De dolle week van Donald Trump: een proces rond overschatte eigendommen, lekken over duikboten en een verbod op gewonde soldaten

Binnen de toch al uitzonderlijke maatstaven van Donald Trump was de aflopende week uitzonderlijk. De gewezen president zit zwaar in zijn maag met een proces in New York dat hem zijn bedrijven kan kosten. Een gewezen stafchef ging on the record met denigrerende uitspraken van Trump over gewonde en gestorven militairen. En tv-zender ABC onthulde dat wordt onderzocht of Trump staatsgeheimen over kernduikboten heeft gedeeld met een loslippige Australiër.

Dan vergeten we nog dat Donald Trump desnoods ook bereid is om tijdelijk speaker te worden van het Huis van Afgevaardigden, nu Kevin McCarthy door zijn eigen Republikeinse fractie uit die post is verwijderd. Het is geen wettelijke vereiste dat speakers in het parlement zetelen. Democraten konden hun oren niet geloven. ‘Neen bedankt’, reageerde Chuck Schumer, leider van de Democraten in de Senaat, ‘We hebben al eens een Trump-bijeenkomst in het Capitool gezien’, daarbij verwijzend naar de bestorming van het Capitool van 6 januari 2021.

Dat speakerschap van Trump is wellicht een gimmick.

Maar het burgerlijk fraudeproces in New York, dat maandag van start ging, en dat vele weken kan lopen, is dat allerminst. Donald Trump daagde de eerste drie dagen op – hij is niet verplicht aanwezig te zijn – en zat volgens ooggetuigen te grommen van frustratie en woede. Die woede was ook zichtbaar tijdens elke pauze in het proces. Trump spuwde gal over de rechter (‘hij zou moeten geschorst worden’) en procureur Letitia James (‘een corrupt persoon, een vreselijke persoon’).

De rechter in de zaak, Arthur Engoron, had nog voor het proces begon geconcludeerd dat Donald Trump, zijn oudste zoons en tien van Trumps bedrijven schuldig waren aan fraude door hun eigendommen drastisch te overschatten en zo banken, verzekeringen en anderen op het verkeerde been te zetten. De rechter liet ook sommige van de zakenvergunningen intrekken, wat het op termijn moeilijk kan maken voor de Trumps om nog zaken te doen in de staat New York. Die maatregel, die het Trumpimperium onder curatele zou plaatsen, werd intussen voor de duur van het proces bevroren.

Maar het bewijsmateriaal van fraude was inderdaad overdonderend. Zo was het eigen appartement van Trump in Trump Tower opgegeven als 2787 vierkante meter in plaats van de werkelijk grootte: 1022 vierkante meter. Sommige eigendommen werden in de schatting van de Trumps duurder door een ‘Trump premium’ van 30 procent bij de waarde te tellen, de extra waarde die de naam van Trump aan een eigendom geeft, terwijl banken en verzekeraars te horen kregen dat de ‘Trump premium’ nog niet was aangerekend. De schattingen van de Trumps maakten geen verschil tussen appartementen met vastgelegde huur en ‘vrije’ appartementen, schatten alle appartementen in als hadden ze een vrije huur. Ze rekenden gebouwen mee die nog geconstrueerd moesten worden. Een gebouw dat in opeenvolgende evaluaties geschat werd op hoogstens 30 miljoen dollar, kwam in de schattingen van de Trumps uit op 261 miljoen dollar.

De waarden die de Trumpbedrijven hanteerden, waren min noch meer van de pot gerukt. ‘Dit is een fantasiewereld, niet de echte wereld’, oordeelde rechter Engoron. En de beweringen van Trumps advocaten dat  oppervlakte subjectief is, of dat Trumps eigendommen zijn als de Mona Lisa – onschatbaar – brachten de rechter niet op andere gedachten.

Alles samen heeft Trump zijn imperium met 2,2 miljard dollar overschat, berekende de procureur, en dat heeft hem een flinke stuiver winst opgeleverd, meer dan 100 miljoen dollar en misschien wel 250 miljoen.

