Dat de regering van de nieuwe Britse premier Theresa May enkele felle eurosceptici bevat, is geen verrassing, schrijft Harry De Paepe. ‘Eens euroscepticus, altijd euroscepticus’
De Britse politiek leeft na 23 juni op EPO. Het tempo waarin de politieke klasse verandert en optreedt is moordend snel. Doorgewinterde journalisten zoals een Andrew Neil (BBC) geven zuchtend toe dat het verdomd moeilijk is om de zaak bij te houden. Theresa May deed als nieuwe ‘First Lord of the Treasury’ – zoals haar functie nu officieel luidt – daar nog een schepje bovenop.
Nochtans leek woensdag – de dag van de machtswissel – gezapig aan te vatten. David Cameron nam de weinige tijd die hij nog had om te schitteren in het parlement. De man die sinds zijn prille twintiger jaren thuis is in Westminster, toonde zich als een van de meest eloquente premiers tijdens de debatten in het immer overhitte Lagerhuis. De ene kwinkslag na de andere, een paar klappen rond de oren van het intern oorlogvoerende Labour.
Alleen de opmerking van Angus Robertson van de Schotse nationalisten – dat Cameron alleen maar zal herinnerd worden als de ‘brexitpremier’ – deed hem even beduusd kijken. Maar Cameron verliet het paleis van Westminster onder ontraditioneel applaus. ’s Avonds kreeg hij zijn ontslag van de Queen en dat was dat.
‘De brexiteers in Mays regering zullen gedwee knikken’
Vervolgens mocht de 90-jarige vorstin ten paleize de handkussen van Theresa May ontvangen en nodigde ze haar uit om een nieuw kabinet te vormen. May verklaarde op het bordes van haar nieuwe ambtswoning in Downing Street 10 dat ze de Conservative and Unionist Party voorzit en dat ze werk zal maken van dat unionisme. Daarbij doelde ze op de unie tussen de vier naties – Engeland, Schotland, Wales en Noord-Ierland -, maar ook op de groeiende verdeeldheid in het land op sociaal en politiek niveau.
De speech had een vleugje van de intredewoorden van Margaret Thatcher. Zij verklaarde in 1979 op hetzelfde bordes dat ze het land zou verenigen. Dat ging toen over de grote verdeeldheid tussen vakbonden en de overheid. May heeft als grote uitdagingen haar land uit de Europese Unie loodsen, de eigen Britse unie redden en de sociaal-politieke tegenstellingen in het land overbruggen.
May werd in het verleden al vergeleken met een bokser die de handschoenen nooit uitdoet. Of ze, zoals Thatcher dat deed met de vakbonden, haar tegenstanders KO slaat, moet de toekomst uitwijzen.
Theresa May maakte alvast meteen aan de wereld duidelijk dat ze niet bij de pakken blijft zitten. En ze lijkt haar uitspraak van maandag: ‘Brexit means Brexit‘ te menen. George Osborne, de minister van Financiën onder David Cameron, werd de laan uitgestuurd. Osborne werd lang gezien als zijn gedoodverfde opvolger. Zijn invloed binnen de partij wekte de vrees op van alle parlementsleden. ‘If you’re good to Georgie, Georgie’s good to you‘, luidde het devies. Maar Osborne, dé besparingsminister, stak zijn nek zo ver uit in de referendumdebatten, dat zijn hoofd rolt. May duidde Philip Hammond aan om hem op te volgen. Hammond was ooit Camerons toegeving aan de eurosceptische vleugel van zijn partij toen hij hem destijds als Buitenlandminister benoemde. Hoewel Hammond zich uiteindelijk in de referendumdebatten pro-EU uitsprak was dat met lange tanden… net als May.
Zij werd begin dit jaar nog genoemd als mogelijke tory-topper die het brexitkamp zou leiden. Theresa May liet zich in het verleden immers heel kritisch uit over de Europese Unie. Toen ze in april liet weten dat ze zich toch achter het pleidooi van David Cameron schaarde om in de EU te blijven, deed ze dat met een toespraak waarin ze vooral de nadelen van die EU opsomde.
Slechts drie redenen deden haar anders beslissen: de interne economische markt, de strijd tegen terrorisme en het Schotse dreigement om zich af te scheuren van het Verenigd Koninkrijk bij een brexit. Daarna hield ze zich in de hele campagne gedeisd als een krokodil in het water. De ‘Remain’-campagne werd zelfs opvallend eurokritischer na haar steun. Na 23 juni bleek ze door haar strategische beslissing de ideale verzoeningskandidaat om de ‘Leavers’ en ‘Remainers’ van de partij te verzoenen.
De volgende verrassende benoeming was de grootste. Boris Johnson mag Philip Hammond opvolgen als minister van Buitenlandse Zaken. De commentatoren moesten nog van hun verbazing bekomen omdat de zeer rechtse euroscepticus Liam Fox werd benoemd tot Secretary of State of International Trade (bevoegd voor internationale handel). En toen werd David Davis, ooit uitdager van David Cameron voor het voorzitterschap, dé brexitminister. Oudgediende Davis voerde, net als Fox, campagne voor ‘Leave’, dat zoals algemeen bekend geleid werd door Boris Johnson.
Op Twitter en andere sociale media regende het verontwaardigde reacties. Liberaal fractieleider in het Europees parlement Guy Verhofstadt had het over de grenzeloosheid van de Britse humor, waarmee hij zijn eigen grenzeloze strapatsen vergat in 2014 toen hij eerst de N-VA verketterde, die dan verleidde om toe te treden tot zijn EU-fractie en die vervolgens opnieuw uitspuwde toen die partij dan toch voor een andere fractie koos. Nee, May lijkt consequenter dan onze oud-premier.
De keuze van May ligt immers in lijn van haar eigen denken. In de genoemde speech van april maakte ze de opsomming van wat ze over de rol van het VK buiten de EU denkt: het land bezit de vijfde grootste economie ter wereld, het bezit de snelst groeiende economie van de G7, het heeft de juiste tijdzone voor de wereldhandel, het heeft één van de grootste legers ter wereld, de EU-immigratie is een probleem, het VK blijft lid van de belangrijkste veiligheidsdienstengroep ter wereld, de EU breidt te snel uit en de eurozone is veeleer een bedreiging dan een zege voor de Britten.
Johnson, Fox en Hammond zullen haar niet tegenspreken. Integendeel. Gedwee klinkt het: ‘Yes, prime minister‘.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier