De Houthi’s zijn niet bang voor escalatie: ‘Ze zullen raketten blijven afvuren in de Rode Zee’

De Houthi’s, ooit een rebellenmacht op flipflops, houden nu de VN-Veiligheidsraad bezig. Jemenexpert Farea Al-Muslimi denkt dat ze de aanvallen van de door de VS geleide coalitie net verwelkomen.

Farea Al-Muslimi, geboren in 1990, is een Midden-Oostenexpert bij de Britse denktank Chatham House. Hij is Jemeniet en is een van de oprichters van het Sana’a Centre for Strategic Studies, een instituut dat onderzoek doet naar Jemen.

Hadden de Houthi’s de luchtaanvallen van de Britse en Amerikaanse strijdkrachten op hun militaire bases en radarposities zien aankomen?

Al-Muslimi: Niet alleen dat, ze wisten exact wat er ging gebeuren. Uit de WhatsApp-accounts kun je afleiden dat ze allemaal al uren van tevoren waren ondergedoken.

Met hun moderne raketarsenaal van Iraanse makelij blokkeren de milities al wekenlang een van de slagaders van de wereldhandel in de Rode Zee en vallen ze rechtstreeks Amerikaanse en Britse oorlogsschepen aan, zelfs na ultieme waarschuwingen vanuit Washington. Hopen de Houthi’s op een verdere escalatie?

Al-Muslimi: Ze zijn bereid om een escalatie te aanvaarden. Zolang ze aangevallen blijven worden, zullen ook zij raketten blijven afvuren op schepen in de Rode Zee, op militaire bases en andere Amerikaanse en Britse faciliteiten, en zelfs op olieproductiefaciliteiten in de hele Golfregio.

Dat klinkt als waanzin …

Al-Muslimi: Ja, maar moet je rationeel denken om succesvol te zijn? Zo irrationeel handelen ze bovendien niet, dat is net het probleem. Een kleine rebellenmacht die 20 jaar geleden nog op flipflops in de bergen vocht, is uitgegroeid tot een leger dat de VN-Veiligheidsraad bezighoudt. Na de verovering van de hoofdstad Sanaa wilde de Saudi-Arabische kroonprins Mohammed bin Salman de Houthi’s in 2015 dwingen tot onderwerping en bestookte hen wekenlang met luchtbombardementen. Een ramp.

Vier jaar later was Salman degene die dringend aanstuurde op een staakt-het-vuren omdat de Houthi’s op hun beurt Saudi-Arabië bedreigden met raketaanvallen. Als je naar het verloop van de gebeurtenissen kijkt, wordt de ironie meteen duidelijk: in 2016 riepen de krantenkoppen in de VS op tot druk op Saudi-Arabië om te stoppen met hun willekeurige bombardementen. En vandaag? Saudi-Arabië roept met verve op tot kalmte. Bij vrijwel alles wat de Houthi’s de afgelopen jaren hebben gedaan, hebben ze gewonnen. Bovendien geloven ze dat God hoe dan ook aan hun kant staat. Hun meedogenloosheid en bereidheid tot escalatie worden voortdurend onderschat.

De Houthi’s eisen een staakt-het-vuren van de Israëli’s in Gaza en vooral de levering van voedsel en medicijnen aan de bevolking. Is dat wat ze echt willen?

Al-Muslimi: Dat zou eigenlijk de makkelijkste manier zijn om de escalatie te stoppen. Er is een oud Jemenitisch gezegde: niemand wint helemaal – en ieders eer blijft intact. Elke zichtbare stap in die richting zou cruciaal zijn.

Veel critici beschouwen de eisen als schijn en geloven dat de Houthi’s alleen hun machtspositie in de regio willen versterken. Ze geven niets om Gaza.

