Europakenner Geert Mak doet deze week in Knack een voorstel om de democratie in Europa te versterken. Hij wil in élk land van de Europese Unie een referendum houden.
‘Men heeft het voorbije weekend diep verraad gepleegd aan de Europese idealen’, zegt Geert Mak deze week in Knack. ‘De kern van Europa is altijd geweest dat men nationale gevoelens en driften probeert te beperken, door de gezamenlijke problemen als Europees te definiëren. En dat heeft men niet gedaan, integendeel: de welvarende landen hebben het onderste uit de kan gehaald, alsof ze negentiende-eeuwse woekeraars zijn. De boodschap van Europa luidt vandaag: als je niet betaalt, wurgen we je dood.’
De Nederlandse schrijver Geert Mak (68) is een van de boeiendste Europawatchers van de lage landen. In 2004 publiceerde hij met In Europa een magistraal boek over het oude continent dat hij een jaar lang, in het spoor van de twintigste eeuw, had doorkruist. De crisis die we nu beleven, stemt hem somber en maakt hem boos.
‘Het beleid is te cynisch voor woorden,’ zegt hij. ‘Het is een schande dat onze leiders geen vonkje van betrokkenheid tonen. Niet met de vluchtelingen, en niet met de Grieken. De nationale leiders zijn uiteindelijk bezig met de verdediging van hun eigen land. Dat Griekenland in elkaar dondert, kan ons niet schelen, zolang de export maar niet daalt.’
Het democratisch gehalte van de Europese Unie moet worden versterkt, vindt Mak. ‘Het Europees Parlement zit nu zo’n beetje op het niveau van onze nationale parlementen aan het einde van de negentiende eeuw: het groeit, maar het heeft meer rechten nodig. We moeten kunnen stemmen voor politici uit andere landen. Laten we het debat maar eens ten gronde voeren.’
Hoe doen we dat?
Mak: Ik voel wel iets voor het idee van Guy Verhofstadt om een onderscheid te maken tussen EU-leden en EU-partners. Bepaalde kwesties moeten sneller en meer centraal worden aangestuurd. Dat betekent meer bevoegdheden voor de Europese Commissie. Als je dat niet wilt, kun je als partner mee aanschuiven voor onderdelen van het menu, maar krijg je geen zeggenschap. Mijn voorstel zou zijn om daar in alle landen van de Unie een referendum over te organiseren. Want het beleid moet strakker, en het moet tegelijk beter gelegitimeerd kunnen worden.
Dreigen mensen zich niet af te keren van de EU?
Mak: We kankeren ons suf, maar we voelen ons meer Europeaan dan ooit tevoren. Dat is het voordeel van deze crisis. Stilaan krijgen we het gevoel dat we allemaal in hetzelfde schuitje zitten. De kranten staan vandaag vol met Europees nieuws. Als ik dat vergelijk met tien jaar geleden, toen mijn boek In Europa verscheen, dan is dit een grote vooruitgang: toen was er nauwelijks debat, vandaag is dat volop het geval.
Lees het volledige interview met Geert Mak deze week in Knack
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier