Naast het medische gebruik legaliseert Costa Rica ook het gebruik van cannabis voor industriële doeleinden, zoals bijvoorbeeld in de textielindustrie. Het recreatieve gebruik blijft – voorlopig – illegaal.
President Carlos Alvarado blokkeerde eerder dit jaar nog een eerdere versie van de wet. Alvarado haalde veiligheids- en gezondheidsrisico’s aan, en wou meer limieten inbouwen om het persoonlijke, recreatieve gebruik te ontmoedigen.
De geamendeerde wet kreeg begin deze maand wel de zegen van de zittende president. ‘De nieuwe wetgeving zal Costa Rica veel voordelen opleveren’, stelde de centrumlinkse Alvarado in een mededeling.
Alvarado’s presidentschap eindigt in mei. Beide kandidaten voor zijn opvolging lieten in het verleden al verstaan dat ze legalisatie voorstaan, ook voor persoonlijk gebruik.
Voorstanders van de wet stellen dat de legalisatie de landbouwsector bevordert en werkgelegenheid creëert. Bovendien koesteren bepaalde stemmen in de door drugsgeweld geplaagde regio de hoop dat legalisatie een deel van het geweld kan verminderen.
Counterbeweging
Daarmee wordt het Costa Rica het elfde Latijns Amerikaanse land dat cannabis uit het verdomhoekje haalt. Medische marihuana is intussen legaal in Argentinië, Brazilië, Chili, Colombia, Ecuador, Mexico, Panama, Paraguay en Peru. Vele van deze landen hebben intussen ook minstens het recreatieve gebruik van cannabis gedecriminaliseerd.
In Uruguay gaat de wetgeving nog een stapje verder – dat land werd in 2013 het eerste land wereldwijd dat het recreatieve gebruik van cannabis volledig legaliseerde.
Andere landen op het continent blijven achter. Veel Caraïbische landen, zoals Haïti en Cuba, leggen strenge straffen op aan gebruikers – ongeacht of de sfeer van het gebruik recreatief dan wel medisch of industrieel is. Voor een land als Cuba is dat des te opmerkelijker, gezien cannabis, als basis voor textielproductie, decennialang concurreerde met suikerriet als opbrengstgewas.
In tranen
Desondanks valt met de nieuwe wet in Costa Rica vooral op dat medische cannabis aan een serieuze inhaalbeweging bezig is op het continent. In de eerste plaats komt dat de patiënten ten goede die gebaat zijn bij een behandeling met de plant. In Costa Rica zelf werd één en ander bespoedigd door een viraal gegane video, waarin een kankerpatiënt in tranen haar getuigenis aflegt. Dankzij cannabis zou ze naar eigen zeggen haar eetlust hebben herwonnen, en terug hebben leren wandelen.
Met het doorbreken van de taboesfeer, volgt de wetgeving. Colombia, bijvoorbeeld, erkende intussen al 420 (!) verschillende medische condities die behandeld mogen worden met cannabis. Op de lijst staan onder meer het post-traumatisch stresssyndroom, chronische pijn en de ziekte van Parkinson.
Dat alles is streng gereguleerd: patiënten kunnen pas overgaan tot aanschaf van het product na een doorverwijzing van een arts. De distributie is volledig in handen van producenten met licentie, die de cannabis kweken in tot in de puntjes gecontroleerde omstandigheden.
Net zo plant Costa Rica de nieuwe wet te gaan implementeren: in geen enkele plaats in de keten creëert de wet ruimte voor interpretatie. Het nationale Drugsinstituut – Instituto Costarricense sobre Drogas – zal toezien op de hele rits bepalingen die de wet voorschrijft.
Economische motieven
Het is intussen geen geheim meer dat medische cannabis de staatskas een serieuze stuiver oplevert. Schattingen lopen uiteen, maar de Costa Ricaanse staat zelf beweert bij monde van haar eigen handelsinstituut, dat de globale cannabismarkt wereldwijd 5,7 miljard dollar waard is. Andere bronnen beweren dat de markt tegen 2025 zo’n 35 miljard dollar waard zou kunnen zijn.
Dat beseft ook Zoila Rosa Voilo, de Costa Ricaanse die het initatief nam voor de wet. ‘Het is een miljardenmarkt, en Costa Rica kan daar deel van uitmaken’, gaf ze in 2020 te kennen aan persagentschap AFP.
Tel daarbij op dat het continent een bovengemiddeld geschikte bodem heeft, plus een overvloed aan werkkrachten, en zelfs de meest hardleerse conservatief buigt het hoofd voor dergelijke cijfers.
Veiligheid
Voorstanders van legalisatie beweren vaak dat legalisatie dé sleutel is om het drugsgeweld op het continent een halt toe te roepen, na decennia verlies tijdens de moordende War on Drugs.
Toenmalig Uruguayaans president José Mujica gaf destijds te kennen dat het terugdringen van het drugsgeweld een belangrijke reden voor de nieuwe wetgeving was.
Het is nog te vroeg om zicht te krijgen op het succes van die redenering. Desondanks is het alvast duidelijk dat de legalisering van louter medische cannabis weinig zoden aan die dijk kan zetten. Maar zelfs als Costa Rica de rangen vervoegt van Uruguay en later dit jaar ook het recreatieve gebruik legaliseert, is de kans klein dat dit onmiddellijk te zien zal zijn in de geweldscijfers.
Enerzijds blijven zowel Costa Rica als Uruguay grotendeels gespaard van het nietsontziende bendegeweld van bijvoorbeeld Mexico of El Salvador. Anderzijds blijft de trafiek in cocaïne, en in mindere mate heroïne en methamfetamine, de grote aanstoker van het geweld. De handel in cannabis blijft daartegenover relatief onschuldig – enkele uitzonderingen zoals in de Paraguayaans-Braziliaanse grensregio daargelaten.
Tegenstanders van hun kant beweren dat de legalisatie van cannabis – in welke vorm dan ook – de normalisatie ervan in de hand werkt. Dat vertaalt zich op haar beurt in stijgende verbruikscijfers, niet in het minst bij de jeugd. Het is een stelling die al vaak onder de loep is genomen, en waar de meeste wetenschappers weinig waarde aan hechten.
Elders in de wereld
Hoewel Latijns-Amerika op gebied van cannabisbeleid toch vaak een leidende rol opneemt, volgen andere landen geheid. Onder meer de Afrikaanse landen Rwanda, Zimbabwe, Lesotho en Zambia legaliseerden de afgelopen jaren de teelt van cannabis voor medisch gebruik.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
