Na de aanslag op de London Bridge zetten de kopstukken van de Britse politiek volop in op het veiligheidsthema. Jeremy Corbyn wint steeds meer terrein op de almaar onstabielere Theresa May.
Daags na de bloedige terreur in de omgeving van London Bridge, waarbij 7 doden en 48 gewonden vielen, besloten de Britse politieke partijen onderling om de verkiezingscampagne in de aanloop naar 8 juni zondag een dag op te schorten. Alleen de anti-immigratiepartij Ukip bleef campagne voeren en volgens sommige Labour-politici ook premier Theresa May.
Bij haar toespraak tot de Britten voor haar ambtswoning in Downing Street zondagmiddag beperkte ze zich immers niet tot een veroordeling van de gruwelijke slachtpartij en de oproep tot solidariteit. Neen, ze greep haar speech ook aan om met een vierpuntenplan tegen het extremisme uit te pakken en dat was niet de afspraak, aldus Labour.
May maakte haar analyse inderdaad opvallend snel. Tussen de drie aanslagen op Britse bodem van de afgelopen drie maanden is de enige aanwijsbare link het moslimextremisme van de daders, zei ze. Van een georganiseerd netwerk was er hoegenaamd geen sprake. De daders waren veeleer copycats die ingingen op de oproep van IS om in het Westen aanslagen te plegen tijdens de Ramadan. De radicalisering onder moslims op eigen bodem moet volgens haar daarom prioriteit krijgen. Ze veroordeelde daarom meteen de overdreven tolerantie tegenover de kwaadaardige ideologie en de haatpredikers.
May stelt de oprichting voor van een Commissie tegen het Extremisme, die geradicaliseerde moslims zou identificeren en in kaart zou brengen. Ten tweede wil ze dat internetgiganten als Facebook, Google en Twitter automatisch extremistisch materiaal blokkeren. Ten derde moet er volgens haar een einde komen aan de overtolerante houding ten opzichte van de islamistische scholen en moskeeën waar het extremistisch gedachtengoed wordt verspreid. Ten slotte hield ze ook een pleidooi voor zwaardere gevangenisstraffen voor haat- en geweldpredikers, die aanzetten tot terrorisme.
Volgens Corbyn mist de war on terror meteen zijn doel.
Labour haalde de volgende dag meteen verschroeiend uit naar May. Net als na de aanslag in Manchester verweet Labour-boegbeeld Jeremy Corbyn haar dat ze als Home secretary, Brits minister van Binnenlandse Zaken dus, in 2010 op vraag van het kabinet Cameron 18 procent snoeide in het politiebudget. Sinds 2010 was ze vervolgens 6 jaar lang verantwoordelijk voor de inkrimping van de politiekorpsen. De waarschuwing van de Police Federation dat de veiligheid erbij zou inschieten, deed ze toen af als paniekzaaierij. Volgens cijfers van Binnenlandse Zaken, gepubliceerd door The Guardian, zijn er sinds 2010 alles samen 21.500 jobs geschrapt bij de politie. Corbyn eiste daarom haar ontslag als verantwoordelijke van het veiligheidsbeleid van de afgelopen jaren, maar hij voegde er wel meteen aan toe dat de kiezer de gelegenheid kreeg om dat al op 8 juni te doen.
Nog volgens Corbyn hangt het toegenomen terrorisme op Britse bodem samen met de oorlogen die Groot-Brittannië voerde in landen uit het Midden-Oosten, zoals Irak, Syrië en Libië. De war on terror, is zijn analyse, mist compleet zijn doel.
Dat de veiligheidsdiensten steken liet vallen, blijkt ook uit de manier waarop ze met informatie van burgers omsprongen. De leider van de drie terroristen, Khuram Shazad Butt, een inwoner van de Oost-Londense wijk Barking, was geen onbekende bij de politie en de M15-veiligheidsdienst en figureerde zelfs in een documentaire op Channel 4, The Jihadis Next Door, waarin hij de IS-vlag groet. Hij radicaliseerde onder invloed van de haatprediker Anjem Choudari, die momenteel in de cel zit. Een getuige, een voormalige vriend van Khuram Shazad Butt, beweert dat hij de plaatselijke politie waarschuwde over diens sympathieën voor IS en de anti-terreur-hotline had ingelicht, maar dat de bevoegde diensten niets hadden aangevangen met die informatie.
Corbyn en LibDems-leider Tim Farron riepen May ook op om een onderzoek naar de financiering van jihadi-groepen in het VK, dat anderhalf jaar geleden onder de regering-Cameron is opgestart, niet op de lange baan te schuiven. Binnenlandse Zaken suggereerde immers dat het onderzoek onvolledig is en wellicht niet wordt gepubliceerd.
Tom Brake, de schaduwminister voor Buitenlandse Zaken voor de LibDems, herinnerde er May aan dat Saoedi-Arabië honderden moskeeën financiert in het VK, waar vaak wahabistische hardliners het voor het zeggen hebben. Maar blijkbaar, aldus Brake, breken de Tories liever hun beloftes dan de wapenleveringen aan Saoudi-Arabië in gevaar te brengen. May bracht in april dit jaar nog een officieel bezoek aan het ‘bevriende’ land.
