‘De agressie van Poetin is gevaarlijker dan welke dreiging uit de Palestijns-Israëlische oorlog ook’

We zoeken te veel naar oplossingen, schreef essayist Arjen van Veelen onlangs in de Nederlandse krant NRC. Beter is het om te leren leven met problemen, met het besef dat je niets kunt doen. Eindeloos elkaar opvolgende onderwijsmethodes, almaar nieuwe pillen tegen depressies, en oplossingsgerichte journalistiek: het zijn allemaal symptomen van dat ongeduld. Journalisten die misstanden willen blootleggen, zegt Van Veelen, moeten tegenwoordig ook meteen met een oplossing komen, ‘als een soort belasting op onthullingen, alsof de lezer het niet aankan als er niet meteen “dan nu het goede nieuws” volgt.’ Dat is een beetje kortzichtig, vindt hij. Weg met de quick fix. In Van Veelens verhaal weerklinken echo’s van de sermoenen van psychiater Dirk De Wachter, die al jaren pleit voor de kunst van het ongelukkig zijn.

Laten we niet rekenen op een quick fix, noch in Oekraïne, noch in Gaza.

Dat treft, want het wereldnieuws was ook dit jaar geen feestje. Als 2020 en 2021 de coronajaren waren, en 2022 het jaar van de oorlog in Oekraïne en de inflatie, dan was dit jaar het jaar van de oorlog in Gaza. Niet dat de crisissen van de voorbije jaren helemaal weg zijn. De terreuraanslagen, die in 2016 ons land overhoop haalden, zijn helemaal terug, onder meer met een nieuwe aanslag in Brussel waarbij twee Zweden het leven lieten. Donald Trump, een aspirant-dictator die in datzelfde jaar president van de Verenigde Staten werd, staat op kop in de peilingen voor de presidentsverkiezingen van volgend jaar. Extreemrechts gooit hoge ogen in verschillende Europese landen. In Vlaanderen wordt een spectaculaire overwinning van het Vlaams Belang voorspeld. Van nieuwe lockdowns zijn we gespaard gebleven, maar niemand zal nog minnetjes doen over exotische virussen.

Bovenal woedt nog altijd de oorlog in Oekraïne, de zwaarste erfenis van 2022. In februari gaat het land zijn derde oorlogsjaar in. Het is niet onlogisch dat de oorlog in Gaza de laatste maanden de meeste aandacht opeiste. Vladimir Poetin gokt al lang op de gestage afname van de westerse interesse in Oekraïne. De nietsontziende terreuraanslag van Hamas en de nog dodelijkere oorlog van het Israëlische leger in Gaza hebben onze ogen inderdaad van Kiev afgewend. Het is een harde wet van onze nieuwsconsumptie: het nieuwe gevaar vinden we doorgaans belangrijker dan het oude.

Er speelt nog een andere factor: de hoop op impact. Anders dan op de Russische president heeft het Westen enige invloed op de beslissingen van de Israëlische regering – of dat denken we toch. Talloos zijn de Amerikaanse en Europese leiders die bij de Israëlische premier Benjamin Netanyahu op de koffie zijn gekomen. Slechts weinigen hebben bij die visites de moed gehad van België, een van de weinige Europese landen die daar zowel de wreedheden van Hamas hebben veroordeeld als het Israëlische geweld tegen onschuldige Gazanen. De Gaza-politiek van staatssecretaris Caroline Gennez (Vooruit) en premier Alexander De Croo (Open VLD) krijgt hevige kritiek van Netanyahu, maar ook applaus van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch. Het omgekeerde was verontrustend geweest.

De oorlog van Israël tegen Gaza kan de komende weken heel het Midden-Oosten in vuur en vlam zetten. Als dat gebeurt, dan zullen de gevolgen ook in het Westen nog decennia voelbaar zijn. Maar laten we vooral de strijd van het Oekraïense volk niet vergeten. Zij voeren een oorlog tegen een dictator die er geen geheim van maakt dat hij nieuwe oorlogen wil opstarten. Het is niet dat pakweg de Baltische staten geen oog hebben voor wat er misgaat in Gaza, maar zij vrezen toch vooral de president van Rusland. Dat zowel Amerikaanse als Europese machthebbers aarzelen om de Oekraïense president Volodymyr Zelensky extra steun te geven, is van een kortzichtigheid die ons zuur zal opbreken. Het nieuwe gevaar in Gaza mag dan meer aandacht trekken dan het oude gevaar dat we kennen, maar finaal is die shift een vergissing. De agressie van Poetin is gevaarlijker dan welke dreiging uit de Palestijns-Israëlische oorlog ook.

En nee, laten we niet rekenen op een quick fix, noch in Oekraïne, noch in Gaza. Die verwachting vertroebelt het beeld. Maar als Van Veelens oproep toch een beetje halfslachtig-provocatief klinkt, dan ook omdat we het oplossen niet kunnen, niet willen en niet mogen opgeven. In Knacks jaaroverzicht zult u in zowat elk stuk zoektochten naar en aanzetten tot oplossingen vinden. Als onkruid dat niet vergaat. Als tekens van leven.