‘De angel in de Schotse verkiezingsuitslag: SNP overwint, maar verspeelt kans op nieuw referendum’

‘Het ziet er niet naar uit dat de conservatieve regering in Londen de Schotten nog een tweede referendum zal gunnen’, schrijft Harry De Paepe naar aanleiding van de stembusgang in Schotland.

De Scottish National Party is voor derde keer op rij de grote winnaar van de regionale stembusslag. Nicola Sturgeon, de SNP partijleider, noemde deze opmerkelijke overwinning terecht ‘historisch’. De partij won 63 van de 129 zitjes en heeft daarmee twee zetels te weinig voor een absolute meerderheid. En daar zit de angel in de overwinning. Het grootse resultaat is minder goed dan vijf jaar geleden, en de partij moet zes zetels afgeven. Wellicht zal Sturgeon zich moeten richten tot de even nationalistische groenen om samen een meerderheid te vormen. De Green Party kan immers rekenen op zes zetels – een winst van vier – en kan de SNP dus depanneren.

Het zijn de Scottish Conservatives die echt reden hebben tot juichen. Tot vijf jaar geleden leek de partij op sterven na dood. Vandaag is het met 31 zetels – een winst van 16 – de tweede grootste in Holyrood, het Schotse parlement. Die winst is te danken aan de charismatische voorzitter Ruth Davidson, die dan ook loopt te glunderen. Zelf veroverde Davidson een symbolisch belangrijke zetel in het hart van de hoofdstad, Edinburgh. De Conservatives presenteerden zich aan de kiezers als de enige echte oppositiepartij in het Schotse parlement. ‘De kiezer maakte duidelijk dat het geen tweede onafhankelijkheidsreferendum wil. We moeten ons focussen op de zaken waar we een overheid voor betalen, op scholen, op ziekenhuizen en op publieke diensten. Dat is wat het volk wil’, aldus Davidson.

De Tories lijken met Davidson een figuur te hebben gevonden die de werkende middenklasse aanspreekt. Daarnaast bleef de partij hameren op het belang van de Britse unie, waardoor ze de kiezers die hier belang aan hechten naar zich zoog.

Zware klap voor Labour

Labour heeft dan weer een zware klap te verwerken. Ooit was Schotland voor Labour – en voor de even verzwakte Liberal Democrats – een electoraal wingewest. Vandaag moet de partij 13 zetels inleveren en belandt het op de derde plaats. In Glasgow werden de sociaaldemocraten volledig opgegeten door de SNP. Kezia Dugdale, die de partij leidt, gaf haar nederlaag al vrij snel in de nacht toe, maar ze stelt haar eigen positie niet in vraag. Daar wordt ze in bijgetreden door de top van haar partij.

Dugdale beging een kapitale fout door in de campagne te twijfelen aan het unionistische standpunt. Daarnaast geraakte Scottish Labour het partijprogramma dat tal van nieuwe belastingen aankondigde niet aan de straatstenen verkocht. De sociaaldemocraten kijken ook boos in de richting van de nationale partijleider, Jeremy Corbyn, die er maar niet in slaagt zijn troepen op dezelfde lijn te krijgen. Labour lijkt op een Mexicaans leger en daar win je geen oorlogen mee.

Vertrouwen

Nadat Sturgeon haar eigen zitje verzilverde in Glasgow Southside sprak de voorzitter trots dat het volk ‘een vertrouwensstem’ had uitgebracht. ‘Vertrouwen in ons beleid en een vertrouwen dat de SNP ons land goed leidt. De SNP zal altijd achter Schotland staan en deze nacht stond Schotland achter ons’.

Maar het breed lachende gezicht van Davidson doet vermoeden dat na deze stembusslag de conservatieve regering in Londen nog minder geneigd zal zijn om de Schotten een tweede referendum te gunnen. De Schotse nationalisten lijken het mandaat hiervoor te hebben verloren.