Want waarom overschatten de Trumps en hun bedrijven de waarden? Om op basis van duurdere activa goedkope leningen te kunnen krijgen, en grotere uitbetalingen van de verzekeringen.

Aan de andere kant van het spectrum, tegenover de belastingen, kwamen ze met veel lagere schattingen. Donald Trump beweert dat hij om het even wat kan vragen en krijgen voor zijn club en verblijf in Mar-a-Lago: gemakkelijk een miljard dollar of meer – hij verklaarde dat Saoedi’s bereid zijn om om het even wat te betalen. Maar tegenover de belastingdienst werd Mar-a-Lago begroot op slechts 18 miljoen dollar. Dat soort onderschattingen stelde Donald Trump in staat vele jaren geen of weinig belastingen te betalen.

De rechter verwierp het argument van de Trumpadvocaten, dat de banken beter hadden moeten weten. Elke verklaring van de Trumps werd vergezeld van de clausule dat de geadresseerden zelf de cijfers moesten controleren. Dat zou kunnen gelden voor individuele schattingen, schreef de rechter, maar niet voor het hele pakket van evaluaties.

Twee andere argumenten van Trump snijden wel hout. Er waren geen slachtoffers, de banken en verzekeringen hebben geld verdiend aan de Trumps, en hoorden te weten met wie ze te maken hadden. De rechter leek dat in zijn pre-vonnis te accepteren (maar niet de procureur, die hun verliezen becijferde), wat niet betekent dat frauduleuze cijfers wettelijk aanvaardbaar zijn.
En het tweede element: dit is een politieke zaak. Zowel de rechter als de procureur zijn Democraten. De verkozen procureur, Letitia James, voerde in 2018 campagne rond Trump: ‘Ik zal het licht laten schijnen over elke donkere kant van zijn immobiliënimperium’. Dat lijkt enigszins op de heksenjacht die Trump te pas en te onpas ter sprake brengt.

Trump kan betogen dat hij vele tientallen jaren gelijkaardige foutieve verklaringen aan banken en verzekeringen heeft doorgespeeld, zonder dat iemand hem een strobreed in de weg legde. Maar nu hij een politicus is, wordt het opeens een staatszaak.  

Maar dat hij in het pre-vonnis al aansprakelijk is gesteld voor fraude laat hem vermoeden dat dit proces niet goed voor hem zal uitdraaien. Hij zit machteloos op de beklaagdenbank terwijl de ene na de andere getuige aangeeft hoeveel minder zijn gebouwen waard zijn. Er is niet eens een jury die hij kan bespelen (omdat zijn advocaten vergaten om een juryproces te vragen). Trump is overgeleverd aan het oordeel van een rechter, die hij tijdens de pauzes voortdurend beledigt.

Een burgerlijk proces kan niet leiden tot een gevangenisstraf, maar de procureur eist een schadeloosstelling van 250 miljoen dollar, en als na het vonnis de bedrijfsvergunningen weer ingetrokken worden, kan Trump een zakenman zonder zaken worden, althans in de staat New York.

De verdediging kan nog wel proberen aan te tonen dat Donald Trump niet rechtstreeks bij de overschattingen betrokken was. Een boekhouder van de Trump Organization verklaarde vrijdag dat zoon Eric Trump hem de opdracht gaf de hogere cijfers te gebruiken. Maar deze en andere getuigen gingen ervan uit dat pa Trump dit alles superviseerde.  

Als het tot een zware veroordeling komt, zou dat betekenen dat Trumps imago van succesrijk zakenman, waarop vele van zijn claims en zijn reputatie bij de achterban zijn gebaseerd, hem wordt ontnomen.

Al zal hij deze ‘heksenjacht’ tegen hem ook wel weer in zijn campagne gebruiken.

(lees verder onder de preview)

‘Gewonde militairen zien er niet goed uit voor mij’

Terwijl Trump in New York zijn frustratie de vrije loop liet, berichtte CNN dat zijn gewezen stafchef en minister van Binnenlandse Veiligheid, generaal John Kelly, nu on the record bevestigt wat Trump hem had verteld over gesneuvelde of gewonde/gehandicapte soldaten. Eerder waren vele van die uitspraken anoniem in de pers verschenen, maar nu kunnen ze met naam en toenaam aan John Kelly worden toegeschreven. Volgens Kelly beschouwt Trump militairen als ‘suckers’, sukkels. Ze bezochten samen de militaire begraafplaats in Arlington, bij Washington. En daar zei Trump: ‘Ik begrijp het niet, wat hadden ze erbij te winnen?’ Trump was, na zijn bezoek aan Frankrijk tijdens de militaire parade van 14 juli, zodanig onder de indruk dat hij zelf ook een militaire optocht in Washington wilde laten organiseren. Maar met één verschil, aldus Kelly, hij wou niet dat er gewonde soldaten, of veteranen met zichtbare handicaps, missende ledematen, tijdens die optocht of in zijn omgeving te zien zouden zijn. ‘Dat ziet er niet goed uit voor mij.’

De (anonieme) berichten over Trumps aversie van militaire kerkhoven en gewonden gaan al lang mee. Zo zegde Trump tijdens een herdenking van D-Day een bezoek aan een militair kerkhof af omdat het slecht weer was, en de bron uit zijn omgeving lekte dat de president inzat met het effect van de stortregen op zijn haar.

Dat Trump tijdens zijn eerste presidentscampagne de gemartelde krijgsgevangene John McCain hekelde omdat hij met zijn vliegtuig was neergeschoten boven Vietnam, zat Kelly ook nog altijd dwars. Trump zei toen: ‘Ik houd van mensen die niet neergeschoten worden’. Later noemde hij McCain in aanwezigheid van Kelly een ‘loser’, net als de eveneens neergeschoten George H. W. Bush.

Kelly was extra gevoelig voor de verwijten van Trump aan gesneuvelde of gewonde militairen. Een zoon van Kelly kwam om in Afghanistan.

Reactie van de Republikeinse verkozenen op de onthullingen van Kelly? Geen.

Gelekte duikboten

Donderdag was het aan ABC-nieuws voor een Trump-primeur. De zender berichtte dat Donald Trump, enkele maanden nadat hij het Witte Huis had verlaten, mogelijk geheimen over de nucleaire duikboten van zijn land had verklapt aan de Australische miljardair Anthony Pratt.

Pratt, die fortuin maakte met verpakkingen en karton, werd na de verkiezingen van 2016 lid van Mar-a-Lago, Trumps club en verblijf in Florida. In april 2021 had hij in die club een gesprek met de ex-president. Ze bespraken, niet voor het eerst, de kernduikboten van de VS. Pratt argumenteerde dat Australië dergelijke duikboten moest kopen. Op dat moment, aldus Pratt, leunde Trump dichter, alsof hij discreet wilde zijn, en gaf hem twee geheime inlichtingen over de duikboten: hoeveel kernkoppen ze bevatten, en hoe dicht ze een Russische onderzeeër konden benaderen zonder ontdekt te worden.
Of de informatie die Trump gaf, correct was, kon Pratt niet nagaan. Maar het belette hem niet om de informatie vlot te delen. Pratt bracht minstens 45 mensen op de hoogte. Daarbij, meldt ABC, zes journalisten, elf werknemers van zijn bedrijf, en drie gewezen Australische premiers.

Pratt werd intussen twee keer geïnterviewd door het team van speciaal aanklager Jack Smith, die onder meer het onderzoek rond de geheime documenten tegen Trump superviseert. Het zou kunnen dat Pratt opgeroepen wordt als getuige in die zaak, om aan te tonen dat er bij Trump een patroon bestond van onzorgvuldig omgaan met geheime informatie. 

Reactie van Trump: de berichten over zijn onthullingen aan Pratt zijn ‘vals en ridicuul’.