Hoe reageren anti-Trumpkiezers op zijn overwinning? Met schrik, radeloosheid en woede vooral. ‘Mensen vragen me: “O, je doceert politieke wetenschappen, kun jij me uitleggen waarom Trump won? Néé! Dat kan ik niet.’
Na Donald Trumps overwinning in 2016 was de reactie visceraal. Bewoners dachten eraan het land te verlaten. Ze vreesden de ondergang van het land en zijn principes. Bij zijn herverkiezing in 2024 was de verslagenheid niet minder groot, al werd er niet zo vaak meer gepraat over wegtrekken uit de VS. De woede over het falen van Democrate Kamala Harris ging over in het relativeren van de nederlaag. Het was tijd om zich schrap te zetten voor de schok van de – vreest men – aangescherpte, slimmer geworden versie van Trump die nu aan het roer komt.
‘In verlegenheid gebracht’
Jerry Pyne mailde Knack een typische reactie in telegramstijl. Hij is ondervoorzitter van de Democraten in Chester County, Pennsylvania. In zijn county won Kamala Harris nog wel de meerderheid, met minimaal verlies tegenover Joe Biden in 2016. Maar de algemene nederlaag, die niet nipt was en waarbij Trump alle swingstaten binnenhaalde, zit Pyne nog altijd dwars.
‘Hij is officieel een misdadiger’, schrijft hij over Trump. ‘Als hij iemand ergens van beschuldigt, gaat het om iets waar hij zich zelf schuldig aan heeft gemaakt. Ik ben bang dat zijn volgelingen overstuur zullen zijn als de prijs van eieren stijgt (door de invoertarieven, of door de uitwijzingen van migranten, nvdr), maar wat gaan ze dan doen? Ik reis geregeld naar het buitenland en weet niet wat ik de mensen moet vertellen. De mensen die op een misdadiger gestemd hebben, vertegenwoordigen mij niet goed. Ik ben in verlegenheid gebracht door wat er is gebeurd.’
De grootste deportatie ooit: Trump wil een miljoen migranten per jaar het land uitzetten
Richard Pacelle jr. doceert politieke wetenschappen aan de University of Tennessee in Knoxville. Hij bestudeert en analyseert politiek, niet per se om partij te kiezen. Maar bij het fenomeen Trump is dat anders. De verkiezing heeft op minstens twee manieren invloed gehad op zijn persoonlijke leven. Hij dacht aan pensioen, geeft hij toe. ‘Maar met de invoertarieven die Trump zal doorvoeren, is het volgens mij verstandig om nog een tijdje mijn salaris te laten binnenlopen.’
Hij dacht er dit keer even aan om de VS vaarwel te zeggen. ‘Mijn zoon woont in Italië. We overwogen om daarheen te trekken, maar mijn vrouw vond dat we moeten blijven en terugvechten. We zullen wel enkele maanden per jaar in Europa doorbrengen, en allicht op termijn verhuizen naar een meer gematigde Amerikaanse staat. Want Tennessee is wel héél Republikeins.’
Hoe Donald Trump een vredesduif kan worden
Vangrails
‘Ik hoor zeker veel bezorgdheid en onzekerheid’, zegt Pacelle. ‘Bij mensen die de eerste vier jaar van Trump niet zagen zitten, heerst de onzekerheid over de zogenaamde vangrails. In 2016-2017 kon je hopen dat de rechters en het Congres ons zouden behoeden voor de hardste kanten van Trump, maar nu is dat een stuk minder zeker, onder meer door het Hooggerechtshof dat opgeschoven is naar rechts. We weten niet hoeveel van Project 2025 (draaiboek dat de conservatieve Heritage Foundation schreef als leidraad voor Trump, nvdr) realiteit zal worden. Ambtenaren hangen grote hervormingen boven het hoofd, allicht met ontslagen. Er mag dan veel overdrijving zitten bij wat aangekondigd is, maar de bezorgdheid blijft héél reëel.’
