De gewichtige kwestie van het presidentieel debat: de extra kilo’s van Miss Universe

Het was een van de meer bizarre momenten van het eerste presidentieel debat. Hillary Clinton nam de verdediging op zich van een Miss Universe die, toen ze kilo’s aankwam, door Donald Trump werd uitgescholden. Gewicht als politiek wapen – dat ze daar niet eerder op gekomen zijn.

Het was geen wereldschokkend debat. Hillary Clinton wist zich niet te onderscheiden met nieuwe voorstellen. Er werd nauwelijks op programma’s ingegaan. Clinton kon niet verklaren waarom ze tot voor kort voor vrijhandelsakkoorden was, het recentste had verdedigd als de goudstandaard, om het vervolgens, wellicht eerder onder druk van Bernie Sanders af te zweren als onvoldoende.

Dat was haar zwakke begin. Ze werd gaandeweg beter zonder briljant te zijn, maar Donald Trump werd slechter en dat maakte haar avond goed.

Ze had enkele aanvallen klaar die aankwamen: het feit dat Trump “duizenden” werknemers en onderaannemers niet had betaald (ze had een architect in de zaal uitgenodigd die een clubhuis voor een golfterrein had uitgetekend. Het gebouw staat er intussen, hij rekende 140.000 dollar aan maar na een dispuut betaalde Trump maar 25.000 dollar. Er zijn enkele duizenden processen geweest over de betalingen doorn Trump.

Tijdens het debat suggereerde Trump dat hij niet tevreden was over het geleverde werk. Eerder zei hij dat het ‘slim’ was om geen belastingen te betalen – waarna Hillary opsomde waarvoor hij allemaal geen belastingen betaalde, niet voor onderwijs, of voor wegen, of voor het leger.

Miss Venezuela

Helemaal aan het einde werd gewicht een thema (niet onverwacht in de VS).

Trump was net gevraagd om uit te leggen waarom hij vond dat Clinton niet het uiterlijk had van een president. Hij ging, zoals Clinton even later aangaf, van het uitzicht naar het “uithoudingsvermogen”. Wat Clinton, die op dat onderwerp goed voorbereid was, makkelijk weerlegde.

En ze ging van de verdediging over op de aanval.

Ze herhaalde wat Megyn Kelly hem in het eerste Republikeinse debat voor de voeten had geworpen: dat hij vrouwen “varkens” had genoemd, en “slonzen”.

En ze zette de argumentatie verder: “Een van de ergste dingen die hij heeft gezegd ging over een vrouw in een schoonheidswedstrijd. Hij houdt van schoonheidswedstrijden, ondersteunt ze en hangt er rond. En hij noemde deze vrouw ‘Miss Piggy’. Daarna noemde hij haar ‘Miss Huishouden’ omdat ze Spaanstalig was. Donald, ze heeft een naam: ze heet Alicia Machado.”

Trump onderbrak haar, met niet de meest pertinente vraag: “Waar heb je dit gevonden? Waar vond je dit?”

De Clintoncampagne had dit goed voorbereid. Kort na het debat werd een video verspreid met de geschiedenis van Alicia Machado, Miss Universe in 1996. Ze kwam meteen aan het woord in Clinton-spotjes die mikken op Spaanstalige kiezers. Ze was van origine Venezolaans maar is intussen Amerikaans staatsburger.

Laborat

Wat was het verhaal van Machado? Kort nadat ze na maanden van ellende, boulimie en andere eetstoornissen en hongerkuren op haar 19^de tot miss was gekroond, was ze beginnen te eten.

Ze at zodanig dat ze 10 kilo (volgens zichzelf) en 20 kilo of meer (volgens Trump) aankwam. Er werd gedreigd dat ze de titel zou verliezen tenzij ze haar ‘winnend’ figuur terugkreeg. Trump, die net de Miss Universe-wedstrijd had gekocht, vond er niet beter op dan van het probleem een persmoment te maken, waarbij Machado in het licht van de camera’s oefeningen deed in een gym, op een fiets calorieën verbrandde.

“Dit is dus iemand die ervan houdt te eten”, zei hij, terwijl hij naast haar zat, in aanwezigheid van talloze journalisten en cameraploegen die de vermageringsoefeningen van de miss kwamen filmen. Hij zou goedlachs dat hij er zelf van hield te veel te eten.

Ze voelde zich, zegt ze nu, met al die camera’s op haar overgewicht gericht, een “laboratoriumrat”.

Hij noemde haar in privé, zegt zij, maar daar zijn geen getuigen van, ook Miss Eetmachine. Er zijn evenmin getuigen die bevestigen dat Trump haar Miss Piggy of Miss Huishouden noemde.

Volgens haar bleef het niet bij enkele momenten maar lag ze voortdurend onder vuur van Trump.

‘Niet Moeder Theresa’

Tijdens het debat, in repliek op Clinton, noemde Trump haar “overgewicht een echt probleem”. Later had hij ook kritiek op haar karakter, “ze is Moeder Theresa niet”. “Ik ken die persoon. Ze was een Miss Universe, en de ergste die we ooit hadden. Absoluut de slechtste, ze was onmogelijk. Ze won een gigantische hoeveelheid gewicht. We hadden een echt probleem. En niet alleen dat, er was haar attitude”.

Er was een tijd dat feministe Hillary Clinton zich mijlenver van missverkiezingen hield, onder meer omdat ze een onhoudbaar vrouwbeeld propageren en in een logica zitten waar gewicht en uiterlijk inderdaad allesbepalend worden, zelfs contractueel worden vastgelegd. Maar nu vond ze een invalshoek die wellicht overal maar zeker in de VS aankomt: zelfs missen willen niet omwille van hun uiterlijk gecatalogiseerd en bekritiseerd worden.

Machado heeft naar eigen zeggen veel therapie nodig gehad om de vernederingen die ze na haar uitverkiezing onderging te boven te komen, allicht in combinatie met de hongerkuur die van haar een Miss Universe maakte.

Op maandag, schreef The New York Times, “maakte Hillary Clinton van juffrouw Machado’s pijn een krachtig politiek wapen”. In elk geval een krachtig wapen in een land dat krampachtig kampt met zowel overgewicht als met het recht om overgewichtig (jezelf) te zijn. Zij het dan dat de miss die ze als voorbeeld gebruikt in geneeskundige termen wellicht nooit te dik is geweest.