Al-Muslimi: Dat is niet waar. De Houthi’s en elke normale Jemeniet zijn diep verontwaardigd, boos over de wreedheid waarmee Israël in Gaza optreedt. Ze kijken de hele dag naar Al Jazeera en zien natuurlijk alleen maar de horror van één kant. Ik denk dat mensen in het Westen de schokgolf onderschatten die door de hele Arabische wereld gaat, als ze elke dag de beelden en details van de gruwelen uit Gaza zien – en niemand doet iets, niemand stopt het. Het zou moeilijk zijn om iemand in Jemen te vinden die er niets om geeft. Zelfs de vijanden van de Houthi’s, de internationaal erkende regering, hebben hun aanvallen niet publiekelijk bekritiseerd. Iedereen die dat wel deed, zou worden gezien als een marionet van Israël en de Amerikanen.

Jemenieten hebben zichzelf altijd gezien als verdedigers van het geloof en de onderdrukten. 1400 jaar geleden al, in het verhaal van de beroemde profeet Mohammed over zijn redding door een leger uit Jemen. Socialistisch Zuid-Jemen trainde decennia geleden de PLO en bood onderdak aan de terroristische topfiguur Carlos en andere radicale leiders. Tegenwoordig heeft Hamas een vertegenwoordiging in Sanaa.

Iran heeft de Houthi’s de afgelopen jaren voorzien van moderne rakettechnologie en andere wapens en beschouwt hen als onderdeel van haar “as van verzet” tegen Israël. Beslist Teheran wat er nu gebeurt?

Al-Muslimi: Nee, ook al genieten de Iraniërs nu zeker van wat er gebeurt. Voor de Houthi’s is iets anders doorslaggevend: Saudi-Arabië. Onderhandelingen over een alomvattend vredesakkoord waren al aan de gang voor 7 oktober. Salman is vastbesloten om de oorlog met de Houthi’s te beëindigen. Dat geeft hen een veilig gevoel, ze trekken zich niets aan van de rest van de wereld. En natuurlijk rekenen ze erop dat hun militaire verdediging van de Palestijnen in Gaza hun imago, hun politieke status en hun macht in de regio zal verbeteren.

Saudi-Arabië nam niet deel aan de operatie van de door de VS geleide coalitie in de Rode Zee “Prosperity Guardian” …

Al-Muslimi: Nee, ze roepen gewoon beide partijen op om de situatie te kalmeren. En ze hebben Washington heel duidelijk laten weten dat er geen aanvallen mogen worden uitgevoerd vanaf Saudi-Arabisch grondgebied.

Betekent dit dat de lang onderhandelde toenadering tussen Saoedi-Arabië en Israël dood is?

Al-Muslimi: Op dit moment is dat ondenkbaar. Maar op de lange termijn vrezen ze allebei dezelfde vijand: Iran. Dat zal ze weer bij elkaar brengen als de oorlog in Gaza voorbij is. Ook al probeert Saudi-Arabië momenteel vriendschappelijke betrekkingen aan te knopen met Teheran.

Welke rol speelt de internationaal erkende regering van Jemen nog?

Al-Muslimi: Militair gezien hebben ze geen schijn van kans, zeker niet na de terugtrekking van Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE). Vroeger stonden ze aan de ene kant van de proxyoorlog in Jemen, Iran aan de andere. Maar vandaag zijn de tegenstanders van de Houthi’s onderling verdeeld, met Saudi-Arabië en de VAE die concurrerende milities financieren in de belangrijke provincies Aden, Hadramaut en Shabwa. Een zeer Jemenitisch fenomeen. Het deel van het land dat de internationaal erkende regering nominaal controleert, is gefragmenteerd. Voor mij is deze regering als een buitenwipper van een restaurant: ze controleert wie er in en uit mag, maar meer ook niet.

De blokkade van de scheepvaart heeft ook gevolgen voor de Jemenieten zelf, meer dan 80 procent van hun voedsel wordt geïmporteerd – per schip. Zijn de Houthi’s niet bang voor verzet van de toch al verarmde bevolking?

Al-Muslimi: Nee, intern functioneren ze als een dystopische dictatuur met een leger van informanten en uitgebreide bewaking. Iedereen die kritiek uit, belandt in de gevangenis. Het is net Orwells “1984”. Maar in feite zullen gewone Jemenieten de hoogste prijs betalen voor deze oorlog.