Cyprus Confidential: Duitse journalist neemt ‘sponsorgeld’ aan van Russische oligarch

Samen herten jagen in Siberië, of in een limousine door Moskou scheuren. De Duitse journalist, auteur en tv-persoonlijkheid Hubert Seipel werd beroemd door zijn ongeëvenaarde toegang tot de Russische president Vladimir Poetin. Uit gelekte documenten blijkt nu dat hij zo’n 690.000 euro uitbetaald kreeg door een postbusbedrijf gelinkt aan een Russische oligarch.

Hubert Seipel (73) was de eerste journalist die erin slaagde NSA-klokkenluider Edward Snowden in Moskou voor de camera te halen. Duitse media en uitgeverijen zongen zijn lof en noemden hem een van de belangrijkste analisten van Rusland. In zijn nieuwste boek Putins Macht staat Seipel beschreven als ‘de enige westerse journalist die directe, persoonlijke toegang’ heeft tot Poetin.

Als voormalig buitenlandcorrespondent voor prominente Duitse media zoals Stern en Der Spiegel had Seipel het imago gecultiveerd als ‘Poetin-kenner’. Seipel stelt zelf dat hij Poetin vaak heeft ontmoet. Ze zouden zelfs eens samen hebben gebiljart, tijdens de opnames van de documentaire ‘I Putin, a Portrait’ uit 2014.

In 2021 vroeg een radiopresentator Seipel op de man af of hij ooit betaald was door het Kremlin. ‘Hebt u, als ik het zo direct mag vragen, honoraria ontvangen van Rusland?’

‘Nee!’ antwoordde Seipel.

Gelekte documenten vertellen een ander verhaal.

Sponsoring voor een boek

Documenten van een financiële dienstverlener uit Cyprus onthullen dat journalist Seipel in 2018 en 2019 twee betalingen ontving als ‘sponsoring’ voor een boek, in totaal 738.000 dollar (omgerekend 689.616 euro). De gelekte documenten werden met Knack, De Tijd en Le Soir gedeeld door het Internationale Consortium van Onderzoeksjournalisten (ICIJ) en het Duitse Paper Trail Media. Samen voerden we het onderzoek Cyprus Confidential.

De betalingen voor Seipel bleken afkomstig van De Vere Worldwide Corp. op de Britse Maagdeneilanden, een postbusbedrijf gelinkt aan Alexey Mordasjov. Die Russische oligarch staat momenteel op de Amerikaanse en Europese sanctielijst vanwege zijn vermeende nauwe banden met het Kremlin. Hij hoort tot het select groepje oligarchen dat op 22 februari 2022, enkele uren na de invasie in Oekraïne, op het Kremlin werd ontboden.

Een handgeschreven notitie op een document uit 2018 stelt dat de ‘sponsoring’ bedoeld was ‘om een boek te schrijven over het politieke klimaat’ in Rusland. Elders op het document verwees een notitie naar een overeenkomst uit 2013 voor een ‘Poetin-biografie’ (in 2015 publiceerde Seipel het boek Putin. Innenansichten der Macht (‘Poetins kijk op macht’).

Het papierwerk over de boekendeal werd opgesteld door PwC Cyprus. Dat werkt al minstens twee decennia voor Mordasjov en andere oligarchen.

Via een tussenpersoon

De hele betaling verliep via nog een tussenpersoon. Uit de gelekte documenten blijkt dat De Vere Worldwide eigendom was van ene Igor Voskresensky. Volgens open bronnen was die directeur van een bedrijf dat energieapparatuur produceert. En dat dan weer eigendom is van miljardair Mordasjov.

In 2018 en 2019 maakten twee bedrijven van Mordasjov ruwweg 709.000 dollar over naar De Vere Worldwide. Na elke overboeking betaalde De Vere Worldwide Seipel, zo blijkt uit de documenten.

Logistieke ondersteuning in Rusland

Het doel van de betalingen aan Seipel was een boek dat ‘naar verwachting in 2019 zal worden gepubliceerd’, aldus de sponsorovereenkomst. De geldschieter zou ‘de ontwikkeling van het boek ondersteunen en deze politieke en historische ontwikkeling beschikbaar maken voor een breder publiek’. Het zou de auteur ook ‘redelijke logistieke en organisatorische ondersteuning bieden tijdens zijn onderzoek in Rusland’, aldus het document.

In 2021 publiceerde Seipel het boek Putins Macht.

‘Er staan geen fouten in mijn boeken’

Seipel erkent dat Mordasjov zijn boeken sponsort, maar verdedigt de legitimiteit van zijn werk. ‘Mordasjov is een ondernemer die projecten sponsort met privégeld’, klinkt het. Zijn steun was ‘alleen bedoeld voor de boekprojecten’, om bij te dragen aan het publieke debat. ‘De boeken hebben geleid tot levendige discussies en ideologische gevechten’, stelde hij in een reactie aan Paper Trail Media. ‘Maar in geen van de boeken zijn er feitelijke onjuistheden gevonden.’

Seipel verwerpt het idee dat hij ‘een soort agent van Poetin’ zou zijn. Hij benadrukt dat Mordasjov ‘in geen geval van de Russische veiligheid of het staatsapparaat is’, noch banden heeft met de Russische regering.

Voor zijn documentaires of televisie-interviews heeft Seipel naar eigen zeggen geen betalingen van derden ontvangen.

Seipels uitgever, Hoffmann und Campe Verlag, stelde niet op de hoogte te zijn van de sponsorovereenkomst tussen hun auteur en een Russische geldschieter. ‘Mocht dat waar blijken, dan behouden we ons het recht voor om verdere stappen te ondernemen.’

Voskresensky ontkende enige banden met De Vere Worldwide. Mordasjov gaf geen commentaar.