‘De Britse regering schoof de voorbereidingen voor No Deal voor zich uit, en nu is het te laat’

Het point of no return is bereikt, schrijft correspondente Lia van Bekhoven. ‘De Britten hebben nog enkele weken. Bereid u voor op een even tragisch als absurd schouwspel.’

29 maart 2019 is de dag waarop het Verenigd Koninkrijk de Europese deur achter zich dicht trekt – of dicht gooit in het geval er geen echtscheidingsakkoord met de EU is. Die kans, de kans op No Deal, wordt door serieuze mensen op 50 procent geschat. Voor geen enkele versie van de brexit, of hij nou hard, zacht of er tussenin is, is in Groot-Brittannië een meerderheid. En daardoor kruipt het Verenigd Koninkrijk steeds dichter richting het No Deal-rampenscenario. Zo werkt de wet van de politieke zwaartekracht.

De Britse gezondheidsorganisatie adviseerde patiënten deze week hun eigen medicijnen in te slaan. Tegelijkertijd overweegt de overheid marineschepen in te schakelen om voedsel naar diverse Noord-Engelse havens te verschepen. Geen overbodige luxe. Zonder akkoord zal het vrachtvervoer naar Dover (tienduizend vrachtwagens die dagelijks 40 procent van de voedselproducten afleveren) met 85 procent dalen. Voordat het 1 april is zal die haven lam liggen. De regering schat dat binnen twee weken de supermarkten met lege rekken zullen zitten en de ziekenhuizen zonder medicijnen. Benzine zal niet meer te krijgen zijn.

De Britse regering schoof de voorbereidingen voor No Deal voor zich uit, en nu is het te laat

De laatste keer dat het voortbestaan van Groot-Brittannië als een welvarend eerstewereld land bedreigd werd, was begin jaren tachtig. De Koude Oorlog was op zijn heetst en aan de horizon rommelde de dreiging van een kernoorlog. Ook toen pretendeerde de regering in Londen op alles voorbereid te zijn. Ieder huishouden ontving een handleiding geheten ‘Protect and Survive’, met instructies wat te doen als de nucleaire bom insloeg.

Het advies was voldoende eten in te slaan om het met je gezin twee weken vol te houden in de kast onder de trap. Burgers zonder trapkast moesten onder tafels kruipen, ‘als die groot genoeg waren’. Voor huishoudens zonder royale eettafel was er een technische uitleg hoe de scharnieren van een binnendeur te verwijderen teneinde daaronder te kunnen schuilen tegen kernafval. Want de overheid had aan alles gedacht.

De voorbereidingen van de regering voor Geen Akkoord zijn even onwerkelijk – ze zijn Protect and Survive voor het brexittijdperk. In werkelijkheid is het point of no return bereikt. Britse burgers zijn niet voorbereid op de gevolgen van No Deal. De consequenties ervan zijn twee jaar lang afgedaan als angstzaaierij, als Project Fear. Ze zijn niet serieus genomen. Een warrige regering schoof de voorbereidingen voor zich uit, en nu is het te laat.

11 van de 12 computersystemen die nodig zijn om de grenzen aan te passen zijn niet klaar. Er zijn geen methodes om goederen te traceren en er is een tekort aan grenspolitie. Het ontbreekt aan schepen, havens en aan opslagruimtes. Voor de grenscontroles is een slaapzak aan te bevelen nu 150.000 Britse ondernemers die met de EU zaken doen, voor het eerst een grensformulier moeten invullen. Op de marine hoeft ook niemand te rekenen: groot en symbolisch toen ze nog doende was met ruling the waves, is de Britse zeemacht een schaduw van zijn vroegere zelf.

Is er dan geen plan B? Jawel. Er is een manier om blokkades bij de havens en paniek bij de supermarkten te voorkomen. En dat is om op 29 maart, als Groot-Brittannië een Europese buitengrens wordt, alle goederen het land binnen te laten, zonder controles. Dat kan even goed gaan, maar het is geen langetermijnoplossing. ‘Georganiseerde criminelen zullen er snel bij zijn iedere zwakke plek in het systeem uit te buiten’, schreef de Nationale Rekenkamer. Zonder controles kunnen, behalve Belgische chocola en Spaanse olijven, net zo goed mensensmokkelaars, drugshandelaren en besmette producten Engeland binnenkomen.

No Deal is de ‘platteaardevariant’ van de brexit. Het is een scenario waar de honden geen brood van lusten. Ieder bedrijf zou er de stop uit trekken, maar de politiek werkt zo niet – en zeker de Britse niet. ‘We kunnen geen kant op’, aldus een anonieme minister jaar een jaar geleden in The Times. ‘Als we proberen het uittreden te annuleren, dan komt daartegen zoveel weerstand dat we onszelf vernietigen. Als we doorgaan met uittreden, dan vernielen we het land’.

De Britten hebben nog enkele weken. De keuze is het kamikazebeleid af te voeren of uit te voeren. Bereid u voor op een even tragisch als absurd schouwspel.