Sinds het aantreden van de uiterst rechtse regering onder leiding van Benjamin Natanyahu laait het geweld tussen Israëli’s en Palestijnen weer op. Bij Palestijnse aanslagen en Israëlische raids zijn de voorbije weken volgens de BBC ongeveer 40 doden gevallen. Meer dan 30 Palestijnen, en zeven Israëli’s. In 2022 alleen al vielen er meer dan 200 Palestijnse, en 30 Israëlische slachtoffers. Hieronder een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen in het inmiddels honderdjarige conflict.
Eerste Wereldoorlog
Na de val van het Ottomaanse Rijk wordt het Midden-Oosten volgens het Sykes-Picotverdrag (1916) verdeeld onder Frankrijk en Groot-Brittannië. Daarbij wordt Palestina Brits mandaatgebied. Onder het Britse mandaat neemt de instroom van Joodse migranten toe, wat leidt tot onrust bij de Palestijnse bevolking
Tweede Wereldoorlog
Door het nazibewind en de Holocaust in Duitsland vluchten Joden uit heel Europa naar Palestina. De roep om een eigen staat weerklinkt steeds luider.
1948: Oprichting van de Joodse staat
In 1947 kondigen de Britten hun vertrek uit het Palestijnse mandaatgebied aan. De Volkerenbond – de voorloper van de Verenigde Naties – stelt de tweestatenoplossing voor: het grondgebied van Palestina zou worden hertekend zodat er ook plaats zou zijn voor de staat Israël.
Na de uitroeping van de onafhankelijkheid van de staat Israël op 15 mei 1948 vallen Libanon, Syrië, Jordanië, Irak en Egypte Israël aan. Het Israëlische leger heeft het overwicht en verovert meer grondgebied dan Israël is toegekend door de Volkerenbond. Israël geeft ook alle Joden ter wereld het recht om naar Israël te emigreren.
1964: Oprichting Palestijns Bevrijdingsfront
De eerste meeting van de Arabische Liga resulteert in de oprichting van de Palestijnse Nationale Raad en het Palestijnse Bevrijdingsfront. Die moeten een stem geven aan het Palestijnse volk.
1967: Zesdaagse Oorlog
Israël weet een aantal gebieden te veroveren op de omliggende Arabische staten: de Sinaïwoestijn en de Gazastrook (Egypte), de Golanvlakte (Syrië) en de Westelijke Jordaanoever (Jordanië). Het is het begin van de Israëlische bezetting van Palestijnse gebieden. De Arabische Liga weigert de staat Israël te erkennen en te onderhandelen over vrede.
1969: Yasser Arafat leider van de PLO
In 1969 komt Yasser Arafat aan het hoofd van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie PLO. Hij wordt het gezicht van de Palestijnse strijd tegen Israël.
1973: Jom Kipoer
Op de Joodse feestdag Jom Kipoer (Grote verzoendag) lanceren Egyptische en Syrische troepen een verrassingsaanval tegen de Israëlische strijdkrachten in de Sinaï en op de Golanhoogte. Ook Marokko, Irak, Algerije, Koeweit en Saudi-Arabië nemen deel aan de strijd.
De aanval tekent zich af tegen de achtergrond van de Koude Oorlog: de VS staan aan de kant van Israël, de Sovjet-Unie steunt de Arabische landen. Beide grootmachten vermijden het gebruik van nucleaire wapens.
1978: Camp David
In 1978 tekenen de Egyptische president Anwar Sadat en de Israëlische premier Menachem Begin de Camp Davidakkoorden. Egypte erkent het bestaansrecht van Israël en krijgt de door Israël bezette Sinaï-woestijn terug. Sadat krijgt veel tegenwind van de andere Arabische landen en Egypte wordt geschorst door de Arabische Liga. Drie jaar later wordt Sadat in Caïro doodgeschoten door een van zijn eigen legerluitenanten.
1982: Massamoord in Sabra en Shatila
Israël voert een invasie uit in Libanon om het ’terroristische gevaar’ van de Palestijnen – de PLO heeft zijn hoofdkwartier in Beiroet – uit te schakelen. De Israëlische minister van Defensie Ariel Sharon laat de Palestijnse vluchtelingenkampen bij de hoofdstad omsingelen.
Op 14 september wordt de net verkozen Libanese president Bashir Gemayel, een falangist, vermoord bij een bomaanslag. Twee dagen later valt een falangistische militie het Palestijnse vluchtelingenkamp Sabra en Shatila binnen en richt er een bloedbad aan onder de burgerbevolking. Het Israëlische leger laat begaan. Er vallen – afhankelijk van de bronnen – 700 tot 3500 doden.
