkozen was – in het Huis van Afgevaardigden belandde, is duidelijk ambitieus en in privé voor velen ongenietbaar. De lange tocht door commissies in het Huis op weg naar een leiderspost, was niet aan hem besteed.
Hij maakte veel vijanden, buiten maar vooral ook binnen de eigen partij. Hij ging na enkele jaren door het leven als ‘de meeste gehate man in het Congres’, een titel die tot dan eigendom was geweest van de Republikeinse senator Ted Cruz. Het was een aanduiding waar Gaetz zelf mee koketteerde. Een andere term die hij voor zichzelf opeiste was ‘stokebrand’. Dat werd de titel van een boek dat hij in 2020 publiceerde: Firebrand.
Debater
Gaetz komt uit een politieke en gegoede familie. Hij groeide op in Florida. Op school was hij niet meteen populair. Hij werd ervaren als arrogant, pronkte op te jonge leeftijd met een creditcard en gaf later tips over hoe je te gedragen als je in dronken toestand door de politie werd tegengehouden. Hij was duidelijk getalenteerd, wat hij toonde als ster van het debatteam. Hij won discussies. Hij haalde in het secundair de prijs van beste debater van de staat Florida binnen. Hij studeerde voor en werkte als advocaat, en maakte snel politiek carrière, eerst in Florida en vervolgens nationaal.
In de kiescampagne van 2016 had hij eerst presidentieel kandidaat Jeb Bush ondersteund, maar hij switchte snel naar Trump, die hij sindsdien trouw en met verve verdedigt in bevriende en vijandige media. Hij verdedigde Trump tijdens zijn impeachments. Hij pleitte – toen Joe Biden president werd – voor een impeachment van de Democratische president en diens minister van Binnenlandse Zaken.
Het is misschien het element chaos dat Trump en Gaetz verbindt. Beiden houden ervan de boel te verstoren.
Gaetz trad in de net afgelopen campagne meerdere keren op als voorprogramma van Trump. Hij verdedigde diens stellingen rond de ‘gestolen’ verkiezingen van 2020. Hij belichaamde het populisme van Trump en werd een strijder tegen de deep state, die onder meer het ministerie van Justitie zou controleren.
Gaetz vs. speaker McCarthy
Het bekendst werd Gaetz als ondergraver van zijn partijgenoot Kevin McCarthy. McCarthy, die begin 2023 op weg was om speaker te worden in een Huis met een kleine Republikeinse meerderheid, kreeg Gaetz tegen. Gaetz vond dat McCarthy te weinig ondernam om de overheidsuitgaven in te snoeren, en te veel luisterde naar lobbyisten, bij wie hij massaal geld inzamelde. Terwijl hij over vijftien stemrondes McCarthy verplichtte tot toegevingen, wierf Gaetz zelf miljoenen voor zijn eigen campagne.
Goed een half jaar nadat McCarthy met de hakken over de sloot speaker was geworden, ondersteunde Gaetz de afzettingsprocedure tegen hem. Het was een van de toegevingen die hij van de speaker had bedongen: dat één fractielid bij machte zou zijn om zo’n afzettingsprocedure in gang te zetten. McCarthy werd opgevolgd door Mike Johnson (die de uitgaven niet meer beknotte dan McCarthy het deed).
Betaalde seks met een minderjarige?
Vanwaar de animositeit tegen McCarthy?
Omdat Gaetz echt op het principe stond dat men de overheid moest ontvetten? Omdat het dispuut Gaetz publiciteit en campagnegeld opleverde? Volgens McCarthy had het er vooral mee te maken dat de speaker weigerde een onderzoek tegen Gaetz naar de prullenmand te verwijzen. De ethische commissie onderzocht namelijk of Gaetz de regels van het Huis had overtreden met vermeende betaalde seks met een minderjarige. Het onderzoek was gestart voor McCarthy zijn poging ondernam om speaker te worden, en hij wist naar eigen zeggen niet wat er van aan was, maar hij wilde het onderzoek evenmin torpederen.
Kevin McCarthy on Matt Gaetz: “I’ll give you the truth why I’m not speaker. It’s because one person, a member of Congress, wanted me to stop an ethics complaint because he slept with a 17-year-old.” pic.twitter.com/dF1B71Atv9
— Republican Voters Against Trump (@AccountableGOP) November 13, 2024
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Rond Gaetz deden wel meer seksuele onthullingen de ronde.