Volgens de laatste peilingen loopt Labour, drie dagen voor verkiezingsdag, nog steeds verder in op de Tories, maar de verschillen tussen de verschillende peilingbureaus blijft groot. Zo bedraagt de voorsprong van de Tories in de laatste peiling van YouGov slechts 4 procent en verliezen de Tories hun meerderheid in het Lagerhuis, terwijl de ICM/Guardian peiling nog steeds een kloof van 11 procent toont.
Labour voert ontegensprekelijk een betere campagne dan de Conservatieven. Tot de aanslag in Manchester wist de partij sociale thema’s als ziekenzorg, pensioenen, de galopperende woning- en huurprijzen en het dure hoge onderwijs bovenaan de agenda te plaatsen. Met zijn consistente aanval op de besparingspolitiek onder 7 jaar Conservatieve regeringen en zijn slogan ‘A country for the many or for the few’ heeft Corbyn gescoord en tegen alle verwachtingen in trekt hij zich ook uit de slag in het debat over veiligheid, waar May een thuiswedstrijd speelt.
Met haar systematische weigering om een rechtstreeks debat aan te gaan met Jeremy Corbyn en haar afwezigheid op het grote verkiezingsdebat van de BBC creëerde May het beeld van een afstandelijke en weinig consequente politica.
Op campagnemeetings en in publieke debatten lijkt op de 68-jarige Labourleider geen sleet te komen. Hij voelt er zich duidelijk beter in zijn sas dan als leider van de oppositie in het Lagerhuis, waar hij met zijn drammerige oud-linkse stijl vaak een wat bloedeloze indruk maakte. Corbyn slaagt er wellicht in een deel van de stemmen te recupereren van het Ukip, de anti-immigratiepartij die uitgeteld lijkt door interne twisten en onthullingen over het fake news waarmee ze haar brexitcampagne heeft gevoerd.
Met May verliep het tijdens de campagne net andersom. Haar populariteitscurve nam een duik toen een passage in het verkiezingsmanifest van de Conservatieven aan het licht bracht dat ouderen die thuiszorg genieten vanaf een vermogen van 100.000 pond, waarin hun woning wordt meegeteld, zelf moeten opdraaien voor hun zorgkost. Dat betekent dat de meeste huiseigenaars of hun erfgenamen voortaan zelf hun zorg in rusthuis of thuis zouden moeten betalen. May deed een stuntelige poging om het voorstel af te zwakken, maar maakte het door haar bochtenwerk alleen maar erger. Voortaan werd ze door de oppositie weggezet als onbetrouwbaar en onstandvastig, terwijl de hele Tory-campagne was opgebouwd rond haar stable leadership, dat het VK door de moeilijke brexitonderhandelingen met Europa moest leiden.
Met haar systematische weigering om een rechtstreeks debat aan te gaan met Jeremy Corbyn en haar afwezigheid op het grote verkiezingsdebat van de BBC, waar ze zich liet vertegenwoordigen door Amber Rudd, creëerde ze het beeld van een afstandelijke en weinig consequente politica. Had zij immers niet eigenhandig de beslissing genomen om deze vervroegde verkiezingen te organiseren? Waarom kwam ze die dan niet verdedigen? Haar tegenstanders lieten niet na haar hiermee telkens weer te confronteren. Het opzet van deze verkiezingen, een overweldigende meerderheid aan zetels behalen om haar positie sterker te maken tijdens de brexitonderhandelingen, is in elk geval mislukt.
Toch wordt algemeen verwacht dat de Conservatieven de verkiezingen zullen winnen. Uit onderzoek van YouGov blijkt dat niet langer de klasse, maar de leeftijd de meest onderscheidende parameter is tussen Labour- en Tory-kiezers. 65-plussers en zelfs 50-plussers stemmen overwegend conservatief, terwijl kiezers onder 24, die in overgrote meerderheid anti-brexit zijn, Labour stemmen. Omdat ze als enige partij een nieuw referendum over de brexit verdedigen, hadden de LibDems bij de eurofiele jongeren sterk moeten scoren, maar de partij is nog bijlange niet hersteld van de oplawaai die ze in de verkiezingen van 2015 kreeg, toen ze werd afgestraft voor haar coalitie met de Tories. Labour houdt het bij een constructieve Brexit en een minder harde opstelling tegenover de EU dan May en de Conservatieven voorstaan.
Het is opvallend dat de brexit nog nauwelijks een thema is in de campagne. Zelfs voor de aanslag in Manchester was dat al het geval, zo bleek uit het verkiezingsdebat op de BBC met alle partijen waar het onderwerp alleen helemaal op het einde even aan bod kwam.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Door de aard van het Britse kiesstelsel, het zogenaamde first past the post system, komt alleen de winnende partij uit elk kiesdistrict in het Lagerhuis. Dat verklaart waarom de LibDems met een miljoen stemmen meer dan de Scottish National Party slechts 8 zetels in de wacht sleepten tegenover 56 voor de SNP. Ook Ukip kreeg met dat systeem te maken toen de partij in 2015 met zijn 3,8 miljoen stemmen slechts één zetel wist te veroveren. Het is vooral om die stemmen dat Labour en Tories nu een verbeten strijd voeren.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