1987 – 1993: De eerste intifada
Nadat vier Palestijnen omkomen bij een aanrijding door een Israëlische legertruck, ontvlamt de situatie opnieuw. Jonge Palestijnen trekken gewapend met stenen en molotovcocktails de straat op en bekogelen Israëlische doelwitten. De protestacties tegen de bezetting van de Palestijnse gebieden worden almaar gewelddaddiger, net als het optreden van de Istraëlische strijdkrachten. Bij de opstand komen in totaal een duizendtal Palestijnen en een honderdtal Israëli’s om het leven.
1988: Oprichting Hamas
Tijdens de eerste intifada richt sjeik Ahmad Yassin van de Moslimbroederschap in Gaza de verzetsbeweging Hamas op. Hamas streeft de volledige herovering van Palestina en de vernietiging van de staat Israël na.
1993: De Oslo-akkoorden
De PLO en Israël sluiten twee overeenkomsten die een eerste aanzet zijn voor een oplossing van het Palestijns-Israëlische conflict. Het belangrijkste punt is dat de Palestijnen zelfbestuur krijgen onder een Palestijnse Autoriteit op de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook.
PLO-leider Yasser Arafat en de Israëlische premier Yitzhak Rabin krijgen de Nobelprijs voor de Vrede. Hamas verwerpt het akkoord, en ook in Israël verklaren extreme zionisten zich niet akkoord met de verzoening. In november 1995 wordt Rabin vermoord door een Israëlische ultranationalist.
2000 – 2005: De tweede intifada
Na een bezoek van oppositieleider Ariel Sharon aan de Tempelberg breken er opnieuw rellen uit. Palestijnse zelfmoordaanslagen worden schering en inslag, terwijl de Israëli’s de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever manu militari onder de knoet houden. Bij de tweede intifada komen in totaal meer dan 3000 Palestijnen en bijna 1000 Israëli’s om het leven.
2005: Ontruiming Gaza
In ruil voor nieuwe nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever beslist de Israëlische regering onder leiding van Ariel Sharon 15 nederzettingen in de Gazastrook te ontruimen. Toenmalig minister van Financiën Benjamin Netanyahu neemt uit protest ontslag.
2008 – 2009: Inval in Gaza
Na een reeks ‘provocaties’ van Palestijnse zijde besluit Israël om de Gaza-strook te bombarderen en binnen te vallen. Ook het dichtbevolkte Gaza-stad wordt daarbij niet ontzien, waardoor de internationale kritiek steeds luider klinkt. Hamas vuurt raketten af op Israël. Volgens Palestijnse tellingen vielen er 1400 doden, onder wie meer dan 900 burgers.
2012: VN-waarnemer Palestina
De Verenigde Naties verlenen Palestina het statuut van ‘waarnemersstaat’. Daarmee geven de VN aan dat ze Palestina niet langer als ‘een entiteit’ beschouwen, maar als een land.
2014: Grondinvasie
Hamas-militanten ontvoeren en vermoorden drie Joodse tieners. Joodse extremisten vermoorden op hun beurt een Palestijnse tiener. Weer ontvlamt de situatie: vanuit Gaza worden er raketten afgevuurd, die worden beantwoord door een Israëlische grondinvasie. De VN tellen minstens 2104 Palestijnse doden, en 72 Israëlische.
2018 – 2019: Mars van de terugkeer
Sinds eind maart 2018 ontstaat er fel Palestijns protest nabij de grens van de Gazastrook. De actievoerders verzetten zich tegen de Amerikaanse beslissing om Jerusalem als de hoofdstad van Israël te erkennen. Gedurende 18 maanden verzamelden activisten zich elke vrijdag aan de grens tussen de Gazastrook en Israël. De vrijdagse protesten kenden een opkomst van 10000 Palestijnen, terwijl er door de week ook kleinere protesten plaatsvonden.
De hele actie wordt omgedoopt tot de ‘Mars van de Terugkeer’. De actievoerders eisen dat Palestijnen die voorheen het gebied moesten ontvluchten, mogen terugkeren naar hun oorspronkelijke woonplaatsen, die nu in Israël liggen.
De huidige landsituatie in Israël en Palestina:
De activisten die de protestactie opzetten waren onafhankelijk, maar al snel werd de actie onderschreven door Hamas. De protestvoerders beoogden dat de actie zou duren van 30 maart tot 15 mei, maar uiteindelijk duurden de protesten 18 maanden, tot 27 december 2019.
Hoewel de protesten vreedzaam begonnen waren, mondden ze toch uit in geweld. De 18 maanden protestactie eisten volgens de Israëlische mensenrechtenorganisatie B’Tselem de levens van 223 Palestijnen. Aan Israëlische zijde zou één slachtoffer gevallen zijn.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier