‘De aanslag op de onderzoeksjournaliste heeft heel Malta bang gemaakt’

De Maltese onderzoeksjournalist Jacob Borg voelt zich minder veilig na de moordaanslag op collega Daphne Caruana Galizia.

Hoe heeft Malta op de gruwelijke moordaanslag op Daphne Caruana Galizia gereageerd?

Jacob Borg: Na de bom onder haar auto volgde massale verontwaardiging. Vooral omdat Daphne schreef over politiek en misdaad. Zij was Malta’s belangrijkste onderzoeksjournaliste, ze spaarde niemand met haar pen. Heel Malta las haar blog. Net daarom maakte de moord iedereen zo bang. Dat de aanslag op zo’n spectaculaire manier gebeurde, stuurde een boodschap uit naar andere journalisten, hun bronnen en de Maltese maatschappij: pas maar op.

Anderhalf uur na de moord verscheen premier Joseph Muscat live op televisie.

Borg: Omdat Daphne ook over hem schreef, en over zijn mogelijke betrokkenheid bij corruptie, denk ik niet dat hij de best geplaatste persoon was om vlak na de aanslag een persconferentie te geven. Eigenlijk had de politiechef de leiding moeten nemen.

Caruana Galizia bracht als eerste in Malta artikels uit over de Panama Papers.

Borg: De belangrijkste Panama Papers-onthulling was dat Keith Schembri, de kabinetschef van premier Muscat, en minister Konrad Mizzi Panamese bedrijven hadden opgericht. Die waren afgeschermd via trusts in Nieuw-Zeeland, niet aangegeven bij de fiscus.

Hoe is het onderzoek naar de bomaanslag verlopen?

Borg: De lokale politie besefte meteen dat dit een ernstige misdaad was, die haar onderzoeksmogelijkheden te boven ging. De FBI, Europol en Nederlandse onderzoekers werden erbij betrokken.

De familie van Daphne kreeg geen info van de politie, ze moest alles uit de pers vernemen. Ze is kritisch omdat Silvio Valletta, die het onderzoek leidt, getrouwd is met een minister. Je kunt niet wegstoppen dat de aanslag mogelijk politiek geïnspireerd is. Dan is het verre van ideaal dat iemand die gelinkt is aan de regering-Muscat het onderzoek leidt. Hij mag dan al de beste onderzoeker zijn, alleen al vanwege de schijn vind ik dat het niet kan.

Begin december volgden tien arrestaties.

Borg: De perceptie in Malta was al snel dat de moordzaak daarmee opgelost is. Drie mensen zijn in verdenking gesteld. Onder hen de broers Degiorgio, bekend om hun links met de criminele onderwereld. Zelf ontkennen ze. Persoonlijk denk ik niet dat zij het brein achter de moord zijn. De vraag is wie de aanslag gefinancierd heeft. Zolang de opdrachtgever nog op vrije voeten is, zal in Malta de angst blijven heersen. Ik voel me sinds de moord op Daphne niet meer zo veilig als voorheen.

Moet het brein wel in politieke kringen gezocht

worden?

Borg: Lees de artikels op Daphnes blog: 99,9 procent ging over politiek. Wie anders dan iemand uit die kringen zou haar hebben laten ombrengen? Malta is een eiland met 400.000 inwoners. Bijna alles hier is gelinkt aan politiek.

Malta wordt nu een maffia-staat genoemd.

Borg: Dat gaat misschien te ver, maar ik denk niet dat we er ver van verwijderd zijn. De politie heeft een algemene onwil getoond om misdaden te onderzoeken waarbij politici betrokken zijn.