Ted Cruz en zijn campagne hadden van de staat Indiana zijn ‘laatste bastion’ tegen Donald Trump gemaakt, zijn ‘firewall’. Nadat Trump in die staat Cruz met zowat 16 procent versloeg, besloot de senator uit Texas zijn campagne te beëindigen. Die campagne bereikte meer dan de meesten verwachtten.
Vooraf was gezegd dat Indiana een cruciaal gevecht zou worden. Dat kon nog altijd de hype zijn waarin politici en journalisten mekaar vinden. Maar naarmate de dag vorderde, bleek het echt menens. Donald Trump ging tegen de vader van Cruz in, beschuldigde hem, onwaarschijnlijk genoeg, van betrokkenheid bij de moord op president John F. Kennedy.
Cruz reageerde furieus. Hij noemde Trump onder meer een pathologische leugenaar en een seriële rokkenjager.
Onmiddellijk na het sluiten van de stembureaus bleek dat Cruz wellicht zelfs geen kruimels zou winnen in Indiana. Hij lag 16 procent achter bij Donald Trump die mogelijk alle 57 delegates zou winnen.
Enkele uren later kondigde Cruz aan dat hij ermee kapte.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
“Ik heb altijd beloofd”, zei hij, “dat ik doorga zolang er een pad is naar de nominatie. Vanavond, het spijt me om het te zeggen, lijkt het erop dat het pad naar het presidentschap zich heeft gesloten. We hebben samen alles gegeven in Indiana, maar de kiezers hebben een andere weg gekozen. Daarom schorten we, met pijn in het hart maar met een grenzeloos optimisme voor de toekomst van onze natie, onze campagne op”.
Maar, zei hij, “ik zal het gevecht voor de vrijheid verderzetten”.
Daarmee komt een einde aan de laatste serieuze Republikeinse tegenstand tegen Donald Trump.
Cruz suggereerde in zijn toespraak dat hij in 2020 opnieuw kandidaat zou zijn, met een verwijzing naar Ronald Reagan die in 1976 de nominatie had verloren maar die in 1980 met glans terugkeerde.
Cruz had allang geen kans meer om zelf een meerderheid aan delegates te halen, maar hij bleef kampen tot zolang hij Trump kon beletten die meerderheid te halen. Hij hoopte dat hij tijdens de partijconventie delegates bij Trump zou kunnen weghalen.
IJzervreter met bacon
Ted Cruz was tot niet zolang geleden “de meest gehate man in de Senaat”. Hij had de Republikeinse leider in de Senaat, Mitch McConnell, voor leugenaar uitgemaakt. , droeg al veel verder dan de meesten hadden verwacht. Hij wierp zich op als de buitenstaander in Washington, iemand die ooit met een recordlange toespraak de overheidsbudgetten hielp blokkeren om subsidies voor abortus onmogelijk te maken. Dat was wat hij wilde uitstralen. De ijzeren hand die weerstond aan de verlokkingen van het te vette Washington.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Cruz voerde campagne als de enige zuiver conservatieve kandidaat. De Republikeinen winnen, argumenteerde hij, als ze op hun rechtervleugel campagne voeren. Hij maakte ook enige ophef met zijn “gewapend ontbijt”. In een filmpje bakte hij zijn ontbijtbacon met zijn vuurwapen.
Hij had, zeker in het begin van zijn campagne, de neiging om andere Republikeinen als weekhartig en zwak af te schilderen, als collaborateurs met het systeem.
Hij klom in de peilingen terwijl hij in de schaduw van Trump bleef – hij liet anderen, als Jeb Bush, Trump aanvallen. Er was sprake van een ‘bromance‘ tussen Cruz en Trump.
‘Lyin’ Ted’
Maar begin januari, in een uitdunnend veld van Republikeinse kandidaten, begonnen toch spanningen op te duiken.
En die spanningen stegen nadat Cruz de allereerste caucus won, in Iowa – weliswaar met dubieuze technieken. Zijn campagne kondigde tijdens de caucus aan dat Ben Carson uit de race zou stappen. Zijn campagne gebruikte officieel uitziende papieren om mensen ertoe te brengen op hem te stemmen. Trump bedacht op dat moment de term ‘Lyin’ Ted’. Lyin’ Ted was, zoals Trump ten volle besefte, het tegendeel van wat Cruz zelf wilde uitstralen: de principiële, christelijke kandidaat. Cruz deed het minder goed dan verwacht in de zuidelijke staten met veel evangelische kiezers – zijn beste kans op een doorbraak. Hij won eigenlijk alleen fors in zijn eigen staat, Texas. Maar mede door de kalender, die veel vroege zuidelijke verkiezingen inlast, deed hij het goed genoeg om de niet-Trumps aan te voeren.
Gaandeweg kon Cruz zich opwerpen als de enige Republikein die nog een vuist kon maken tegen Trump. Hij werd zowaar, na jaren te zijn uitgespuwd, als de ultieme buitenstaander, omarmd door de insiders. Hij werd het gezicht van de ‘nooit Trump’-campagne.
Hij probeerde de andere figuren die nog overeind bleven, Marco Rubio en John Kasich, ertoe te brengen uit de race te stappen in de veronderstelling dat hij in een man-tot-mangevecht zou winnen van Trump, van wie hij beweerde dat hij niet boven 35 procent van de Republikeinse stemmen kon uitkomen.
‘De belofte van Amerika’
Cruz behaalde zijn belangrijkste overwinning begin april in Wisconsin, waar hij met steun van het partijapparaat Trump wegveegde. Trump, die een gruwelijke week achter de rug had, leek in de touwen te hangen. Cruz wist ook delegates binnen te halen in staten waar geen voorverkiezing was, zoals Colorado. Wat opnieuw de indruk wekte dat hij nu zelf collaboreerde met het apparaat dat hij ooit zo had verafschuwd.
Dan kwam de verkiezingen in New York, en aan de oostkust, en in Indiana. En keer op keer stond Cruz nergens, of toch veel lager dan gehoopt. En keer op keer won Trump een absolute meerderheid, veel meer dan het plafond van 35 procent dat Cruz hem had toegezicht.
Of hij in 2020 nog in de running zal zijn, zoals hijzelf lijkt te hopen (“Hij heeft een grote toekomst voor zich”, verklaarde Trump goedmoedig, ongeveer een uur nadat hij hem op Twitter nog had uitgescholden), is niet zeker. Maar Cruz heeft tijdens deze campagne in ieder geval iets spectaculairs verwezenlijkt. Van meest gehate man in de Senaat werd hij een tijdlang de noodoplossing voor het establishment. Senatoren die zijn dood hadden gewenst, zegden hem hun steun toe – omdat ze Trump een groter kwaad vonden.
Dat is allicht meer dan de meesten anderhalf jaar geleden verwachtten. Cruz had echter meer verhoopt.
“Toen mijn vader een tiener was, en voor een halve dollar per uur schotels waste in een restaurant, had hij zich niet kunnen indenken dat hij tijdens presidentsverkiezingen voor zijn zoon zou kunnen kiezen”, aldus Cruz. “Dat is de belofte van Amerika”.
Met zijn terugtreden, gaf hij aan, is die belofte niet dood.
Amerikaanse presidentsverkiezingen 2016
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier