‘De “Joodse natie”-wet is niet racistisch, maar wel overbodig en nodeloos polariserend’

Hans Knoop, oud-correspondent in Israël voor De Telegraaf, AVRO en VRT, over de omstreden wet die in Israël werd goedgekeurd en het land omschrijft als ‘natiestaat van het Joodse volk’: ‘De wet veroorzaakt nodeloos spanningen tussen bevolkingsgroepen.’

Laat ik het om elk misverstand te voorkomen luid en duidelijk zeggen: de ‘Joodse natie’-wet die vorige week met de kleinst denkbare meerderheid in Israël werd aangenomen kan niet op mijn steun of sympathie rekenen. Niet omdat ze – zoals Julie Goditiabois van Broederlijk Delen beweert – racistisch zou zijn, maar omdat ze nodeloos spanningen tussen bevolkingsgroepen in Israël veroorzaakt. Niet alleen tussen Joden en Israëlische Arabieren, maar evenzeer onder de Joodse bevolking zelf. Spanningen en tegenstellingen waarop geen verstandige Israëli zat te wachten.

De ‘Joodse natie’-wet is niet racistisch, maar wel overbodig en nodeloos polariserend.

Door het aannemen van deze wet zal Israël er immers niet aan ontkomen te moeten definiëren wie Jood is en wie niet. Men zal zonder enige twijfel opteren voor de religieuze definitie, zodat honderdduizenden Joden die niet aan die norm voldoen uit de boot zullen vallen.

Een van de pijlers van het zionisme en een van de eerste wetten van de staat was de zogenaamde ‘Wet op de Terugkeer’ voor Joden. De burgerlijke autoriteiten rekenden toen ook de niet-Joodse partners van Joden tot de gerechtigden en evenzeer niet-Joden die zich bij een niet-orthodoxe rabbijn tot het Jodendom hadden bekeerd.

Dat betekent dat er nu diepe tegenstellingen en spanningen tussen segmenten van de bevolking dreigen te ontstaan als vandaag het begrip ‘Jood’ moet worden gedefinieerd. Niet dat er later discriminerende maatregelen zullen worden opgelegd, maar het mag duidelijk zijn dat menig niet-Joods lid van een naar Israël geëmigreerd echtpaar niet minder ongelukkig met de nieuwe wet zal zijn dan de modale Israëlisch-Arabische staatsburger. Niet dat er aan hun bestaande status fundamenteel ook maar iets verandert.

De wet is namelijk niets anders dan een juridische vastlegging van een sinds de uitroeping van de staat bestaande situatie. Het zionisme heeft vanaf dag een nooit iets anders beoogd dan het creëren van een Joodse natiestaat in het historisch vaderland. Daar is niets racistisch aan en eenieder die Joden als enig volk ter wereld het recht op zelfbeschikking ontzegt is een antisemiet.

Het recht op zelfbeschikking, het recht op een eigen staat, is de Joden in de Balfour-verklaring verleend en is daarna in de Verdragen van San Remo en Sèvres bevestigd en door de Volkenbond (voorganger van de Verenigde Naties, nvdr.) aanvaard. De Joden kregen het recht op vestiging in het mandaatgebied Palestina. Let wel, in geheel Palestina met uitzondering van dat deel ten oosten van de Jordaan waar inmiddels Jordanië was ontstaan.

Dat de zionisten in 1947 akkoord gingen met de verdeling van het land en genoegen namen met slechts een fractie van het aanvankelijk toebedeelde grondgebied neemt niet weg dat de verdragen van San Remo en Sèvres nooit herroepen of overruled zijn en de jure nog steeds van kracht zijn. Er is dus niets illegaal aan de vestiging van Joden op de Westelijke Jordaanoever, hoe onverstandig en onwenselijk dat politiek en demografisch ook moge zijn.

Dat er in de Joodse natiestaat ook minderheden zouden moeten kunnen wonen met gelijke rechten werd al in de Balfour-declaratie beklemtoond en verankerd in de door Ben Goerion uitgeroepen onafhankelijkheidsverklaring. Die verklaring deed in de praktijk dienst als grondwet. Een echte grondwet heeft Israël nooit opgesteld omdat het te veel tegenstellingen onder de bevolking zou losmaken. Ben Goerion en latere regeringen kozen voor het bestendigen van de status quo en pasten er terecht voor controversiële zaken te definiëren of te benoemen.

De Arabische bevolking kreeg terecht vanaf de eerste dag volledige burgerrechten, zij het dat er wel sprake was van economische achterstelling die pas in de jaren negentig werd weggewerkt. Ik zal niet ontkennen dat er tot op de dag van vandaag onder segmenten van de Joodse bevolking racisme jegens de Arabische medeburger bestaat. Maar welke bevolking waar ook ter wereld is geheel vrij van dit kennelijk onuitroeibaar virus? Het is in ieder geval een racisme waar keihard tegen wordt opgetreden en dat zeker niet met de mantel der liefde wordt bedekt.

Arabische burgers kunnen ook na de goedkeuring van deze wet zonder belemmering verder participeren in de samenleving. Zij hebben inmiddels evenals de Druzische minderheid een protest tegen de wet ingediend bij het Israëlisch Hooggerechtshof. Dat bestaat doorgaans uit progressieve, seculiere en ook Arabische rechters.

Netanyahu geeft een voorzet voor open doel aan onverbeterlijke Israël-bashers.

Het zou mij overigens niet verbazen als dit college de wet terugdraait. Niet zozeer omdat die racistisch zou zijn, maar vanwege het feit dat die nauwelijks handhaafbaar is in een moderne, seculiere en democratische samenleving. Daarnaast bevat hij onnodig grievende elementen voor delen van de samenleving. Niemand heeft mij bijvoorbeeld al kunnen uitleggen wat voor zin het heeft het Arabisch als tweede officiële taal af te schaffen. De enige reden die ik hiervoor kan bedenken, is het schofferen van een deel van de bevolking.

Premier Benjamin Netanyahu kantte zich enkele jaren geleden tijdens een toespraak in het Amerikaanse Congres tegen het door de Verenigde Staten aanvaarden van de overeenkomst met Iran inzake de bevriezing van het nucleaire programma. Bibi kon die overeenkomst missen als kiespijn. ‘We zijn beter af zonder!’, hield hij het Congres voor. Ik gebruik zijn woorden graag opnieuw, maar dan wanneer het gaat over de ‘Joodse natie’-wet. Die is niet racistisch, maar wel overbodig en nodeloos polariserend. Netanyahu geeft een voorzet voor open doel aan onverbeterlijke Israël-bashers die men nooit hoort over de gezondheid van de democratie in Arabische landen, landen die de islam als staatsgodsdienst in hun wetgeving hebben opgenomen en geen ruimte laten voor andersdenkenden en minderheden.