Hij verstoorde de gedragscode van het Huis door in het halfrond beelden van jonge naakte of halfnaakte vriendinnen te delen.
Eerder werd hij er als parlementslid in Florida van beschuldigd deel uit te maken van het Republikeinse mannenclubje dat punten toekende voor ‘veroveringen’, 1 punt voor wie met een lobbyist sliep, 3 punten voor wie een andere verkozene in bed kreeg, en 6 punten voor wie seks had met een gehuwde verkozene. Gaetz ontkende het, maar nogal wat betrokkenen bevestigden het verhaal, weliswaar anoniem.
En er waren nog onthullingen: zo vertelt Cassidy Hutchinson, naaste medewerker van Trumps laatste stafchef Mark Meadows, in haar boek Enough dat ze Gaetz niet van haar lijf kon houden.
Het onderzoek waar McCarthy naar verwees, was van een andere allure. Een vriend van Gaetz, Joel Greenberg, had een lastercampagne gevoerd tegen een politieke rivaal, met een nepaccount op Twitter in diens naam. Hij had die rivaal ook anoniem, en zonder enige grond, beschuldigd van verkrachting van een mannelijke scholier. Het onderzoek in die zaak bracht een rist misdrijven van Greenberg boven water, onder meer het organiseren van drugs en seks tegen betaling. Om zijn eigen straf te verminderen, verklikte Greenberg onder anderen zijn vriend Gaetz, die volgens hem zou betaald hebben voor het transport van en seks met een minderjarige (ze beweerde dat ze 18 was, maar ze was 17). Gaetz ontkende, maar Justitie stelde een onderzoek in.
Gaetz vond dat gerechtelijk onderzoek bedreigend genoeg om eind 2020 bij Trump en zijn omgeving te lobbyen voor gratie, die hij niet kreeg.
Justitie besloot na dat onderzoek om Gaetz niet te vervolgen, misschien omdat Greenberg geen geloofwaardige getuige zou blijken: hij werd veroordeeld tot elf jaar gevangenis, en stuurde met zijn aantijgingen overduidelijk aan op strafvermindering.
Maar de ethische commissie van het Huis bleef de zaak onderzoeken.
Bekrachtiging?
Gaetz nam woensdag, na zijn nominatie als minister, ontslag als volksvertegenwoordiger. In principe is daarmee ook het ethisch onderzoek in het Huis van de baan, want zo’n onderzoek kan alleen gaan over een zittend parlementslid. Volgens de online nieuwssite Axios zou de ethische commissie nog deze week vergaderd hebben over een eindrapport. Of de commissie de voorlopige resultaten zal bekendmaken, of doorspelen naar de Senaat, is niet duidelijk. Of Gaetz zal bekrachtigd worden door de Senaat valt af te wachten, los van dat onderzoek. Na de eerste schok begonnen meerdere Republikeinse senatoren te verwijzen naar het mandaat dat Trump in deze verkiezingen heeft behaald als een reden om de nominatie van Gaetz toch maar te bekrachtigen. Markwayne Mullin, die als lid van het Huis Gaetz in onverholen termen bekritiseerde (zie hieronder), is nu senator, en pleit ervoor om hem toch een kans te geven.
Sen. Markwayne Mullin on Matt Gaetz: “We had all seen the videos he was showing on the House floor … of the girls that he had slept with. He’d brag about how he would crush ED medicine and chase it with an energy drink so he could go all night.” @mkraju pic.twitter.com/HKxprmuCcD
— The Intellectualist (@highbrow_nobrow) November 13, 2024
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Een ander element wordt de meerderheid in het Huis. Er blijven nog altijd zetels van het Huis oningevuld, omdat de tellingen in onder meer Arizona en Californië lang duren en de resultaten nipt zijn. De Republikeinen zijn op weg naar een kleine meerderheid, maar hoeveel zetels de partij op overschot zal hebben, valt dus af te wachten. Door Gaetz en Elise Stefanik als VN-ambassadeur weg te halen uit het Huis, maakt Trump die meerderheid ten minste tijdelijk wat kleiner. Overigens: Gaetz heeft ontslag genomen uit dit Huis. Hij is nog altijd verkozen voor het nieuwe Huis, dat in januari voor het eerst bijeenkomt. Als hij niet bekrachtigd wordt als minister, kan hij in januari opnieuw als Congreslid zetelen.
Amerikaanse verkiezingen 2024
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier