Cyprus Confidential: ex-makelaar van Eden Hazard sloot miljoenendeal met postbusbedrijf in belastingparadijs

Gelekte documenten uit Cyprus onthullen een reeks geheime betalingen door de Russische oligarch Roman Abramovich, voormalig eigenaar van voetbalclub Chelsea FC. Ook John Bico Penaque, de ex-makelaar van Eden Hazard, sloot een miljoenendeal met een postbusbedrijf van Abramovich op de Britse Maagdeneilanden.

Een van de belangrijkste onthullingen uit het onderzoek Cyprus Confidential gaat over het internationale voetbal. De gelekte documenten plaatsen vraagtekens bij de uitgaven van de Britse voetbalclub Chelsea FC toen die nog in handen was van de Russische oligarch Roman Abramovitsj (57).

De miljardair kocht de club in 2003 voor omgerekend 160 miljoen euro. Onder Abramovitsj stapelde Chelsea de trofeeën op. Zijn ambtstermijn bij de club eindigde pas naar aanleiding van de Russische invasie in Oekraïne. Het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie plaatsten de oligarch op een sanctielijst, waardoor hij in 2022 gedwongen werd zijn succesclub te verkopen.

De documenten die we nu naar buiten brengen, samen met onder meer ICIJ, The Guardian en Paper Trail Media, onthullen een patroon van transacties voor miljoenen euro’s door offshorebedrijven van Abramovitsj in Cyprus en elders, verspreid over een decennium. Vraag is of die betalingen niet in strijd zijn met voetbalregels zoals de Financial Fair Play (FFP) van de UEFA, het bestuursorgaan van het Europese voetbal. Die regels uit 2011 komen er eenvoudig op neer dat een club niet meer geld mag uitgeven dan ze binnenkrijgt.

Eden Hazard

Op 28 mei 2012 kondigde Eden Hazard zijn overstap aan van de Franse club Lille naar het Chelsea van Abramovitsj. Chelsea betaalde naar verluidt 35 miljoen euro voor de topspeler. En volgens de Britse krant The Telegraph vroeg Hazards toenmalige makelaar, John Bico, een vergoeding van omgerekend 7 miljoen euro. Nog geen jaar later, op 29 maart 2013, ondertekende Bico als bestuurder van Gulf Value FZE in de Verenigde Arabische Emiraten een ‘contract voor adviesdiensten’ ter waarde van 7 miljoen euro. Dat blijkt uit de gelekte documenten. Het bedrag moest komen van Leiston Holdings, een bedrijf van Abramovitsj op de Britse Maagdeneilanden, en was volgens het document een vergoeding voor vijf jaar dienstverlening ‘gerelateerd aan onderzoek en consultancy in de sport’.

Min of meer in diezelfde periode dook Bico op in een andere rol dan voetbalmakelaar. Op 19 april 2013 nam een investeerder uit Dubai, Gulf Dynamic Challenge, de Belgische tweedeklasser White Star Woluwe over. Officieel was Bico slechts adviseur van White Star Woluwe, want een voetbalmakelaar mag geen officiële functies in een club bekleden.

Later zou Bico aankondigen dat hij zijn activiteiten als makelaar stopzette om ‘general manager’ van White Star te worden.

White Star Woluwe

In april 2015 dreigde White Star Woluwe naast een licentie van de Voetbalbond te grijpen om in tweede divisie deel te nemen aan de competitie 2015-2016. De club ging in beroep. Tijdens de pleidooien over de licentiecase voor het Belgisch Arbitragehof voor de Sport beweerde Bico dat hij een samenwerkingsovereenkomst had afgesloten met Chelsea. Maar het document dat hij het Arbitragehof voorlegde, bleek niet ondertekend. Toch wist White Star zijn licentie te behouden.

In juli 2015 werd het contract tussen de bedrijven van Bico en Abramovitsj aangepast. In het gelekte document staat dat Bico ermee akkoord ging om 300.000 euro minder te krijgen dan eerst was afgesproken. Het is niet duidelijk of dat verband houdt met de eerdere tussenkomst van Chelsea om White Star Woluwe in België aan een licentie te helpen.

In april 2016 verwierp de licentiecommissie van de Voetbalbond nogmaals een aanvraag van White Star Woluwe. En tijdens nieuwe pleidooien voor het Arbitragehof toverde Bico opnieuw een toezegging van Chelsea uit zijn mouw. Ditmaal ging het om een e-mail van de rechterhand van Abramovitsj, die bijna een half miljoen euro beloofde voor een speler van White Star Woluwe. Maar de licentiecommissie merkte op dat er daarvoor nog geen contract was. Gevolg: de club kreeg uiteindelijk geen licentie.

Nog eens twee maanden later liep de overeenkomst met Gulf Value in de Emiraten ten einde. Volgens de gelekte documenten had Bico inmiddels al 6,55 miljoen euro ontvangen van Abramovitsj. En Bico deed opnieuw afstand van een openstaand bedrag, ditmaal 150.000 euro.

In 2017 ging White Star Woluwe in vereffening. Eden Hazard kondigde vorige maand aan dat hij stopt met profvoetbal. Als aanvoerder van Chelsea won hij zes nationale en Europese trofeeën in zeven glorieuze jaren.

Kosten uitsparen

De deal met Bico is maar een van de vele miljoenentransacties die beschreven staan in de gelekte documenten over Abramovitsj. De uitgaven – die tot nu toe geheim bleven – verliepen via offshorebedrijven en staan blijkbaar niet vermeld in de jaarrekeningen van Chelsea. Die moet de club elk jaar indienen bij de Premier League, de Football Association en de UEFA.

De nieuwe eigenaars van Chelsea gaven al toe dat er onder Abramovitsj ‘onvolledige financiële informatie’ was ingediend. Daarop legde de UEFA de club een boete van omgerekend 10 miljoen euro op voor het overtreden van de FFP-regels. De Premier League voert nog steeds een onderzoek naar mogelijke overtredingen. Ze kan niet alleen een financiële boete maar ook een sportieve straf opleggen.

Drie vooraanstaande sportadvocaten vertelden aan onze mediapartner The Guardian dat de geheime betalingen die nu aan het licht komen mogelijk verschillende regels hebben overtreden. Door betalingen via zijn eigen bedrijven te laten lopen, kan Abramovitsj kunstmatig kosten hebben uitgespaard die eigenlijk hadden moeten meetellen voor Chelsea’s uitgavenlimieten. Op die manier zou de club mogelijk meer hebben uitgegeven dan toegestaan, aldus de sportadvocaten.

Chelsea reageert

Een woordvoerder van Chelsea FC antwoordde aan The Guardian dat de club intussen nieuwe eigenaars heeft, en dat de beschuldigingen dateren uit de periode daarvoor. ‘Ze zijn gebaseerd op documenten die niet aan de club zijn getoond en hebben geen betrekking op een persoon die momenteel bij de club werkt.’ De woordvoerder zegt dat de nieuwe eigenaars zich bewust werden van ‘mogelijk onvolledige financiële rapportage met betrekking tot historische transacties’ onder de vorige eigenaars. ‘Onmiddellijk na de afronding van de aankoop heeft de club deze zaken proactief zelf gerapporteerd.’

Roman Abramovitsj reageerde niet op verzoeken om commentaar. Eden Hazard, met wie we contact zochten via een tussenpersoon, wilde niet reageren. John Bico kregen we niet aan de lijn, ondanks pogingen om hem op vier verschillende nummers te spreken te krijgen.