‘Wat mij vooral bezighoudt: we hadden vier jaar Trump, we wisten wat dat betekende. Hij was opnieuw kandidaat en deed het beter dan in 2016. Hij won met net geen 50 procent van de stemmen. Dat kan worden beschouwd als een mandaat. Het is in elk geval geen toevalstreffer meer. En het is niet alsof hij dit keer tijdens de campagne gematigder was: hij was zo mogelijk radicaler. Hij schuift figuren in zijn kabinet naar voren, denk aan Elon Musk, die mij zorgen baren.’
‘Ik kan me eigenlijk niets indenken wat Trump niet politiek overleeft.’
In Republikeinse rangen heerst verdeeldheid over migratie, maar Pacelle vermoedt dat Trump moeilijk anders kan dan een zeromigratiebeleid nastreven. ‘Wie zal het werk doen van de uitgewezen migranten? In het verleden wilden Amerikanen die banen niet. Willen ze die dan ineens wel? Het is mijn interpretatie dat de invoertarieven, die Trump wil doorvoeren, door de consumenten betaald zullen worden. Mensen hebben in deze verkiezingen de inflatie afgestraft, maar met de tarieven komt er een nieuwe inflatie. Wat zullen zijn aanhangers doen als prijzen ook onder Trump de pan uit rijzen?’
‘Ik herinner me nog dat Trump in zijn eerste campagne een gehandicapte journalist beledigde. Toen dacht ik: dat is het einde van zijn campagne, dit overleeft hij politiek niet. Hij overleefde het wel, en heeft sindsdien veel erger gedaan dan een journalist beledigen. Hij zei dat hij iemand op Fifth Avenue in New York kan neerschieten, zonder dat zijn aanhang hem in de steek laat. En zo is het inderdaad. Nu kan ik me eigenlijk niets indenken wat hij politiek niet overleeft.’
‘Mensen vragen me: “O, je doceert politieke wetenschappen. Kun jij me uitleggen waarom Trump won? Néé! Dat kan ik niet.’ Maar hij probeert het toch. ‘Ik denk dat hij echt de menselijke natuur begrijpt. Hij krijgt daar niet genoeg lof voor. Trump confronteert ons met ideeën die volgens mij met iemand anders nooit zo veel aanhang zouden vinden. Hij weet ze zo te verpakken dat ze wel tot verkiezingswinst leiden.’
De bal bijhouden
Na de tweede overwinning van Barack Obama in 2012 zaten de Republikeinen met de handen in het haar. Ze leken hun meerderheid voor lang en misschien voor altijd kwijt, want de demografie, met groeiende minderheden, speelde in het voordeel van de Democraten. ‘Nu kiezen meer mensen in die minderheden voor Trump, en surfen de Republikeinen mee op een wereldwijde golf van rechts nationalisme, wat herinnert aan fascisme en nazisme’, zegt Pacelle.
Ze sturen valse geruchten de wereld in dat migranten katten en honden opeten. Zelfs daar zie je geen terugslag van.’
‘De Republikeinen zitten in een comfortabele positie. Ze voeren campagne rond hoe gruwelijk de overheid en Washington wel zijn, en als ze aan de macht zijn, tonen ze ook hoe afschuwelijk het systeem is. Ze sluiten de geldstroom af, weigeren wetten goed te keuren. En ze betalen daar tot dusver geen prijs voor. Ik dacht dat abortus langer een thema zou zijn, maar ook dat was niet voldoende in deze verkiezingen. Ze sturen valse geruchten de wereld in dat migranten katten en honden opeten. Zelfs daar zie je geen terugslag van.’
Veel strijdbaarheid blijft er nu niet over. Pacelle: ‘Ik denk nu in termen van het basketbal of het voetbal: we moeten de bal bijhouden zodat de verliezen niet te hoog oplopen.’
QUIZ: wat weet u over de nieuwe Amerikaanse president Donald Trump?
Verkiezingen 2024
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
